Անհատ չեզոք մարզիկները 2024 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերում
Անհատ չեզոք մարզիկներ (ֆր.՝ Athlètes Individuels Neutres, անգլ.՝ Individual Neutral Athletes), այն անունն է, որն օգտագործվում է 2024 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերին մասնակցող ռուս և բելառուս մարզիկներին ներկայացնելու համար, այն բանից հետո, երբ Միջազգային օլիմպիական կոմիտեն (ՄՕԿ) արգելել է այդ երկրների նախկին անվանումները՝ 2022 թվականին Ուկրաինա ռուսական ներխուժման պատճառով, որը շարունակվել է մինչև 2024 թվականը։ ՄՕԿ-ի երկրի կոդը AIN է, ֆրանսիական Athlètes Individuels Neutres անվանման հապավումը[2]։
Պատվիրակությանը արգելված է օգտագործել չեզոք օլիմպիական դրոշը և օլիմպիական օրհներգը, և փոխարենը կօգտագործի դրոշ, որը պատկերում է շրջանաձև AIN զինանշանը և մեկանգամյա գործիքային օրհներգը, որոնք երկուսն էլ նշանակված են ՄՕԿ-ի կողմից[3]: Նախ պետք է ստուգվեն անհատ չեզոք մարզիկների նախապատմությունները և այնուհետև հաստատվեն յուրաքանչյուր մարզաձևի միջազգային ֆեդերացիայի կողմից, այնուհետև ՄՕԿ-ի կողմից ստեղծված հատուկ հանձնաժողովի կողմից[4]: Որպես առանձին մարզիկներ՝ պատվիրակությունը չի մասնակցել ազգերի շքերթին բացման արարողության ժամանակ և չի ընդգրկվի որպես պատվիրակություն մեդալների պաշտոնական աղյուսակներում[3]։
Մինչ դրոշին գրված է «Անհատ չեզոք մարզիկ» եզակի ձևակերպումը, ՄՕԿ-ը օգտագործում է «Անհատ չեզոք մարզիկներ» հոգնակի ձևակերպումը[5]։
Նախապատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2022 թվականի փետրվարի 24-ին Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժումից հետո՝ 2022 թվականի փետրվարի 28-ին ՄՕԿ-ն արգելել է Ռուսաստանի և Բելառուսի[Ն 1] մասնակցությունը խաղերին և խորհուրդ է տվել, որ մյուս միջազգային սպորտային կազմակերպիչները նույնն անեն[6] Ռուս և բելառուս մարզիկներին արգելվել է մասնակցել 2022 թվականի ձմեռային պարալիմպիկ խաղերին։
2023 թվականի հունվարի 25-ին ՄՕԿ-ը հրապարակել է հայտարարություն, որում պաշտպանում էր այն գաղափարը, որ ռուս և բելառուս մարզիկներին կարող են թույլ տալ մրցել որպես չեզոք անհատներ, եթե նրանք «ակտիվ» չեն աջակցել պատերազմին և չեն օգտագործի Ռուսաստանի և Բելառուսի դրոշները, օրհներգերը, գույները[7]։
2023 թվականի մարտի 28-ին ՄՕԿ-ը ներկայացրեց AIN անվանումը և սահմանափակեց պահանջները առանձին մարզիկների համար՝ թույլ չտալով ռուս և բելառուս մարզիկների թիմային մրցելույթները: ՄՕԿ-ից բացի այլ միջազգային ֆեդերացիաների կողմից կազմակերպվող միջոցառումների համար ՄՕԿ-ը խորհուրդ է տվել ընդհանրապես չօգտագործել դրոշ (կամ եթե հնարավոր չէ՝ միջոցառման դրոշը, IF-ի դրոշը կամ «AIN» տառերը) և միջոցառման հիմնը կամ IF-ի օրհներգը[8]: Ֆեդերացիաները, որոնք չունեին ֆրանսերեն որպես պաշտոնական լեզու, դեռ օգտագործել են AIN անվանումը[9]: ՄՕԿ-ը 5 մլն դոլար է նվիրաբերել նաև Ուկրաինայի ազգային օլիմպիական կոմիտեին[10]։
2023 թվականի սեպտեմբերի 22-ին Համաշխարհային հակադոպինգային գործակալությունը (WADA) երկրորդ անգամ արգելել է Ռուսաստանի դրոշի և օրհներգի օգտագործումը միջազգային սպորտային միջոցառումներում[Ն 2]՝ Ռուսաստանի օրենսդրության և RUSADA-ն Համաշխարհային հակադոպինգային օրենսգրքին չհամապատասխանելուպատճառով։ Սա համընկնել է օլիմպիական զինադադարի արգելքի հետ։ WADA-ն հայտարարել է, որ արգելքը չի հանվի այնքան ժամանակ, քանի դեռ «ազգային օրենսդրության հետ կապված անհամապատասխանությունները ամբողջությամբ չեն շտկվել»[11][12]։
