Գերդա Սպրինխորն
| Գերդա Սպրինխորն շվեդ.՝ Gerda Sprinchorn[1] | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 29, 1871[2][3][4] |
| Ծննդավայր | Q66634048?, Վեստերոս (համայնք), Վեսթմանլանդ, Շվեդիա[2][4] |
| Մահացել է | մարտի 21, 1951[2][3][4] (79 տարեկան) |
| Վախճանի վայրը | Օսկար, Շվեդիա[2][4] |
| Քաղաքացիություն |  Շվեդիա |
| Կրթություն | Կոնստֆակ և Շվեդիայի գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա |
| Ուսուցիչ | Ակսել Տալբերգ[5] և Ջոն Բյորեսոն[5] |
| Մասնագիտություն | խեցեգործ և քանդակագործ |
 Gerda Sprinchorn Վիքիպահեստում | |
Գերտրուդա Լիննեյա (Գերդա) Սպրինխորն (շվեդ.՝ Gertrud Linnéa (Gerda) Sprinchorn, ապրիլի 29, 1871[2][3][4], Q66634048?, Վեստերոս (համայնք), Վեսթմանլանդ, Շվեդիա[2][4] - մարտի 21, 1951[2][3][4], Օսկար, Շվեդիա[2][4]), շվեդ քանդակագործ և խեցեգործ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերտրուդա Լիննեյա Սպրինխորնը ծնվել է 1871 թվականի ապրիլի 29-ին, հաշվապահ Կարլ Լյուդվիգ Սպրինխորնի և նրա կնոջ`Հիլդեգարդ Յուլիան Լիտտմարկի ընտանիքում։ 1893-1900 թվականներին Գերտրուդան (ավելի շատ հայտնի է որպես Գերդա) սովորել է Ազատ արվեստների թագավորական ակադեմիայում։ 1899 թվականին «Փերիները դրախտի դռանը» քանդակի համար նրան շնորհվում է Hertigliga-ի մեդալ, իսկ 1900 թվականին նրա «Կլեոպատրան» արժանացել է Թագավորական մեդալի։ Կլեոպատրայի ինքնասպանության տեսարանը պատկերող այդ քանդակն արժանացել է դրական արձագանքների 1911 թվականին Շվեդիայի նկարիչների միության (Föreningen Svenska Konstnärinnor) կազմակերպած առաջին ցուցահանդեսում։ Երկար ժամանակ համարվել է Գերդա Սպրինխորնի լավագույն գործը, սակայն, ըստ ժամանակակիցների, քանդակագործը հետագայում ոչնչացրել է իր ստեղծագործությունը[6]։
Ակադեմիան ավարտելուց հետո Գերդա Սպրինխորնը շուրջ մեկ տարի անցկացրել է Փարիզում։ Այդ ժամանակաշրջանի նրա գործերը հայտնի չեն, մինչդեռ 1904, 1905 և 1907 թվականներին Դալարնա ուղևորությունները, ընդհակառակը, ծայրաստիճան արգասաբեր են եղել։ Գերդան ստեղծել է մի շարք իրատեսական կերպարներ, որոնք պատկերում էին Դալարնայի բնակիչներին ավանդական տարազներով[6]։
Գերդա Սպրինխորնը 1906 թվականը անցկացրել է Իտալիայում՝ լինելով նաև Կապրիում։ Այնուհետև նա մի քանի անգամ ճանապարհորդել է Ֆինլանդիայում։ Ինչպես իտալական, այնպես էլ ֆիննական ուղևորությունների արդյունքը նոր քանդակներն էին ազգագրական ոգով`պատկերելով գյուղացիներին ազգային տարազներով[6]։
Բացի քանդակներից, Գերդա Սպրինխորնը կերամիկայից ստեղծել է ինտերիերի իրեր`լամպեր, գրելու գործիքներ և այլն։ Սեփական թրծման վառարանն ունենալուց հետո նա սկսել է պատրաստել տարբեր տեսակի ջնարակված ապրանքներ ՝ ոգեշնչված ճապոնական կերամիկայով[6]։
Սպրինխորնի ամենահայտնի քանդակներից մեկը «Սուրբ պար» (Helig dans) գործը, պատկերում է վեր պարզված ձեռքերով մի կնոջ, քամուց ծածանվող բարակ հագուստով։ Հեղինակի մտահղացման համաձայն, նրանից հետո պետք է ստեղծեր «Հեթանոսական պար» (Profan dans) քանդակը, բայց այն չի իրականացել։ Փոխարենը ստեղծվել է մի փոքրիկ թրծակավե արձանիկ՝ «Danse macabre»: Գերդա Սպրինխորնի մյուս գործերը ներառում են քանդակված բրոնզե դիմանկարներ, այդ թվում`դերասան Անդերս դե Վալը և նկարիչներ Շարլոտա Վալստրյոմը, Ինգեբորգ Օքերմանը և Հիլդեգարդ Տորելը։ 1948 թվականին Ստենբրուխուլտում կանգնեցվել է երիտասարդ Կառլ Լիննեյին պատկերող արձանը[7]։
Սպրինխորնը բազմիցս մասնակցել է ցուցահանդեսների ինչպես Շվեդիայում, այնպես էլ արտերկրում (այդ թվում ՝ Լոնդոնում, Մյունխենում, Վիեննայում, Սան Ֆրանցիսկոյում)։ 1904 թվականին Սենթ Լուիսի Համաշխարհային ցուցահանդեսում արժանացել է բրոնզե մեդալի[7]։
Գերդա Սպրինխորնը մահացել է 1951 թվականին Ստոկհոլմում[6]։
Սպրինխորնի աշխատանքները ներկայացված են Շվեդիայի ազգային թանգարանում[8], Ուփսալայի համալսարանական գրադարանում[9], Տրելլեբորգի թանգարանում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ http://www2.ub.gu.se/kvinndata/portaler/rostratt/pdf/rostrattsfragan.pdf
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 G (Gerda) L Sprinchorn (շվեդերեն) — 1917.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 KulturNav — 2015.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 Շվեդիայի մահվան գիրքը
- ↑ 5,0 5,1 Gertrud Linnéa (Gerda) Sprinchorn
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Svenskt kvinnobiografiskt lexikon
- ↑ 7,0 7,1 Svenskt biografiskt lexikon
- ↑ Gerda Sprinchorn i Nationalmuseumets samlingar
- ↑ Uppsala universitetsbibliotek
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Irja Bergström. «Gertrud Linnéa (Gerda) Sprinchorn». Svenskt kvinnobiografiskt lexikon (անգլերեն).
- Lena Milton. «G (Gerda) L Sprinchorn». Svenskt biografiskt lexikon (շվեդերեն).
- «Работы в Национальном музее». Nationalmuseum (շվեդերեն).
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գերդա Սպրինխորն» հոդվածին։ |
|
