Ալես Բիալյացկի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալես Բիալյացկի
բելառուս․՝ Аляксандр Віктаравіч Бяляцкі
Դիմանկար
Ծնվել էսեպտեմբերի 25, 1962(1962-09-25)[1] (61 տարեկան)
ԾննդավայրՎյարտսիլյա (քաղաքատիպ ավան, Սորտվալսկի շրջան), Սորտավալսկի շրջան, Կարելիայի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ[2] և  Բելառուս
ԿրթությունFaculty of Philology, Gomel State University? (1984) և Յանկա Կուպալայի անվան գրականության ինստիտուտ (1989)
Մասնագիտությունգրող, իրավապաշտպան, գրականագետ, գրական քննադատ, գրականության պատմաբան, այլախոհ, Քաղաքական բանտարկյալ, ուսուցիչ և գրականագետ
Աշխատավայր«Վեսնա» իրավապաշտպանական կենտրոն և Maksim Bahdanovič Literary Museum, Minsk?
ԱմուսինNatalia Pinchuk?
Զբաղեցրած պաշտոններQ14825897?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունTalaka?, Բելառուսի ընդդիմության համակարգող խորհուրդ, Բելառուսիայի գրողների միություն, Բելառուսական ՊԵՆ կենտրոն[6], Tuteyshyya?, «Վերածնունդ» բելառուսական ժողովրդական ճակատ, Martyrology of Belarus? և belarusian catholic community?
 Ales Bialiatski Վիքիպահեստում

Ալես Բիալյացկի (բելառուս․՝ Алесь Віктаравіч Бяляцкі, սեպտեմբերի 25, 1962(1962-09-25)[1], Վյարտսիլյա (քաղաքատիպ ավան, Սորտվալսկի շրջան), Սորտավալսկի շրջան, Կարելիայի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), բելառուսական ժողովրդավարության ակտիվիստ և քաղաքական բանտարկյալ, հայտնի Վիասնա Մարդու իրավունքների կենտրոնում իր աշխատանքով։ 1980-ականների սկզբից Բելառուսի անկախության և ժողովրդավարության ակտիվիստ, Բիալիացկին «Վիասնայի» և Բելառուսի ժողովրդական ճակատի հիմնադիր անդամն է, վերջինիս առաջնորդն է 1996-1999 թթ.: Նա նաև Բելառուսի ընդդիմության համակարգող խորհրդի անդամ է։ The New York Times-ը նրան անվանել է «Արևելյան Եվրոպայում մարդու իրավունքների շարժման հիմնասյուն» և ճանաչվել որպես Բելառուսի հայտնի դեմոկրատական ակտիվիստ։

Բիալյացկու կողմից Բելառուսում մարդու իրավունքների պաշտպանությունը նրան բազմաթիվ միջազգային պարգևներ է բերել։ 2020 թվականին նա արժանացել է Right Livelihood Award մրցանակին, որը լայնորեն հայտնի է որպես «Այլընտրանքային Նոբելյան մրցանակ»։ 2022 թվականին Բիալիացկին արժանացել է 2022 թվականի Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի՝ Memorial և Centre for Civil Liberties կազմակերպությունների հետ միասին։

Բիալյացկին բանտարկվել է երկու անգամ. նախ 2011-ից 2014 թվականներին, և ընթացիկ՝ 2021 թվականից՝ երկու դեպքում էլ հարկերից խուսափելու մեղադրանքով։ Բիալյացկին, ինչպես նաև այլ իրավապաշտպաններ, մեղադրանքները որակել են քաղաքական դրդապատճառներով։

2023 թվականի մարտի 3-ին Բիալյացկին Մինսկում դատապարտվել է տասը տարվա ազատազրկման՝ «կանխիկի մաքսանենգության», ինչպես նաև «հանրային կարգը կոպտորեն խախտող գործողությունների և խմբերի ֆինանսավորման համար»։ Իրավապաշտպանները մեղադրանքները համարում են շինծու, որպեսզի, Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի արժանանալուց հետո, լռեցնեն Բիալյացկին և նրա շարժումը[7]։

Կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիալյացկին ծնվել է Վյարտսիլիայում, ներկայիս Կարելիայում, Ռուսաստան, բելառուս ծնողներից[8]։ 1965 թվականին ընտանիքը վերադարձել է Բելառուս՝ բնակություն հաստատելու Գոմելի մարզի Սվիետլահորսկ քաղաքում։

Բիալիացկին բելառուսական գրականության մասնագետ է[8]։ 1984 թվականին նա ավարտել է Հոմիելի պետական համալսարանը՝ ստանալով ռուս և բելառուսական բանասիրության մասնագետի որակավորում։ Համալսարանն ավարտելուց հետո Բիալյացկին աշխատել է դպրոցի ուսուցիչ Գոմելի մարզի Լիեկչիի շրջանում:

1985-1986 թվականներին նա ծառայել է բանակում՝ որպես զրահամեքենայի վարորդ՝ հակատանկային հրետանային գումարտակում Ռուսաստանի Եկատերինբուրգի (այն ժամանակ՝ Սվերդլովսկ) մոտ[9]։

Բելառուսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիալյացկին եղել է Բելառուսի ժողովրդական ճակատի քարտուղար (1996–1999), իսկ հետագայում՝ փոխնախագահ (1999–2001)։ (1999–2001).[8]

1996 թվականին Բիալյացկին հիմնադրել է Viasna Մարդու իրավունքների կենտրոնը։ Մինսկում գործող «Վիասնա-96» կազմակերպությունը, 1999 թվականի հունիսին ընդլայնվեց համազգային ՀԿ-ի։ 2003 թվականի հոկտեմբերի 28-ին, 2001 թվականի նախագահական ընտրությունների դիտարկման գործում ունեցած դերի համար, Բելառուսի Գերագույն դատարանը կազմակերպության պետական գրանցումը չեղյալ հայտարարեց։ Դրանից հետո բելառուսական առաջատար իրավապաշտպան կազմակերպությունն աշխատում է առանց գրանցման[10]։

Բիալիացկին եղել է Ժողովրդավարական հասարակական կազմակերպությունների ասամբլեայի աշխատանքային խմբի նախագահ (2000–2004): 2007–2016 թվականներին նա եղել է Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի (FIDH) փոխնախագահ[11]։

Բիալիացկին Բելառուսի գրողների միության (1995 թվականից) և Բելառուսի ՊԵՆ կենտրոնի (2009 թվականից) անդամ է[8]։

2011 թվականի օգոստոսի ձերբակալություն և դատավճիռ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականի օգոստոսի 4-ին Բիալիացկին ձերբակալվել է հարկերից խուսափելու մեղադրանքով («առանձնապես խոշոր չափերով շահույթ թաքցնելը», Բելառուսի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 243-րդ հոդվածի 2-րդ մաս)[12]։ Մեղադրական եզրակացությունը հնարավոր է դարձել Լիտվայի և Լեհաստանի դատախազների կողմից հրապարակված ֆինանսական փաստաթղթերի շնորհիվ[13]։

2011 թվականի հոկտեմբերի 24-ին Բիալիացկին դատապարտվել է 4,5 տարվա ազատազրկման և գույքի բռնագրավման։ Բիալիացկին իրեն մեղավոր չի ճանաչել՝ ասելով, որ իր բանկային հաշիվներին փոխանցված գումարը Viasna-ի իրավապաշտպան գործունեությունը լուսաբանելու համար է եղել[14]։

Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բելառուսի իրավապաշտպանները, ինչպես նաև Եվրամիության առաջնորդները, ԵՄ կառավարությունները և Միացյալ Նահանգները հայտարարեցին, որ Բիալիացկին քաղբանտարկյալ է, նրա դատավճիռը քաղաքական դրդապատճառներ ունի։ Նրանք Բելառուսի իշխանություններին հորդորել են ազատ արձակել իրավապաշտպանին։ 2011 թվականի սեպտեմբերի 15-ին Եվրախորհրդարանը հատուկ բանաձևով կոչ արեց Բիալիացկուն անհապաղ ազատ արձակել[15]։ Ակտիվիստին ազատ արձակելու խնդրանքով դիմել են նաև Եվրախորհրդարանի նախագահ Եժի Բուզեկը[16], ԵՄ արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության գերագույն ներկայացուցիչ Քեթրին Էշթոնը, ԵԱՀԿ նախագահ Էյմոն Գիլմորը[17], և Բելառուսում մարդու իրավունքների իրավիճակի վերաբերյալ ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցող Միկլոշը։ Հարաշտի.[18]

Մի քանի միջազգային իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպություններ կոչ են արել Բիալիացկուն «անհապաղ և անվերապահ ազատ արձակել»։

2014-ի ազատ արձակումը և 2021-ի ձերբակալումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի հունիսի 21-ին Բիալյացկին ազատ է արձակվել[19]։ Բելառուսում մարդու իրավունքների իրավիճակի գծով ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցող Միկլոշ Հարաշտին ողջունել է նրա ազատագրումը[20]։

2020 թվականի բելառուսական ցույցերի ժամանակ նա դարձավ Սվյատլանա Ցիխանուսկայայի համակարգող խորհրդի անդամ[21]։

2021 թվականի հուլիսի 14-ին Բելառուսի ոստիկանությունը ողջ երկրով մեկ խուզարկել է Viasna-ի աշխատակիցների տները և ներխուժել կենտրոնական գրասենյակ։ Բիալյացկին և նրա գործընկերներ Վլադիմիր Ստեֆանովիչը և Վլադիմիր Լաբկովիչը ձերբակալվել են[22][23]։ 2021 թվականի հոկտեմբերի 6-ին հարկերից խուսափելու համար Բիալյացկուն առավելագույն 7 տարվա ազատազրկմամբ մեղադրանք է առաջադրվել[24]։ 2022 թվականի հոկտեմբերի 7-ի դրությամբ նա դեռևս բանտում էր[25]։

2023 դատավարություն և դատավճիռ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա, Վալենտին Ստեֆանովիչի և Վլադիմիր Լաբկովիչի դատավարությունը սկսվեց 2023 թվականի հունվարին[26][27]։ Amnesty International-ը նշել էր, որ «Ալես Բիալյացկու և նրա իրավապաշտպան կոլեգաների դեմ դատավարությունը աղաղակող անարդարության արարք է, երբ պետությունը բացահայտ փորձում է վրեժ լուծել նրանց ակտիվության համար։ Այս ամոթալի դատավարության մեղադրյալները նույնիսկ չեն կարող երևակայական արդարության հույս ունենալ համար»[28]։

2023 թվականի մարտի 3-ին Բելառուսի դատական ​​համակարգը Բիալիացկուն մեղադրեց մաքսանենգության և քաղաքական բողոքի ակցիաների ֆինանսավորման համար՝ որպես «հասարակական կարգը կոպտորեն խախտող գործողություններ» և 10 տարվա ազատազրկման դատապարտեց[29][30]։

Միջազգային ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիալյացկին Յան Վիրովինսկու, Իրենա Լիպովիչի և Օլգերդ Ձիեկոնսկու հետ 2014

Բիալյացկուն, The New York Times-ի կողմից հիշատակումը որպես «1980-ականների վերջից Արևելյան Եվրոպայում մարդու իրավունքների շարժման հենասյուն»]][31] նրան համատարած միջազգային ճանաչում բերեց որպես Բելառուսում մարդու իրավունքների ակտիվության նշանավոր ձայն[25]։

