Ավստրալիայի ֆոնդային բորսա
| Ավստրալիայի ֆոնդային բորսա անգլ.՝ Australian Securities Exchange | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ֆոնդային բորսա, բիզնես ձեռնարկություն, ձեռնարկություն և հանրային ընկերություն |
| Երկիր | .svg){kind=small} Ավստրալիա |
| Շտաբ | Սիդնեյ, Նոր Հարավային Ուելս, Ավստրալիա[1][2] |
| Կազմակերպչական և իրավական ձև | public company limited by shares? |
| Հիմնադրվել է | ապրիլի 1, 1987[3] |
| Արժույթ | Ավստրալիական դոլար |
| Կայք | asx.com.au |
 Australian Securities Exchange Վիքիպահեստում | |
Ավստրալիայի Ֆոնդային բորսա (ԱՖԲ) (անգլ.՝ Australian Securities Exchange Ltd), ավստրալական հանրային ընկերություն, որը ղեկավարում է Ավստրալիայի արժեթղթերի հիմնական բորսան՝ Ավստրալիայի արժեթղթերի բորսան (երբեմն Ավստրալիայից դուրս այն կոչվում է Սիդնեյի ֆոնդային բորսա կամ Ավստրալիայի ներսում շփոթվում է Սիդնեյի ֆոնդային բորսայի հետ ինչը առանձին կազմակերպություն է)։ ԱՖԲ-ն ձևավորվել է 1987 թվականի ապրիլի 1-ին՝ Ավստրալիայի խորհրդարանի օրենսդրության համաձայն, որպես վեց պետական արժեթղթերի բորսաների միավորում և 2006 թվականին միավորվել է Սիդնեյի ֆյուչերսների բորսայի հետ։
Այսօր ԱՖԲ-ի միջին օրական շրջանառությունը կազմում է 4,685 ԱՄՆ դոլար միլիարդ և շուկայական կապիտալիզացիան՝ մոտ 1,6 ավստրալիական տրիլիոն դոլար՝ դարձնելով այն աշխարհի 20 լավագույն ցուցակված փոխանակման խմբերից մեկը և ամենամեծը հարավային կիսագնդում։
ASX Clear-ը բոլոր բաժնետոմսերի, կառուցվածքային ապրանքների, երաշխիքների և ԱՖԲ-ի բաժնետոմսերի ածանցյալ գործիքների քլիրինգային տունն է։
Ընդհանուր ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ASX Group[4]-ը շուկայի օպերատոր է, քլիրինգային տունը և վճարային համակարգերի աջակցողը։ Այն նաև վերահսկում է իր գործառնական կանոնների պահպանումը, նպաստում է կորպորատիվ կառավարման չափանիշներին Ավստրալիայի ցուցակված ընկերությունների շրջանում և օգնում է կրթել մանրածախ ներդրողներին։
Ավստրալիայի կապիտալի շուկաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ֆինանսական զարգացում - Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի կողմից Ավստրալիան զբաղեցրել է 5-րդ հորիզոնականը աշխարհի առաջատար ֆինանսական համակարգերի և կապիտալի շուկաների մեջ։
- Բաժնետոմսերի շուկա - 8-րդն է աշխարհում (հիմնված ազատ բոցավառվող շուկայի կապիտալիզացիայի վրա) և 2-րդը Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում, 1,2 տրիլիոն ավստրալիական դոլար շուկայական կապիտալիզացիայով և միջին օրական երկրորդային առուվաճառքով օրական ավելի քան 5 միլիարդ ավստրալիական դոլարով։
- Պարտատոմսերի շուկա - Ասիայի Խաղաղօվկիանոսյան 3-րդ ամենամեծ պարտքային շուկան։
- Ածանցյալ գործիքների շուկա - Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում ֆիքսված եկամտի ամենամեծ ածանցյալ գործիքները։
- Արտարժույթի շուկա - Ավստրալիայի արտարժույթի շուկան 7-րդն է աշխարհում գլոբալ շրջանառության առումով, մինչդեռ ավստրալիական դոլարը 5-րդ ամենավաճառվող արժույթն է։
- Ֆոնդերի կառավարում - Մեծ մասամբ իր պարտադիր կենսաթոշակային համակարգի շնորհիվ Ավստրալիան ունի Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում կառավարվող միջոցների ամենամեծ ֆոնդը և աշխարհում 4-րդը։ Նրա առաջնային շուկաներն AQUA Markets-ն է։
Կանոնակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավստրալիայի արժեթղթերի և ներդրումների հանձնաժողովը (ԱԱՆՀ) պատասխանատվություն է կրում Ավստրալիայի ներքին լիցենզավորված ֆինանսական շուկաներում իրական ժամանակում առևտրի վերահսկման և այդ շուկաներում մասնակիցների վարքագծի նկատմամբ (ներառյալ մասնակիցների և նրանց հաճախորդների միջև հարաբերությունները)։ Ավստրալիայի արժեթղթերի և ներդրումների հանձնաժողովը նաև վերահսկում է ԱՖԲ-ի՝ որպես հանրային ընկերության սեփական համապատասխանությունը ԱՖԲ-ի ցուցակման կանոններին։
ASX Compliance-ը ԱՖԲ-ի դուստր ընկերություն է, որը պատասխանատու է ԱՖԲ-ում ցուցակված ընկերությունների՝ ԱՖԲ - ի գործառնական կանոններին համապատասխանության մոնիտորինգի և իրականացման համար։
Ավստրալիայի պահուստային բանկը (ԱՊԲ) վերահսկում է ԱՖԲ-ի քլիրինգային և հաշվարկային միջոցները ֆինանսական համակարգի կայունության համար։
Ապրանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՖԲ-ով առևտրի համար մատչելի ապրանքներն ու ծառայությունները ներառում են բաժնետոմսեր, ֆյուչերսներ, փոխանակման օպցիոններ, երաշխիքներ, պայմանագրեր, բորսայական ֆոնդեր, անշարժ գույքի ներդրումային տրեստներ, ցուցակված ներդրումային ընկերություններ և տոկոսադրույքով արժեթղթեր[5]։
ԱՖԲ-ում վաճառվող ամենամեծ բաժնետոմսերը շուկայական կապիտալիզացիայի առումով ներառում են BHP-ն, Commonwealth Bank-ը, Westpac-ը, Telstra-ն, Rio Tinto-ն, National Australia Bank-ը և Australia & New Zealand Banking Group-ը։
Շուկայական հիմնական ինդեքսը S&P/ASX 200-ն է, որը կազմված է ԱՖԲ-ի 200 լավագույն բաժնետոմսերից։ Սա փոխարինել է նախկինում նշանակալի All Ordinaries ինդեքսին, որը դեռևս աշխատում է S&P ASX 200-ին զուգահեռ։ Երկուսն էլ սովորաբար մեջբերվում են միասին։ Ավելի մեծ բաժնետոմսերի այլ ինդեքսներն են S&P/ASX 100-ը և S&P/ASX 50-ը։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՖԲ-ի ծագումը սկսվում է 1800-ականների կեսերից, երբ վեց առանձին բորսաներ ստեղծվեցին Ավստրալիայի նահանգային մայրաքաղաքներում՝ Մելբուռնում, Վիկտորիա, (1861), Սիդնեյ, Նոր Հարավային Ուելս (1871), Հոբարտ, Թասմանիա (1882), Բրիսբեն, Քվինսլենդ (1884), Ադելաիդա, Հարավային Ավստրալիա (1887) և Պերտ, Արևմտյան Ավստրալիա (1889)[6]։
1903 թվականի նոյեմբերին տեղի է ունեցել առաջին միջպետական համաժողովը, որը համըկնել է Մելբուռնի գավաթի հետ։ Այնուհետև բորսաները հանդիպել են ոչ պաշտոնական հիմունքներով, մինչև 1937 թվականը, երբ ստեղծվել է Ավստրալիայի ասոցացված ֆոնդային բորսաները (ԱԱՖԲ), յուրաքանչյուր բորսայի ներկայացուցիչներով։ Ժամանակի ընթացքում ԱԱՖԲ-ն սահմանել է միասնական ցուցակման կանոններ, բրոքերային կանոններ և միջնորդավճարներ։
Առևտուրն իրականացվում էր զանգերի համակարգի միջոցով, որի ընթացքում բորսայի աշխատակիցը նշում էր յուրաքանչյուր ընկերության անունները, իսկ բրոքերները խաղադրույքներ էին կատարում դրանցից յուրաքանչյուրի վրա։ 1960-ականներին այս համակարգը փոխարինվել է փոստային համակարգով։ Բորսայի աշխատակիցները, որոնք կոչվում էին «չալկիներ», գրատախտակների վրա անընդհատ կավիճով հայտեր և առաջարկներ էին գրում և գրանցում կատարված գործարքները[7]։
