Բալիական վագր
| Բալիական վագր | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Panthera tigris balica | ||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||
| Արեալ | ||||||||||||
 |
Բալիական վագր[1] (լատ.՝ Panthera tigris balica), վագրերի մեռած կամ վերացած ոչնչացված տեսակ է, որը հանդիպում է միայն Բալի կղզում։ Այս վագրերի առաջին տեսակը կոչվում է ինդոնեզյան, մյուս երկուսը՝ Ջավայան վագր (արդեն վերացած) և ջիբրալթարյան վագր (վերացման վտանգի առջև)։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոյություն ունի Բալիական վագրի առաջացման 2 վարկած։ Առաջինի համաձայն Ջավայան և Բալիական վագրերը եղել են մի տեսակից։ Սառցե դարաշջրանից հետո հնարավոր է, որ կենդանիներից յուրաքանչյուրը հայտնվել է տարբեր կղզիներում։ Եվ այստեղից էլ առաջացել են նրանց անունները։ Երկրորդ վարկածի համաձայն վագրը հասել է Բալի կղզի և այստեղ դրել իր տունը։
Արտաքին բնութագիր և մարմնի ֆիզիկական հատկանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բալիական վագրը համարվում և հանդիսանում է ամենափոքր ամենաթեթևաքաշ ենթատեսակը վագրերի մեջ (շրջանում)։ Արուների մարմնի երկարությունը առանց պոչի հասնում է 160―240 սմ ընդ որում միջինը 200 սանտիմետր,Արու բալիական վագրերի առավելագույն ամենամեծ ռեկորդային երկարություն առանց պոչի 260 սմ, բայց պոչով 410 սմ, իսկ էգերինը՝ 160―200 սմ։ Միջին չափի Արու Բալիական վագրերի սովորական բնորոշ Ստանդարտ միջին քաշը հասնում է 160―190 կգ իսկ շատ մեծ չափի արուների միջին քաշը հասնում է մինչև 260 կգ: քաշային տիրույթում (դիապազոնում), իսկ էգերի միջին քաշը՝ 120―130 կգ։ Մազերը շատ կարճ է, բաց նարնջագույն գույն է և ամբողջ մարմնով տարածվում են սև հատվածներ։ Հաճախ այդ սև հատվածների մեջ նկատելի են մուգ գունավորման օղակներ, իսկ միջին արագությունը կարող է հասնել մինչև 50―60 կմ/ժ։
Ապրելակերպը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Ապրելակերպը նման է մյուս վագրերի ապրելակերպին։ Այս տեսակի ― Բալիական վագրերի կյանքի տևողությունը 30-50 տարի է։
Բազմացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էգերն ունենում են 2―5 ձագ, որոնց քաշը կազմում է 1―2 կգ։ Ձագերը մնում են մոր մոտ մինչև երեք տարի։
Թվաքանակի կրճատումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին վագրը սպանվեց 1911 թվականի նոյեմբերի 3-ին կղզում Օսկար Վոյնիչի կողմից (անգլ.՝ Oszkar Vojnich)։ Նա սպանել էր հասուն վագրի՝ կղզու հյուսիս-արևմտյան մասում՝ Հունունգ Հոնդոլոյի և Բանյուպոխ գետի միջև։ Տեղացիները հետաքրքրվեցին վագրի տեսակով և սկսվեց մասսայական որսորդություն։ Բարոնը այս ամենը նկարագրել է իր «Արևելյան Հնդկաստանում» գրքում, որը հրատարակվել է 1913 թվականին Բուդապեշտում[2]։
Բալիական վագրի տեսակը համարվեց վերացող 1937―ից մինչև 1940 թվականները, մոտ 1940―ի սեպտեմբերի 27-ին, այն բանից հետո, երբ սպանվեց հասուն արու վագր Բալիի արևմուտքում[3]։ Տեսնելով կղզու փոքր տարածքը, Ոչ բարենպաստ պայմանները, Դժվար թե ինչ-որ Բալիական վագրերը կենդանի ողջ մնա։
Վագրը տեղացիների մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
_001.jpg)
Բալիում բնակվողների համար վագրը մեծ նշանակություն ուներ։ Այն շատ հաճախ է հիշատակվում ժողովրդական հեքիաթներում և արվեստի նմուշներում։ Ոմանք կենդանուն համարում էին գերբնական ուժերի տեր երևույթ։
Կենդանիների հիմնական մասի վերացումից հետո տեղացիները սկսեցին ոչնչացնել կենդանու հետ կապված բոլոր իրերը։ Չնայած այս ամենին որոշ նմուշներ դեռևս պահպանվում են։ Ավելի շատ տեղեկություններ հանդիպում են հունգարացի բարոն Վոյնիչեմից, ով կարողացել էր կենդանուն գցել ցանցը և լուսանկարել նրան։ Ինչպես նաև հայտնաբերվել են որոշ ոսկորներ։ Լոնդոնի բրիտանական թանգարանում պահվում է կենդանիների մասունքների ոչ այնքան մեծ հավաքածու։ Չնայած նրան, որ կենդանիները գրեթե վերացել են, այնուամենայնիվ նրանք մեծ դեր են խաղում տեղացիների կրոնական հավատալիքների մեջ։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
_445.jpg)
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Սոկոլով, վերացող կենդանիների ցուցակ, կաթնասուններ
- ↑ Vojnich, G. 1913: A Kelet-Indiai Szigetcsoporton [in the East Indian Archipelago]. Singer & Wolfner, Budapest, pp. 264.
- ↑ Buzas, B. and Farkas, B. 1997. An additional skull of the Bali tiger, Panthera tigris balica (Schwarz) in the Hungarian Natural History Museum. Miscellanea Zoologica Hungarica Vol 11 pp: 101-105.