Jump to content

Բաբկեն Սիմոնյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Բաբկեն Սիմոնյան (այլ կիրառումներ)
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Սիմոնյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Բաբկեն Սիմոնյան
Ծնվել էմարտի 20, 1952(1952-03-20) (72 տարեկան)
ԾննդավայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունբանաստեղծ, ակնարկագիր և թարգմանիչ
Քաղաքացիություն Հայաստան
ԿրթությունՀայաստանի ազգային ագրարային համալսարան և Բելգրադի համալսարան
Գիտական աստիճանգիտությունների դոկտոր
ԱնդամակցությունՍերբիայի գրողների միություն և ՀԳՄ
ԱշխատավայրԵրևանի պետական համալսարան
Պարգևներ

Բաբկեն Ավետիսի Սիմոնյան (մարտի 20, 1952(1952-03-20), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ, հրապա­րակագիր, սերբագետ, մշակույթի գործիչ։ Հայաստանի գրողների միության (1995)[1] և Սերբիայի գրողների միության (1994) անդամ։

Գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1975 թվականից, Հայաստանում առաջինը, զբաղվում է սերբագիտությամբ։ Բանաստեղ­ծու­թյունների, էսսեների, ակնարկների, ուղեգրությունների 13 գրքի և շուրջ 900 հրապարակումների հեղինակ է։ Դրանց գերակշիռ մասը վերաբերում է հայ-սերբական գրական ու մշակութային կապերին, ինչպես նաև սերբահայ գաղթօջախի հիմնախնդիրներին։ Բելգրադում մասնակցել է գրողների (1992-2013) և թարգմանիչների (1988-2019) միջազգային տարբեր հանդիպումների, պոեզիայի ամենամյա փառա­տոների, գրքի միջազգային տոնավաճառների։ Նրա մի շարք ստեղ­ծա­գործություններ թարգմանվել են ռուսերեն, սերբերեն, սլովակերեն, բուլղարերեն, ուկրաիներեն, ռումիներեն, ֆրանսերեն, իտալերեն, անգ­լերեն, էստոներեն, հունգարերեն և տեղ գտել գրական տարբեր ժողովածուներում ու հանդեսներում։ Հայ-սերբական գրական և մշա­կու­թային կապերը զարգացնելու և ամրապնդելու գործում ունեցած վաս­տակի համար 1993 թվականին պարգևատրվել է Սերբիայի մշակույթի նախարարության «Ոսկե կրծքանշանով» և դիպլոմով։

Հայ մանկագրությունը Սերբիայում ներկայացնելու համար 1998 թվականին նրան շնորհվել է «Իլյա Միլոսավլևիչ-Կոլարաց» հուշամեդալ։ «Բալկանյան կրակների միջով» ուղեգրությունների և էսսեների գրքի համար 1994 թվականին Կոսովոյի Պեչ քաղաքում տեղի ունեցած գրքի միջազգային տոնավաճառում արժա­նացել է «Սուրբ Սավա» գրական մրցանակի։ 2002 թվականից «Մատի­ցա սրպսկա»-ի անդամ է։

1980 թվականից թարգմանություններ է կատարում սերբական գրականությունից։ Կազմել ու իր առաջաբաններով հրատարակել է հայ և սերբ գրողների ստեղծագործությունների ժողովածուներ։ Թարգմանական շուրջ 30-ամյա գործունեության համար 2010 թվականին նրան շնորհվել է Մայր Աթոռ Սբ․ Էջմիածնի և Հայաստանի գրողների միության «Կանթեղ» մրցանակ, իսկ 2011 թվականին նրան շնորհվել է Սերբիայի թարգմանիչների միության մրցանակ։ Հայ-սերբական մշակու­թային կապերն ամրապնդելու և թարգմանական գրականության բնա­գավառում ներդրած ավանդի համար 2012 թվա­կանին պարգևատրվել է Հայաստանի մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալով, ինչպես նաև «Բրանկո Ռադիչևիչ» միջազգային գրա­կան մրցանակով։ Հայ-սերբական գրական և մշակութային կապերի բնագավառում 40-ամյա գործունեության համար 2015 թվականին պարգևատրվել է Սերբիայի Հանրապետության Ոսկե մեդալով։ 2018 թվա­կանին պարգևատրվել է «Ապոլոն» միջազգային գրա­կան մրցանակով։ Կատարողական արվեստի համաշխարհային ասոցիացիան նրան շնորհել է մշակույթի վաստակավոր գործչի (2019) և պատվավոր դոկտորի (2020) կոչումներ։

Զբաղվել է նաև դասախոսական աշխատանքով. նրա նախաձեռ­նու­թյամբ Երևանի Վալերի Բրյուսովի անվան լեզվաբանական համա­լսարանում 2003 թվականին, ՀՀ-ում առաջին անգամ, բացվել են սեր­բերենի կանոնավոր գործող դասընթացներ։ 2005–2006 ուսումնական տարում սերբերեն է դասավանդել նաև Երևանի պետական համալսարանի ռուսական բանասիրության ֆակուլտետում։