ԱՖԲ-ն ձևավորվել է 1987 թվականին Ավստրալիայի խորհրդարանի օրենսդրությամբ, որը հնարավորություն է տվել միավորել վեց անկախ ֆոնդային բորսաները, որոնք նախկինում գործել են նահանգի մայրաքաղաքներում։ Ապափոխադարձումից հետո ԱՖԲ-ն եղել է աշխարհում առաջին բորսան, որի բաժնետոմսերը գնանշվել են սեփական շուկայում։ ԱՖԲ-ն ցուցակագրվել է 1998 թվականի հոկտեմբերի 14-ին[8]։ 2006 թվականի հուլիսի 7-ին Ավստրալիայի ֆոնդային բորսան միավորվել է SFE Corporation-ի հետ, որը հոլդինգ է Սիդնեյի Ֆյուչերսների բորսայի համար։
Նշանակալից իրադարձությունների ժամանակացույց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1861 թվական՝ Ոսկու տենդի պաշտոնական գալուստից տասը տարի անց Մելբուռնում ստեղծվել էԱվստրալիայի առաջին ֆոնդային բորսան։ 1850-ականներին Վիկտորիան եղել է Ավստրալիայի ոսկու արդյունահանման կենտրոը, որի բնակչությունը 1851 թվականին եղել է 80,000 իսկ 1861 թվականին 540,000 մարդ։
1871 թվական՝ Սիդնեյի առաջին գազային փողոցային լույսը վառելուց երեսուն տարի անց Ավստրալիայի Գազի Լույս ընկերությունը կրկին զբաղեցրել է իր տեղը պատմության մեջ՝ դառնալով Սիդնեյի ֆոնդային բորսայում ցուցակված երկրորդ ընկերությունը։
1885 թվական՝ Երկու տարի անց, երբ Mount Gipps Station-ի յոթ հոգանոց սինդիկատը հիմնադրել է «Broken Hill Mining Company»-ն (մասնավոր ընկերություն), ընկերությունը գրանցվել է որպես Broken Hill Proprietary Company Limited: 1885 թվականին BHP-ն ցուցակվել է Մելբուռնի ֆոնդային բորսայում։
1937 թվական՝ Ավստրալիայի ասոցիացված ֆոնդային բորսաները ստեղծվել են 1937 թվականին։ 1903 թվականից ի վեր պետական ֆոնդային բորսաները հավաքվել են ոչ պաշտոնական հիմունքներով, սակայն 1936 թվականին Սիդնեյը գլխավորել է ասոցիացիայի պաշտոնականացումը։ Սկզբում դա ներառել է փոխանակումները Ադելաիդայում, Բրիսբենում, Հոբարտում և Սիդնեյում։ Շուտով միացել են Մելբուրնը և Պերթը։ Ավստրալիայի ասոցիացված ֆոնդային բորսաների միջոցով բորսաներն աստիճանաբար ներմուծել են ընկերությունների ցուցակման ընդհանուր պահանջներ և բորսայական բրոքերային ընկերությունների միասնական բրոքերային և այլ կանոններ։ Նրանք նաև սահմանել են հանձնաժողովների և պետական և կիսակառավարական վարկերի հավաքագրման հիմնական կանոնները։
1938 թվական՝ Հրապարակվում է բաժնետոմսերի գների առաջին ինդեքսը։
1939 թվական՝ Սիդնեյի ֆոնդային բորսան առաջին անգամ փակվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հայտարարման պատճառով։
1960 թվական՝ Sydney Futures Exchange-ը սկսել է առևտուրը որպես Sydney Greasy Wool Futures Exchange: Նրա սկզբնական նպատակն եղել է բրդի ավստրալիացի առևտրականներին տրամադրել հեջավորման հնարավորություններ իրենց երկրում։
1969-1970 թվականներ՝ Պոսեյդոնի փուչիկը (արևմտյան Ավստրալիայում նիկելի հայտնաբերման արդյունքում առաջացած հանքարդյունաբերության բում) հանգեցրել է Ավստրալիայի հանքարդյունաբերության բաժնետոմսերի աճին և ապա կործանմանը, ինչը հանգեցրել է կարգավորող առաջարկություններին, որոնք ի վերջո հանգեցրել են Ավստրալիայի ազգային ընկերությունների և արժեթղթերի օրենսդրությանը։