2023 թվականի հոկտեմբերի 12-ին ՄՕԿ-ը կասեցրել է Ռուսաստանի օլիմպիական կոմիտեն մինչև հետագա ծանուցում, որը համընկնում է մյուս երկու արգելքների հետ՝ Օլիմպիական խարտիայի խախտման պատճառով՝ Խերսոնի, Զապորոժժիայի, Դոնեցկի և Լուգանսկի օլիմպիական խորհուրդները Ռուսաստանի օլիմպիական կազմին միացնելու պատճառով։ Օլիմպիական խարտիայի խախտման պահին Ռուսաստանի օլիմպիական կոմիտեի նախագահ Ստանիսլավ Պոզդնյակովն ասել էր. «Ես այստեղ որևէ դժվարություն չեմ տեսնում»[13][14][15][16]։ Ռուսաստանի օլիմպիական կոմիտեն արձագանքել է իր կասեցմանը` ասելով, որ ՄՕԿ-ը նման կասեցում չի արել այն բանից հետո, երբ 2014 թվականին Ռուսաստանի օլիմպիական կոմիտեն Ղրիմում մի սպորտային սուբյեկտ միացրեց, ինչին ՄՕԿ-ի նախագահ Թոմասը: Բախը նկատել է, որ «Այս փաստարկը մի փոքր նման է. «Ինչո՞ւ ավելի վաղ մեր նկատմամբ պատժամիջոց չկիրառեցիք» արտահայտությանը[17]։
2023 թվականի դեկտեմբերի 8-ին ՄՕԿ-ը հրապարակել է AIN դրոշի «նախագիծ» տարբերակը, որը պատկերում էր անգույն պատկերանիշը սպիտակ ֆոնի վրա, և հայտարարել, որ իրենք ավելի ուշ կորոշեն այլ չեզոք օրհներգ: ՄՕԿ-ը նաև պաշտոնապես հայտարարել է, որ AIN անվանումը կտարածվի «Փարիզ 2024»-ի խաղերի վրա, և որ մեդալների պաշտոնական աղյուսակները կբացառեն AIN-ը[18]։
2024 թվականի մարտի 19-ին ՄՕԿ-ը թարմացրել է AIN դրոշը՝ շագանակագույն տեքստ և փիրուզագույն ֆոնի վրա[19] և հրապարակել է գործիքային օրհներգը՝ «բացառապես այդ նպատակով ստեղծված»[20]։ ՄՕԿ-ը նաև հայտարարել է, որ որպես անկախ մարզիկներ՝ AIN-ը որպես պատվիրակություն չի մասնակցի ազգերի շքերթի բացման արարողությանը, բայց մարզիկներին դեռ «հնարավորություն կտրվի զգալ իրադարձությունը»[21][22]։
Հակասություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ուկրաինացի պաշտոնյաները քննադատել են ՄՕԿ-ին Ռուսաստանին չարգելելու համար, չնայած այն երեք անգամ խախտել է Օլիմպիական զինադադարը, իսկ մյուսները հերթով քննադատել են ՄՕԿ-ին Ռուսաստանի դեմ կանոններ կիրառելու համար։ Մասնավորապես, այն պահանջը, որ մարզիկները չպետք է ակտիվորեն աջակցեն պատերազմին, որակվել է որպես «անարդյունավետ»։ Օրինակ՝ ՄՕԿ-ի ռուսաստանցի անդամ Ելենա Իսինբաևան ազատվել է որպես «ռուսական բանակի հետ կապ չունեցող և ներխուժմանը չաջակցող»՝ չնայած նրան, որ պատկերված է զինվորական համազգեստով և ստացել զինվորական առաջխաղացում, և չնայած ռուսամետ քաղաքացիները դժգոհություն են արտահայտել են այն բանից հետո, երբ Իսինբաևան պնդել է, որ նա «երբեք չի ծառայել զինված ուժերում»[23]։ 2023 թվականի դեկտեմբերի 29-ին 261 ուկրաինացի մարզիկների կողմից ստորագրված բաց նամակը վկայում էր այն մասին, որ ռուսաստանցի վեց[24] մարզիկներից երեքը, ովքեր իրավունք են ստացել մասնակցել խաղերին, իրականում ակտիվորեն աջակցել են պատերազմին, օրինակ՝ մասնակցելով 2022 թվականի մարտին կայացած պատերազմին աջակցող հանրահավաքին կամ նկարահանվել քարոզչական տեսահոլովակում, որտեղ բացահայտորեն ասվում և թմբկահարվում է աջակցություն ռուս զինվորականներին[25]:
Լեհաստանի փոխզիջումային առաջարկը, որտեղ ռուսներն ու բելառուսները կարող էին մրցակցել, եթե նրանք այլախոհներ լինեին, ՄՕԿ-ը չի գործարկել[26]:
