Արտո Ալեքսանյան

Արտո Ալեքսանյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 10, 1892; Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հունվարի 5, 1971 (78 տարեկան); Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Թոխմախի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	համաճարակաբան և դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Համաճարակաբանության, վիրուսաբանություն և բժշկական մակաբուծաբանության ինստիտուտ և Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան
Գործունեության ոլորտ	համաճարակաբանություն
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Բժշկական գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Օդեսայի ազգային շժշկական համալսարան (1916)
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	բժշկական գիտությունների դոկտոր (1940)
Պարգևներ	; և
Երեխա(ներ)	Վարվառա Ալեքսանյան

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ալեքսանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Արտո Բոգդանի (Ասատուրի) Ալեքսանյան (սեպտեմբերի 10, 1892(1892-09-10)^[1]^[2], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2] - հունվարի 5, 1971(1971-01-05)^[1]^[2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]^[2]), հայ համաճարակագետ։ Բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր (1940), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1955), ԽՍՀՄ ԲԳԱ իսկական անդամ (1960)։

Համաճարակաբան Վարվառա Ալեքսանյանի հայրը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է օգոստոսի 29-ին, Թիֆլիսում։ Ավարտել է Օդեսայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը (1916) և Կովկասյան ռազմաճակատում ծառայել որպես զինվորական բժիշկ։ 1920–1926 թվականներին աշխատել է Նոյեմբերյանի, Դիլիջանի և Նոր Բայազետի շրջաններում որպես տեղամասային և սանիտարական բժիշկ։ Արտո Ալեքսանյանը 1927 թվականին կազմակերպել է Հայաստանի առաջին սանհիգիենիկ լաբորատորիան (Երևան), որը հետագայում վերածվել է համաճարակագիտության և հիգիենայի գիտահետազոտական ինստիտուտի։ 1935 թվականից մինչև իր մահը ղեկավարել է Երևանի բժշկական ինստիտուտի համաճարակագիտության ամբիոնը։ Արտո Ալեքսանյանի գիտական աշխատությունները նվիրված են ընդհանուր համաճարակագիտության, երկրամասային ախտաբանության, իմունիտետի (անընկալունություն), համաճարակային հիվանդությունների կանխարգելման և հատկապես դիֆթերիայի ու աղիքային հիվանդությունների հարցերին։ Եղել է ՀԽՍՀ առողջապահության նախարարության գիտա–բժշկական խորհրդի և ՀԽՍՀ մանրէաբանների, համաճարակագետների ու վարակագետների ընկերության նախագահը^[3]։

Աշխատանքները վերաբերում են ընդհանուր համաճարակաբանության, երկրամասային ախտաբանության, դիֆթերիայի և դիզենտերիայի կանխարգելմանն ու իմունիտետի հարցերի ուսումնասիրությանը։ Ներդրել է դիֆթերիայի կրկնակի պատվաստման նոր համակարգ, որը նպաստել է այդ հիվանդության վերացմանը Հայաստանում. կիրառվել է նաև ԽՍՀՄ հանրապետություններում^[4]։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիֆթերիա, Երևան, 1949։
Ընդհանուր և մասնավոր էպիդեմոլոգիա, Երևան, 1960։
Վակցինաներ, շիճուկներ և բակտերիոֆագեր, Երևան, 1965 (համահեղինակ)։
Ինֆեկցիոն և վիրուսային հիվանդությունների էպիդեմոլոգիան ու պրոֆիլակտիկան, Երևան, 1975։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.
↑ А. П. Айриян (1998). Армянские учёные-медики. Ереван: Амарас. էջ 30. ISBN 99930-1-001-7. {{cite book}}: Check |isbn= value: checksum (օգնություն)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարտիրոսյան Վ., Արտո Ալեքսանյան (Կյանքը և գործը), Ե., 1990:

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Կոչումով բժիշկ» նախագծի յոթերորդ անդրադարձը նվիրված է Ալեքսանյան-Զիլֆյան ընտանիքին

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 159)։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արտո Ալեքսանյան» հոդվածին։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_1b6028f0d8296c44-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.

[3] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.

[4] А. П. Айриян (1998). Армянские учёные-медики. Ереван: Амарас. էջ 30. ISBN 99930-1-001-7. {{cite book}}: Check |isbn= value: checksum (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]