1976 թվական՝ Ավստրալիայի օպցիոնների շուկան ստեղծվել է, առևտրային զանգերի օպցիոններ։
1980 թվական՝ Մելբուռնի և Սիդնեյի ֆոնդային բորսայի առանձին ինդեքսները փոխարինվել է Ավստրալիայի ֆոնդային բորսայի ինդեքսներով։
1984 թվական՝ Բրոքերների միջնորդավճարները ապակարգավորվել են։ Այդ ժամանակվանից ի վեր միջնորդավճարները աստիճանաբար իջել են, և այսօր ցածր տոկոսադրույքները կազմում են 0,12% կամ 0,05% զեղչային ինտերնետի վրա հիմնված բրոքերների կողմից։
1984 թվական՝ Սիդնեյի ֆոնդային բորսան փակվել է հորդառատ անձրևի և ջրհեղեղի պատճառով 1984 թվականի նոյեմբերի 9-ին, մեկ կես ժամում 70 միլիմետր անձրևով։ Սիդնեյի բորսայի առևտուրն ամբողջ ուրբաթ դադարեցվել է։ Վնասը կազմել է 2 միլիոն դոլար, իսկ վերանորոգումը տևել է ավելի քան վեց ամիս, նոր գորգ է փռվել, մալուխներն ու համակարգիչները փոխարինվել են։
Ֆոնդային բրոքերները, ովքեր օգտվել էին համատեղ հասանելիությունից, կարողացել են առևտուր անել Մելբուռնի ֆոնդային բորսայում։ Եվ քանի որ Սիդնեյի շուկան փակվել էր ջրհեղեղի պատճառով, Մելբուռնի բորսան անցկացրել է տարվա ամենածանրաբեռնված առևտրային օրը։ Այս միջադեպից հետո Սիդնեյի Կենտրոնական բիզնես թաղամասից դուրս պահեստային տարածք է ստեղծվել։
1987 թվական՝ Ավստրալիայի ֆոնդային բորսայի լիմիթեդը ստեղծվել է 1987 թվականի ապրիլի 1-ին՝ Ավստրալիայի խորհրդարանի օրենսդրության համաձայն։ Ազգային ֆոնդային բորսայի ձևավորումը ներառում էր վեց անկախ ֆոնդային բորսաների միավորում, որոնք գործել են նահանգների մայրաքաղաքներում։
1990 թվական՝ ստեղծվել է երաշխիքային շուկա։
1993 թվական՝ ավելացվել են ֆիքսված տոկոսադրույքով արժեթղթեր։ Նաև 1993 թվականին ստեղծվել է արագացված հաշվարկի FAST համակարգը, իսկ հաջորդ տարի ներդրվեց CHESS համակարգը որը փոխարինել է FAST-ին։
1994 թվական՝ Սիդնեյի ֆյուչերսների բորսան հայտարարել է ֆյուչերսների առևտուրը ԱՖԲ-ի առանձին բաժնետոմսերով։ ԱՖԲ-ն պատասխանել է ցածր վարժությունների գնի տարբերակով։ ՍՖԲ-ն դիմել է դատարան[9][10]՝ պնդելով, որ ցածր վարժությունների գնի տարբերակը ֆյուչերս է և հետևաբար, ԱՖԲ-ն չի կարող դրանք առաջարկել։ Դատարանը որոշել է, որ դրանք օպցիոններ են, և այդ պատճառով ցածր վարժությունների գնի տարբերակները ներդրվել են 1995 թվականին։
1995 թվական՝ Բաժնետոմսերի գործարքների վրա դրոշմապիտակը կիսով չափ կրճատվել է 0,3%-ից մինչև 0,15%։ ԱՖԲ-ն պայմանավորվել է Քվինսլենդ նահանգի կառավարության հետ, որպեսզի աշխատակազմը տեղավորի Բրիսբենում ՝ այնտեղ դրոշմանիշի տուրքի նվազեցման դիմաց, իսկ մյուս նահանգները հետևեցին օրինակին, որպեսզի չկորցնեն բրոքերային բիզնեսը Քվինսլենդում։ 2000 թվականին բոլոր նահանգներում վերացվել է դրոշմանիշի տուրքը որպես Ապրանքների և ծառայությունների հարկի ներդրման մաս։
1996 թվական՝ Բորսայի անդամները (բրոքերներ և այլն) քվեարկել են փոխանակման դադարեցման օգտին։ Բորսան գրանցվել է որպես ASX Limited, և ընկերությունը գրանցվել է հենց ԱՖԲ-ում 1998 թվականին, իսկ Ավստրալիայի արժեթղթերի և ներդրումների հանձնաժողովը կիրառել է ASX Limited ցուցակման կանոնները։