2023 թվականի դեկտեմբերին Ռուսաստանի օլիմպիական կոմիտեի նախագահ Ստանիսլավ Պոզդնյակովը ուղղակիորեն սպառնացել է ցանկացած ռուս մարզիկի, որը կարող է ընտրվել որպես «չեզոք» և մասնակցել 2024 թվականի Օլիմպիական խաղերին, ասելով. «Որպես ՌՕԿ-ի ղեկավար՝ ես հստակ դիրքորոշում եմ հայտնում. ապրեք ազատ ... Բայց... խստորեն խորհուրդ ենք տալիս, որ պարզ հասկանաք... ստանձնած անձնական պատասխանատվության չափն ու հետևանքները»[27]:
2024 թվականի հունիսին ՌԴ փոխվարչապետ Դմիտրի Չերնիշենկոն ՝ զբոսաշրջության, սպորտի, մշակույթի և հաղորդակցության հարցերով փոխվարչապետը, հայտարարեց, որ ռուս մարզիկները չեն խախտի ռուսական օրենքը՝ որպես չեզոք հանդես գալով Փարիզում և խրախուսեց նրանց մասնակցել[28]։ Այնուամենայնիվ, չնայած Չեռնիշենկոյի խրախուսմանը, Ռուսաստանի ըմբշամարտի ֆեդերացիան հուլիսի 6-ին որոշեց բոյկոտել խաղերը այն բանից հետո, երբ ՄՕԿ-ը հայտարարեց, որ իր առաջատար մարզիկներից շատերը մրցելու իրավունք չունեն: Սա հաջորդեց նույն մտահոգությունների շուրջ Ռուսաստանի ձյուդոյի ֆեդերացիայի ընդունած որոշմանը[29][30]։
Որոշ անհատներ, ինչպիսիք են Պաղեստինի օլիմպիական կոմիտեի ղեկավար Ջիբրիլ Ռաջուբը, պնդում են, որ Իսրայելի մարզիկները նույնպես պետք է մրցեն որպես չեզոք՝ Գազայի հատվածում երկրի շարունակվող ռազմական գործողությունների պատճառով, որոնք ցեղասպանություն են[31], ընդգծելով, որ ակնհայտ երկակի ստանդարտ կա[32]։
Հեռարձակում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համաձայն 2024 թվականի հուլիսի 16-ին և 2024 թվականի հուլիսի 25-ին The New York Times- ի Charter 97-ի և Վալերի Հոփքինսի՝ ռուսական և բելառուսական հիմնական հեռարձակողները (ինչպիսիք են Belteleradio-ն, Channel One Russia-ն, Match TV-ն, [33] և VGTRK-ն ) ոչ հեռարձակելու են, ոչ էլ կճանաչեն. Օլիմպիական և Պարաօլիմպիական խաղերը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ խաղերը լուսաբանում են որպես արևմտյան աշխարհի քննադատության մաս: 1984 թվականից ի վեր սա առաջին դեպքն է, երբ խաղերի լուսաբանում չի լինելու նախկին Խորհրդային Միության երկու հանրապետություններում։ Նմանատիպ մոտեցում կիրառվել է Լոս Անջելեսի խաղերի ժամանակ[34][35]:
Նշումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Բելառուսը ռազմական աջակցություն է ցուցաբերել Ռուսաստանին և նաև թույլ տվել Ռուսաստանին օգտագործել իր տարածքը ներխուժման մի մասը կազմակերպելու համար:
- ↑ Առաջինը՝ Ռուսաստանի դոպինգ սկանդալի պատճառով, չորս տարվա արգելք էր՝ սկսած 2019 թվականի դեկտեմբերի 9-ից որը վերաքննիչ բողոքի հիման վրա նվազեցվել է և դարձել 2020 թվականի դեկտեմբերի 17-ից սկսած երկու տարվա արգելք, մինչև 2022 թվականի դեկտեմբերի 18-ը։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Principles of participation for Individual Neutral Athletes olympics.com December 2023
- ↑ «La commission exécutive du CIO admet les athlètes individuels neutres aux Jeux Olympiques de Paris 2024 et impose des conditions d'admission strictes». Olympics.com (ֆրանսերեն). 8 December 2023. Վերցված է 1 January 2024-ին.
- ↑ 3,0 3,1 AIN Eligibility Review Panel established by IOC EB – Paris Games-time protocol elements agreed on
- ↑ «Russia still banned, but "things change", says Sebastian Coe». 20 December 2023.
- ↑ Individual Neutral Athletes at the Olympic Gaes Paris 2024
- ↑ «IOC EB recommends no participation of Russian and Belarusian athletes and officials». Olympics.com. 28 February 2022. Վերցված է 1 January 2024-ին.
