Ալոիս Յիրասեկ

Ալոիս Յիրասեկ; Alois Jirásek
Ծնվել է	օգոստոսի 23, 1851[…]
Ծննդավայր	Hronov, Գրոնով
Վախճանվել է	մարտի 12, 1930[…] (78 տարեկան)
Վախճանի վայր	Նոր ավան, Պրահա, Չեխոսլովակիա
Գերեզման	Գրոնով
Մասնագիտություն	գրող, պատմաբան, մանկավարժ և դրամատուրգ
Քաղաքացիություն	Չեխոսլովակիա և Ավստրո-Հունգարիա
Կրթություն	Պրահայի Կարլի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	Ancient Bohemian Legends?, Եղբայրություն և Ֆ․ Լ․ Վեկ
Անդամակցություն	Չեխական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա
Պարգևներ	He? Honorary citizenship of Moravské Budějovice? Պոլնայի պատվավոր քաղաքացիություն Պրահայի Կարլի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Honorary citizen of Louny? և Honorary citizenship of Boskovice?
Զավակներ	Բոժենա Ելնիկովա-Յիրասկովա
	Ալոիս Յիրասեկ Վիքիդարանում
	Alois Jirásek Վիքիպահեստում

Ալոիս Յիրասեկ (չեխ․՝ Alois Jirásek, օգոստոսի 23, 1851(1851-08-23)^[1]^[2]^[3]^[…], Hronov, Գրոնով - մարտի 12, 1930(1930-03-12)^[1]^[2]^[3]^[…], Նոր ավան, Պրահա, Չեխոսլովակիա^[4]), չեխ գրող։

Ստեղծագործությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալոիս Յիրասեկի ստեղծագործությունը չեխ ժողովրդի պատմության կարևորագույն փուլերի գեղարվեստական տարեգրությունն է։ Հնագույն ժամանակներն են արտացոլված «Չեխական հինավուրց զրույցներ»-ում (1894, հայերեն հրատարակությունը՝ 1955)։ 1775 թվականի չեխական գյուղացիական ապստամբությանն է նվիրված նրա առաջին պատմավեպը՝ «Սկալակները» (1875)։ Հուսյան շարժումը (15-րդ դար) պատկերող «Վերջը և սկիզբը» (1882), «Օտար ծառայության մեջ» (1883), «Հոսանքների միջև» (1887-1890), «Ընդդեմ բոլորի» (1893), «Եղբայրություն» (1898-1908), «Հուսյան արքան» (1916-1920) վեպերում Յիրասեկն այդ շարժումը դիտել է որպես ժողովրդական հակաավատական շարժում։ «Շնագլխականներ» (1884), «Ժայռեր» (1886), «Խավար» (1912-1915) և այլ վեպերում նկարագրել է Սպիտակ լեռան ճակատամարտում (1620) չեխ ժողովրդի կրած պարտությունը և ազգային անկախության կորուստը։ Չեխական ազգային վերածննդի ժամանակաշրջանն է վերարտադրված Յիրասեկի մի շարք վեպերում ու վիպակներում («Դքսի պալատում», 1877, «Ֆ․ Լ․ Վեկ», 1888-1906)։ Յիրասիկը գրել է նաև «Յան Ժիժկա» (1903), «Յան Ռոհաչ» (1914) պատմական և «Վոյնարկա» (1890), «Մենություն» (1908) սոցիալ-կենցաղային դրամաները։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տունը, որտեղ ծնվել է Ալոիս Յիրասեկը

Վեպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Na dvoře vévodském (1877)
Slavný den (1879)
Konec a počátek (1879)
Ráj světa (I880)
Poklad (1881)
Skály (1887)
Poklad (1885)
Na dvoře vévodském (1881)
V cizích službách (1883)
Psohlavci (1884)
Maryla (1887)
Na Ostrově (1888)
Nevolnice (1888)
«Չեխական հինավուրց զրույցներ» (1894, Staré pověsti české)
«Հոսանքների միջև» (1887–1890), եռագրություն Հուսյան ժամանակաշրջանի մասին
Ընդդեմ բոլորի (1893, Proti všem)
Եղբայրություն (1899–1908, Bratrstvo)
U Nás (1896–1903)
Խավար (1914, Temno)
F. L. Věk (1888–1906, 5 հատոր, չեխական ապստամբության սկզբի մասին)
Փիլիսոփաների պատմությունը (1878, Filosofská historie, 1848 թվականի հեղափոխության մասին)
Husitský král (1919, անավարտ)

Դրամաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Jan Hus (1911)
Jan Žižka (1903)
Jan Roháč (1914)
Lantern (1905)
Vojnarka (1891)
Հայրը (1895, Otec)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Archiv hl. m. Prahy, Matrika zemřelých hlavního magistrátu, sign. MAG Z7, s. 277 — Vol. MAG Z7. — P. 277.
↑ LIBRIS — 2018.
↑ (unspecified title) — P. 158.
↑ https://www.mbudejovice.cz/seznam-cestnych-obcanu-mesta/d-452762
↑ https://www.boskovice.cz/cestni-obcane-a-rodaci/d-22090/p1=30820

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսանդր Բոբրակով-Տիմոշկին, Փախուստ «ժանրի հիաղությունից». իդեալականացման ու ապաիդեալականացման ռազմավարությունները չեխական պատմական արձակում (ռուս.)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[_f5f4a55be67a0c0a-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_cc9177706a3e284b-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_89232f4bf2b3fb67-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_962c1731c0a66ed6-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Archiv hl. m. Prahy, Matrika zemřelých hlavního magistrátu, sign. MAG Z7, s. 277 — Vol. MAG Z7. — P. 277.

[_a64b72e1596c551f-5] LIBRIS — 2018.

[_1829ca21bf70a876-6] (unspecified title) — P. 158.

[_375925cca9c3f621-7] ttps://www.mbudejovice.cz/seznam-cestnych-obcanu-mesta/d-452762

[_97344caab4dbe36f-8] ttps://www.boskovice.cz/cestni-obcane-a-rodaci/d-22090/p1=30820

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]