Բազեներ
Jump to navigation
Jump to search
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Բազեներ (այլ կիրառումներ)
| Բազեներ | |||
|---|---|---|---|
 Բազե | |||
| Գիտական դասակարգում | |||
|
|||
| Լատիներեն անվանում | |||
| Falco | |||
|
|
Բազեներ (լատ.՝ Falco), գիշատիչների կարգի ընտանիք։ Հայտնի է շուրջ 60 տեսակ։
Բովանդակություն
Ընդհանուր բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազեները փոքր և միջին մեծության թռչուններ են, արուն փոքր է էգից։ Վերին կտուցն ատամնանման ելուստով է, իսկ քթանցքերի կենտրոնում կա մաշկային թմբիկ։ Թևերը երկար են ու նեղ, պոչը՝ կարճ։ Փետուրները խիտ են, կոշտ։ Էգը և արուն միանման են գունավորված։ Ուժեղ են, ճարպիկ, թռչում են արագ։ Բույն չեն հյուսում, ձվերը (2–6 հատ, խայտաբղետ) դնում են գետնին, ժայռերի վրա կամ ուրիշ թռչունների բներում։ Թխսում է հիմնականում էգը։ Սնվում են փոքրիկ կաթնասուններով, թռչուններով, սողուններով, միջատներով, հազվադեպ՝ լեշերով։
Հայաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում կա բազեների 8 տեսակ. կարմրաոտ բազե, աղավնաբազե, միջերկրածովյան բազե, սապսան, բալոբան, արտույտաբազե, սովորական հողմավար բազե և տափաստանային հողմավար բազե։
Նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Սապսանը Հայաստանում բնադրող է նստակյաց ։ Բնակվում է ժայռերում, հաճախ զբաղեցնում է ագռավների բները։ Զոհին որսում է հիմնականում թռիչքի ընթացքում։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
- Բալոբանը շիկամոխրագույն է, նստակյաց, հանդիպում է լեռնատափաստաններում, մերձարևադարձային շրջաններում, ձմռանը՝ նաև Արարատյան դաշտում։ Ունի սուր ձայն։
- Արտույտաբազեի գունավորումը խայտաբղետ է։ Տարածված է անտառային շրջաններում։
- Աղավնաբազեն կարճ թևերով է, հանդիպում է բաց տարածություններում, կարելի է վարժեցնել տնային պայմաններում՝ որպես որսորդական թռչուն։
- Սովորական հողմավար բազեն նստակյաց է, ապրում է ամենուր, ձմռանը՝ բնակավայրերից ոչ հեռու։ Ոչնչացնում է կրծողներին։
- Տափաստանային հողմավար բազեն կիսաանապատային գոտում։ Պահպանվում է օրենքով։
- Կարմրաոտ բազեն չվող է, հազվագյուտ։ Բնակվում է բաց տարածքներում։ Զոհին փնտրում է՝ լարերին նստած, կամ օդում կանգի պահին նետվում է նրա վրա։ Համարվում է որսորդական թռչուն։ Ոչնչացնում է մանր կրծողներին։
- Միջերկրածովյան բազեն բնադրող չվող է, հազվագյուտ։ Հայաստանի Հանրապետությունում առաջին անգամ հայտնաբերվել է 1960-ական թվականներին։ Երգում է՝ երկար ժամանակ նույն տեղում նստած։ Բնակվում է գիհու կամ փշոտ թփուտների առկայությամբ ցածրադիր չոր լեռնալանջերին։ Որպես հազվագյուտ տեսակ՝ կարիք ունի հատուկ պաշտպանության, արհեստական թռչնաբներ ներգրավելու միջոցով հնարավոր է բարձրացնել համակեցության խտությունը։
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայկական Հանրագիտարան