- ↑ «Statement on solidarity with Ukraine, sanctions against Russia and Belarus, and the status of athletes from these countries». Olympics.com. 25 January 2023. Վերցված է 1 January 2024-ին.
- ↑ Recommended conditions of participants olympics.com March 2023
- ↑ Results by events iwf.sport
- ↑ «Following a request by the 11th Olympic Summit, IOC issues recommendations for International Federations and international sports event organisers on the participation of athletes with a Russian or Belarusian passport in international competitions». Olympics.com. 28 March 2023. Վերցված է 1 January 2024-ին.
- ↑ «WADA announces new consequences on RUSADA after ExCo meeting». 22 September 2023.
- ↑ «WADA refers fresh Russian anti-doping sanctions to CAS after disputed by RUSADA». 14 October 2023.
- ↑ «Russian Olympic Committee accepts members from annexed Ukrainian territories». www.insidethegames.biz. 5 October 2023.
- ↑ «Russian Olympic Committee accepts members from annexed Ukrainian territories». 5 October 2023.
- ↑ «IOC Executive Board suspends Russian Olympic Committee with immediate effect». Olympics.com. 12 October 2023. Վերցված է 1 January 2024-ին.
- ↑ «Russian Olympic Committee suspended by IOC». 12 October 2023.
- ↑ «Suspended ROC compared annexed territories' recognition to Crimea, Bach reveals». 13 October 2023.
- ↑ Principles of participation for Individual Neutral Athletes olympics.com December 2023
- ↑ Carpenter, Les (20 March 2024). «Panel including Pau Gasol will decide Olympic eligibility for Russians». Washington Post. Վերցված է 28 March 2024-ին.
- ↑ AIN Eligibility Review Panel established by IOC EB – Paris Games-time protocol elements agreed on
- ↑ «Paris 2024 Olympics: Russia & Belarus athletes will not be part of opening ceremony». BBC Sport (բրիտանական անգլերեն). 2024-03-19. Արխիվացված օրիգինալից 19 March 2024-ին. Վերցված է 2024-03-19-ին.
- ↑ Daffunchio Picazo, Raúl (5 March 2024). «Paris 2024: Flag, anthem and rules for Individual Neutral Athletes approved». Inside the Games. Արխիվացված օրիգինալից 19 March 2024-ին. Վերցված է 20 March 2024-ին.
- ↑ «Suspended ROC compared annexed territories' recognition to Crimea, Bach reveals». 13 October 2023.
- ↑ https://olympics.com/ioc/news/strict-eligibility-conditions-in-place-as-ioc-eb-approves-individual-neutral-athletes-ains-for-the-olympic-games-paris-2024
- ↑ https://mms.gov.ua/news/vidkrytyi-lyst-ukrainskykh-atletiv
- ↑ «Poland proposes dissident Russian and Belarusians could compete at Paris 2024». 10 February 2023.
- ↑ Perelman, Rich (December 18, 2023). «TSX REPORT: Russia says it will not fund any "neutral" athletes».
- ↑ Российские спортсмены получили 49 лицензий в семи видах спорта для участия в Олимпиаде-2024
- ↑ «Russian Judo Federation Boycotts Paris Olympics Over IOC Athlete Selection Controversy». Black Belt Magazine (ամերիկյան անգլերեն). George Chung. 29 June 2024. Արխիվացված է օրիգինալից 25 July 2024-ին. Վերցված է 25 July 2024-ին.
- ↑ «Russian wrestlers reject invites to Paris Olympics». ESPN (անգլերեն). 6 July 2024. Վերցված է 6 July 2024-ին.
- ↑ Karthikeyan, Suchitra (July 22, 2024). «Why there are calls to ban Israel from the Paris Olympics: Explained». The Hindu. Վերցված է 27 July 2024-ին.
- ↑ «Palestinian Olympic head decries IOC 'double standards' for letting Israel compete». The Times of Israel. 25 July 2024. Վերցված է 27 July 2024-ին.
- ↑ «Russia Will Not Broadcast Paris Olympics – Reports». The Moscow Times (ամերիկյան անգլերեն). Amsterdam: Alexander Gubsky. 15 July 2024. Արխիվացված է օրիգինալից 27 July 2024-ին. Վերցված է 27 July 2024-ին.
- ↑ «Olympics-2024 Not To Be Broadcast In Belarus». Charter 97 (բրիտանական անգլերեն). 16 July 2024. Արխիվացված է օրիգինալից 25 July 2024-ին. Վերցված է 25 July 2024-ին.
- ↑ Hopkins, Valerie (25 July 2024). «Kremlin Uses Olympic Ban as Another Arrow to Shoot at the West». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). New York City. Արխիվացված է օրիգինալից 25 July 2024-ին. Վերցված է 25 July 2024-ին.