1998 թվական՝ ԱՖԲ-ը ապամուտուալացվել է՝ դառնալով ցուցակված ընկերություն։ Այն աշխարհում առաջին բորսանն էր, որը չի փոխադարձել և ցուցակել իր սեփական շուկայում, մի միտում, որը տարիների ընթացքում ընդօրինակվել է մի քանի այլ բորսաների կողմից։ Ավստրալիայի փոխադարձ նախախնամական միությունը հիմնադրվել է 1849 թվականին որպես կյանքի ապահովագրություն առաջարկող կազմակերպություն։ Այժմ հայտնի է որպես AMP, այն դարձել է ԱՖԲ-ում հրապարակային ցուցակված ընկերություն 1998 թվականին։
2000 թվական՝ հոկտեմբերին ԱՖԲ-ն ձեռք է բերում 15% բաժնետոմս առևտրի և պատվերների կառավարման ծրագրային ապահովման IRESS (նախկինում՝ BridgeDFS Ltd) ընկերությունում[11]։
2001 թվական՝ շուկայական արժեթղթերի վրա դրոշմային տուրքը վերացվել է։
2006 թվական՝ ԱՖԲ-ն հայտարարել է միաձուլման մասին Sydney Futures Exchange-ի հետ՝ որը Ավստրալիայում ածանցյալների առաջնային բորսա է եղել։
Առևտրային համակարգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ASX Group–ն ունի երկու առևտրային հարթակ՝ ASX Trade, որը հեշտացնում է բորսայի բաժնային արժեթղթերի առևտուրը,և ASX Trade24 ածանցյալ արժեթղթերի առևտրի համար[12]։
ASX Trade24-ը ԱՖԲ համաշխարհային առևտրային հարթակն է ածանցյալ գործիքների համար։ Այն գլոբալ բաշխված է ցանցի մուտքի կետերով, որոնք տեղակայված են Չիկագոյում, Նյու Յորքում, Լոնդոնում, Հոնկոնգում, Սինգապուրում, Սիդնեյում և Մելբուռնում։ Այն նաև թույլ է տալիս իրական 24-ժամյա առևտուր իրականացնել և միաժամանակ պահպանում է երկու ակտիվ առևտրային օր, ինչը հնարավորություն է տալիս ապրանքները բացել առևտրի համար նոր առևտրային օրը մեկ ժամային գոտում, մինչդեռ ապրանքները դեռ առևտուր են անում նախորդ օրվա ընթացքում։
Բացման ժամեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՖԲ-ի սովորական առևտրի կամ աշխատանքային օրերն են՝ երկուշաբթիից ուրբաթ։ ԱՖԲ-ն առևտուր չի անում ազգային պետական տոներին՝ Նոր տարի (հունվարի 1), Ավստրալիայի օր (հունվարի 26 և նշվում է այս օրը կամ այս օրվանից հետո առաջին աշխատանքային օրը), Ավագ ուրբաթ (որը տարբերվում է ամեն տարի), Զատկի տոն, Անզակի օր (ապրիլի 25), Թագուհու ծննդյան օրը (հունիս), Սուրբ ծննդյան օր (դեկտեմբերի 25) և բռնցքամարտի օր (դեկտեմբերի 26)։
Յուրաքանչյուր առևտրային օր տեղի է ունենում նախաշուկայական նստաշրջան 7:00-ից մինչև 10:00 և սովորական առևտրային նստաշրջան 10:00-ից մինչև 16:00։ Շուկան բացվում է այբբենական կարգով մեկ գնային աճուրդներով, փուլային առաջին տասը րոպեների ընթացքում, փոքր պատահական ժամանակով, որը նախատեսված է առաջին գործարքների ճշգրիտ կանխատեսումը կանխելու համար։ Գործում է նաև մեկ գնով աճուրդ՝ ժամը 16:10-16:12 ընկած ժամանակահատվածում, օրական փակման գները սահմանելու համար։
Համաձայնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արժեթղթերի սեփականատերերը բաժնետոմսեր ունեն երկու ձևերից մեկով, որոնք երկուսն էլ գործում են որպես չհավաստագրված բաժնետոմսեր, այլ ոչ թե բաժնետոմսերի ֆիզիկական վկայագրերի թողարկման միջոցով՝
- Քլիրինգային Հաուս Էլեկտրոնային ենթագրանցման համակարգ։ Ներդրողի վերահսկող մասնակիցը (սովորաբար բրոքեր) հովանավորում է հաճախորդին։ Արժեթղթի սեփականատիրոջը տրվում է «սեփականատիրոջ նույնականացման համարը» և համակարգից արժեթղթի սեփականատիրոջն ուղարկվում են ամսական քաղվածքներ, երբ այդ ամսում նրանց կազմակերպությունում տեղաշարժ է լինում։