Բարձր գնահատելով գրականության և հայ-սերբական մշակութային կապերի բնագավառում Բաբկեն Սիմոն­յանի երկարամյա ծառայություններն ու վաստակը՝ Սերբիայի կառա­վարության որոշմամբ 2006 թվականի նոյեմբերին նա նշանակվել է Հայաստանի Հանրապետությունում Սերբիայի Հանրապետության պատվավոր հյուպատոս[2]։ 

  • Ուխտագնացություն (Բանաստեղծություններ), «Ապոլոն», Երևան, 1997
  • Նախնյաց երկիր (Բանաստեղծություններ), «Ապոլոն», Երևան, 2002
  • Խաչքար (Բանաստեղծություններ), «Հայաստան», Երևան, 2012
  • Պատկերներ Լիբանանից (Ուղեգրություն), «Հայաստան», Երևան, 2015
  • Ես գիտեմ` ով եմ (Բանաստեղծություններ), «Հայաստան», Երևան, 2018
  • Հյուպատոսական գրառումներ (օրագրություն), «Հայաստան», Երևան, 2023
  • Բալկանյան կրակների միջով (Ուղեգրություն, ակնարկներ), «Դեչյե նովինե», Գորնի Միլանովաց, 1994, «Մաշտել կոմերց», Բելգրադ,1995
  • Հայրենիքի բույրը (Բանաստեղծություններ), «Ռեսավսկա շկոլա», Դեսպոտովաց, 1994
  • Ուխտագնացություն (Բանաստեղծություններ), «Բրանկովո կոլո», Սրեմսկի Կառլովցի, 1998
  • Արարատից մինչև Կոսովո (Բանաստեղծություններ, էսսեներ), «Տրիպտիխ», Բելգրադ, 2000
  • Արտամետ (Բանաստեղծ.` հայերեն-սերբերեն), «Վոյե­վոդինայի մշակույթի վարչություն», Նովի Սադ, 2010
  • Մի պտղունց սերբական հող (Էսսեներ և ուղեգրություններ), “Catena mundi”, Բելգրադ. 2017
  • Աղոթք (Բանաստեղծ.` հայերեն-սերբերեն), «Մերիդիանի», Սմեդերևո, 2022

Կազմած սերբերեն գրքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Թումանյան Հովհաննես, Հեքիաթներ, «Դեչյե նովինե», Գորնի Միլա­նո­վաց, 1995
  • Հայոց մեծ եղեռնը (Վկայություններ, վավերագրեր), «Օրֆելին», Բել­գրադ, 1995
  • Հայոց արև (Հայ մանկագիրների գործեր), «Կենդանի խոսքի աղբ­յուր», Կոլարի, 1996

Կազմած հայերեն գրքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Մաքսիմովիչ Դեսանկա, Աշխարհը նույնն է ամենուր (Բանաստեղ­ծություններ), «Ապոլոն», Երևան, 1998
  • Ստոյիչիչ Ջոկո, Աղբյուրն անապատում (Բանաստեղ­ծություն­ներ), «Ապոլոն», Երևան, 1998
  • Արարատի երկիր (Սերբական պոեզիայի երկլեզու անթոլոգիա` նվիր­ված Հայաստանին), «Ապոլոն», Երևան, 2002
  • Կոսովյան արև (20-րդ դարի սերբական պոեզիա), «Ապոլոն», Երևան, 2003
  • Սերբական ժողովրդական հեքիաթներ, «Ոսկի Խատուտիկ», Երևան, 2011
Առաջաբաններ է գրել սերբերեն հետևյալ գրքերի համար
  • Քարի փայլը (Հայ պոեզիայի անթոլոգիա), «Ինտելեկտա», Վալևո, 1997
  • Ռուսական փունջ (Ռուս մանկագիրների գործեր), «Կենդանի խոսքի աղբյուր», Կոլարի, 1996
  • Վերֆել Ֆրանց, Մուսա լեռան քառասուն օրը (Վեպ), «Նոլիտ», Բել­գրադ, 2001
  • Մորգենթաու Հենրի, Բոսֆորի գաղտնիքները (Վկայություններ, վավերագրեր), «Բրաչա Նաստասիեւիչ», Գորնի Միլանովաց, 2019
  • Մովսես Խորենացի, Հայոց պատմություն, «Պեշիչ ի սինովի», Բել­գրադ, 2020

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «ԲԱԲԿԵՆ ՍԻՄՈՆՅԱՆ «  Հայաստանի Գրողների Միություն». wua.am. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  2. «Սերբիա - Հյուպատոսություններ - Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարություն». www.mfa.am (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]