- Թողարկողի կողմից հովանավորում։ Ընկերության բաժնետոմսերի ռեգիստրը կառավարում է արժեթղթի սեփականատիրոջ բաժնետոմսը և ներդրողին տալիս է արժեթղթի սեփականատիրոջ հղման համարը, որը կարող է գնանշվել վաճառքի ժամանակ։
Ակտիվները կարող են փոխանցվել թողարկող հովանավորից համակարգին կամ տարբեր բրոքերների միջև՝ վերահսկող մասնակցի կողմից նախաձեռնված էլեկտրոնային հաղորդագրության միջոցով։
Կարճ վաճառք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բորսայում թույլատրվում է բաժնետոմսերի կարճ վաճառք, բայց միայն որոշակի բաժնետոմսերի շրջանում և որոշակի պայմանների բավարարման դեպքում։
- Բորսայի հայտատուները (բրոքերները) պետք է բորսային զեկուցեն բոլոր ամենօրյա համախառն կարճ վաճառքների մասին։ Հաշվետվությունը հավաքում է համախառն կարճ վաճառքի տվյալները, որոնք յուրաքանչյուր հայտատուի կողմից ներկայացվել են գույքագրման անհատական մակարդակում։
- Բորսան հրապարակում է համախառն կարճ վաճառքի ամփոփ տվյալներ իր անդամների և լայն հասարակության համար[13]։
Շատ բրոքերներ կարճ վաճառք չեն առաջարկում փոքր մասնավոր ներդրողներին։ Lipo-ները կարող են ծառայել որպես համարժեք, մինչդեռ երրորդ կողմի մատակարարների կողմից առաջարկվող գների տարբերության պայմանագրերը ևս մեկ այլընտրանք են։
2008 թվականի սեպտեմբերին ASIC-ը դադարեցրել է գրեթե բոլոր տեսակի կարճ վաճառքները՝ շարունակվող համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի պայմաններում շուկայի կայունության վերաբերյալ մտահոգությունների պատճառով։ Կարճ վաճառքի արգելքը հանվել է 2009 թվականի մայիսին[14]։
Բացի այդ վերջին 15 տարիների ընթացքում բորսայի ամենամեծ փոփոխության շրջանակներում ներդրվել է ASTC 10.11.12 կարգավորման կանոնը, որը բրոքերից պահանջում է բաժնետոմսեր տրամադրել, երբ հաշվարկային ժամկետը լրանում է՝ հակառակ դեպքում բրոքերը պետք է բաժնետոմսեր գնի շուկայում դեֆիցիտը ծածկելու համար։ Կանոնը պահանջում է, որ եթե վերահասցեավորված խմբաքանակի պատվերի (այսինքն, որպես կանոն, T+5-ի) հաշվարկից հետո երկրորդ աշխատանքային օրը տեղի ունենա պակասություն, ապա առաքում իրականացնող մասնակիցը պետք է ունի երկու տարբերակ
- վերացնել պակասուրդը հաջորդ աշխատանքային օրվա չկայացած հաշվարկի դեպքում՝ գնելով համապատասխան դասի ֆինանսական պրոդուկտների քանակ, որը հավասար է պակասորդի գումարին
- արժեթղթերի վարկավորման պայմանագրի շրջանակներում ձեռք բերել համապատասխան դասի ֆինանսական ապրանքների պակասուրդին հավասար քանակ և այդ ֆինանսական ապրանքները տրամադրել որպես փաթեթային հաշվարկներ ոչ ավելի քան երկու աշխատանքային օր հետո[15]։
Օպցիոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջատար բաժնետոմսերի օպցիոնները վաճառվում են ԱՖԲ-ում գործադուլի գների և պիտանելիության ժամկետների ստանդարտացված հավաքածուներով։ Իրացվելիությունը տրամադրվում է շուկայական ստեղծողների կողմից, որոնցից պահանջվում է գնանշումներ տրամադրել։ Յուրաքանչյուր շուկայական ստեղծողի նշանակվում է երկու կամ ավելի բաժնետոմս։ Բաժնետոմսը կարող է ունենալ մեկից ավելի շուկայական արտադրողներ և նրանք մրցակցում են միմյանց հետ։ Շուկայավարը կարող է ընտրել մեկը կամ երկուսը.
- Ստեղծել շարունակական բնույթ կրող շուկա՝ 18 տարբերակներից բաղկացած հավաքածուով։
- Ստեղծել շուկա՝ ի պատասխան գնանշման խնդրանքի, ցանկացած տարբերակով մինչև 9 ամիս ժամկետով։
Երկու դեպքում էլ կա նվազագույն քանակություն (5 կամ 10 պայմանագիր՝ կախված բաժնետոմսերից) և առավելագույն թույլատրելի տարածում։
Օպցիոններում ավելի մեծ ռիսկերի պատճառով բրոքերները պետք է ստուգեն հաճախորդների համապատասխանությունը՝ նախքան նրանց թույլ տալ առևտուր անել օպցիոններով։ Հաճախորդները կարող են վերցնել (այսինքն՝ գնել) և գրել (այսինքն՝ վաճառել) տարբերակներ։ Գրավոր պաշտոնների համար հաճախորդը պետք է սահմանի մարջա։
Տոկոսադրույքների շուկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՖԲ տոկոսադրույքի շուկան կորպորատիվ պարտատոմսերի, լողացող տոկոսադրույքով թղթադրամների և պարտատոմսերի նման արտոնյալ բաժնետոմսերի ամբողջությունն է, որոնք ցուցակված են բորսայում։ Այս արժեթղթերը վաճառվում և մարվում են նույն ձևով՝ ինչ սովորական բաժնետոմսերը, սակայն ԱՖԲ-ն տրամադրում է տեղեկատվություն, ինչպիսիք են դրանց մարման ժամկետը, արդյունավետ տոկոսադրույքը և այլն՝ համեմատությանը օգնելու համար[16]։
Ֆյուչերս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սիդնեյի ֆյուչերսների բորսան (ՍՖԲ) ածանցյալ գործիքների 10-րդ բորսան է աշխարհում, որն ապահովում է ածանցյալ գործիքներ տոկոսադրույքներով, բաժնետոմսերով, արժույթներով և ապրանքներով։ ՍՖԲ-ն այժմ ԱՖԲ-ի մի մասն է և նրա ամենաակտիվ արտադրանքներն են՝
- SPI 200 ֆյուչերսներ՝ ֆյուչերսային պայմանագրեր ինդեքսի վրա, որը ներկայացնում է Ավստրալիայի ֆոնդային բորսայի ամենամեծ 200 բաժնետոմսերը շուկայական կապիտալիզացիայի համաձայն։
- AU 90-օրյա բանկի կողմից ընդունված օրինագծերի ֆյուչերսներ՝ Ավստրալիայի T-Bill ֆյուչերսների համարժեքը։
- 3-ամյա պարտատոմսերի ֆյուչերսներ՝ Ավստրալական 3-ամյա պարտատոմսերի ֆյուչերսային պայմանագրեր։
- 10-ամյա պարտատոմսերի ֆյուչերսներ՝ Ավստրալական 10-ամյա պարտատոմսերի ֆյուչերսային պայմանագրեր։
ԱՖԲ-ն ֆյուչերսներով առևտուր է անում ASX 50, ASX 200 և ASX գույքային ինդեքսներով, ինչպես նաև հացահատիկի, էլեկտրաէներգիայի և բրդի վրա։ Վաճառվում են նաև հացահատիկի ֆյուչերսների օպցիոնները։
Շուկայական ցուցանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՖԲ-ն պահպանում է ֆոնդային ինդեքսները՝ կապված Standard & Poor's-ի բորսայում վաճառվող բաժնետոմսերի հետ։ Գոյություն ունի ինդեքսային խմբերի հիերարխիա, որը կոչվում է S&P/ASX 20, S&P/ASX 50, S&P/ASX 100, S&P/ASX 200 և S&P/ASX 300, որոնք ենթադրաբար պարունակում են 20, 50, 100, 200 և 300 խոշորագույն ընկերությունների ցանկը։
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ASX Sharemarket Game-ը հանրային և միջնակարգ դպրոցի անդամներին հնարավորություն է տալիս սովորելու բաժնետոմսերի շուկայում ներդրումներ կատարելու մասին՝ օգտագործելով իրական շուկայական գները։ Մասնակիցները որպես հիպոթետիկ ստանում են 50,000 դոլար՝ 150 ընկերությունների բաժնետոմսեր գնելու և վաճառելու և խաղի ընթացքում իրենց ներդրումների առաջընթացին հետևելու համար[17]։
Միաձուում Սինգապուրի բորսայի հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՖԲ-ն (25 հոկտեմբերի, 2010) միաձուլման բանակցություններ է վարում Սինգապուրի բորսայի (SGX) հետ։ Թեև եղել է նախնական ակնկալիք, որ միաձուլումը պետք է ստեղծի 14 միլիարդ ԱՄՆ դոլար շուկայական արժեքով բորսա[18], սա թյուր կարծիք է եղել վերջնական առաջարկը նախատեսում էր, որ ԱՖԲ-ն և Սինգապուրի բորսաները պետք է շարունակեն գործել առանձին։ Միաձուլումն արգելափակվել է Ավստրալիայի գանձապետ Ուեյն Սուոնի կողմից 2011 թվականի ապրիլի 8-ին՝ Օտարերկրյա ներդրումների վերանայման խորհրդի միջամտությամբ առ այն, որ առաջարկվող միաձուլումը չի բխում Ավստրալիայի լավագույն շահերից[19]։
Ընկերության կատարողականը (ֆինանսական տարի)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2015 թվականին տեղեկատվական ծառայությունների և տեխնիկական ծառայությունների եկամուտներն աճել են համապատասխանաբար 8% և 10%-ներով, մինչդեռ Austraclear-ը գրանցել է 9%։ Մեկ այլ դեպք է եղել IRESS-ի շահաբաժինը, որը նախորդ ժամանակաշրջանի համեմատ աճել է 47%-ով և կազմել 4,9 մլն դոլար։ Ֆինանսական ծրագրային ապահովման այս ընկերությունը վերջին մի քանի տարիների ընթացքում աճել է 27%-ով և ԱՖԲ-ի 19,3% բաժնեմասն այժմ արժե 334 միլիոն դոլար՝ իր սեփական շուկայական արժեքի ավելի քան 4%-ը[20]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://www2.asx.com.au/about/contact-asx
- ↑ Market Identifier Code — ed. size: 1242
- ↑ https://www2.asx.com.au/about/asx-story
- ↑ «ASX – About Us: Services». ASX Group. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 9-ին.
- ↑ «ASX Product page». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 9-ին.
- ↑ «History of ASX». Australian Securities Exchange. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 9-ին.
- ↑ «History of ASX». Australian Securities Exchange. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 18-ին.
- ↑ «ASX Listing». Australian Securities Exchange. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 18-ին.
- ↑ «SFE Ltd v ASX Ltd». Federal Court of Australia. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 30-ին.
- ↑ «SFE Ltd v ASX Ltd and ASC (Intervener)». Federal Court of Australia. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 30-ին.
- ↑ «ASX Strategic Alliance with BridgeDFS». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 30-ին.
- ↑ «ASX Trade». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 18-ին.
- ↑ "Requirements for disclosure and reporting of short sales" Արխիվացված 19 Փետրվար 2011 Wayback Machine, ASX, 19 November 2008
- ↑ «ASIC lifts ban on covered short selling of financial securities». ASIC. 2009 թ․ մայիսի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 3-ին.
- ↑ «ASX Market Rules – Maintenance of an orderly market when closing out settlement» (PDF). ASX. 2009 թ․ փետրվարի 20. GN 37. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
- ↑ «Trading & investment». APSEC. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 18-ին. «APSEC». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
- ↑ «Sharemarket Game». ASX. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
- ↑ Kelly, Rachel (2010 թ․ հոկտեմբերի 22). «SGX, Australian stock exchange in merger talks». Channel NewsAsia. Արխիվացված է օրիգինալից 25 October 2010-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
- ↑ «SGX and ASX agree to terminate merger after Wayne Swan blocks move». The Australian. 2011 թ․ ապրիլի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 8-ին.
- ↑ Carlisle, James (2015 թ․ փետրվարի 13). «ASX: Interim result 2015». Intelligent Investor (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 14-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ավստրալիայի ֆոնդային բորսա կատեգորիայում։ |