Բիալյացկու աշխատանքը ճանաչում ստացավ աշխարհի իրավապաշտպան կազմակերպությունների կողմից։ 2006 թվականի մարտին Բիալյացկին և Վիասնան 2005 թվականի Չեխիայի People in Need ՀԿ-ի «Հոմո Հոմինի» մրցանակը ստացան՝ «մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության և քաղաքական հակամարտությունների ոչ բռնի լուծումների խթանման համար»[32]։ Մրցանակը շնորհվել է Չեխիայի նախկին նախագահ և այլախոհ Վացլավ Հավելի կողմից։ 2006 թվականին Բիալիացկին շահել է շվեդական Պեր Անգերի մրցանակը[33], ինչպես նաև Նորվեգիայի Հելսինկյան կոմիտեի Անդրեյ Սախարովի անվան ազատության մրցանակը[34]։

2012 թվականին Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը նրան պարգևատրեց Վացլավ Հավելի անցան Մարդու իրավունքների պաշտպանի մրցանակը, «որպեսզի Բելառուսի քաղաքացիները մի օր կարողանան ձգտել մեր եվրոպական չափանիշներին»[35]։ Մրցանակը նրա անունից ստացել էր կինը, քանի որ նա այդ ժամանակ կալանավորված էր։ Ազատ արձակվելուց հետո նա այցելեց Ստրասբուրգ՝ աջակցության համար Վեհաժողովին շնորհակալություն հայտնելու համար[36]։ Նույն տարում նա նաև արժանացել է Լեխ Վալեսայի մրցանակին «Բելառուսի Հանրապետության ժողովրդավարացման, մարդու իրավունքների ակտիվ խրախուսման և բելառուսական իշխանությունների կողմից հետապնդվող անձանց տրամադրվող օգնության համար»[37]։ as well as, together with Uganda's Civil Society Coalition on Human Rights and Constitutional Law, the 2011 Human Rights Defenders Award by the United States Department of State. As he was still imprisoned at the time of the Ales Bialiatski was awarded the prize in absentia, and the award was passed to his wife, Natallia Pinchuk, in the U.S. Embassy in Warsaw, Poland on 25 September 2012.[38]

2014 թվականին Շվեդիայի Քաղաքացիական իրավունքների պաշտպաններ խմբի կողմից Բիալյացկին հռչակվել է որպես տարվա քաղաքացիական իրավունքների պաշտպան[39]։ 2020 թվականին նա արժանացել է Livelihood Award-ի, որը լայնորեն հայտնի է որպես «Այլընտրանքային Նոբելյան մրցանակ», Նասրին Սոտուդեի, Բրայան Սթիվենսոնի և Լոթի Կանինգհեմ Ռենի հետ համատեղ[40]։ Նույն տարվա դեկտեմբերին, Բիալիացկին բելառուսական ընդդիմության ներկայացուցիչների թվում, Եվրախորհրդարանի կողմից պարգևատրվել է Սախարովի անվան մրցանակով[41]։

Բիալիացկին Ջենովա (2010 թվականին)[42], Փարիզ (2012 թվականին)[43], և Սիրակուզա, Սիցիլիա (2014 թվականին) քաղաքներից պատվավոր քաղաքացիություն է ստացել[44]։

2022 թվականին Բիալյացկին արժանացել է 2022 թվականի Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի՝ Memorial և Centre for Civil Liberties կազմակերպությունների հետ միասին[45]։ Մինչև այդ, Բիալյացկին հինգ անգամ առաջադրվել էր․[46] 2006-ին և 2007-ին։ 2012 թվականին նա կրկին առաջադրվեց Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի, սակայն մրցանակը շնորհվեց Եվրամիությանը։ 2013 թվականի փետրվարին նա առաջադրվել էր նորվեգացի պատգամավոր Յան Տորե Սաների կողմից։ 2014 թվականին Լեհաստանի խորհրդարանի անդամները Բիալիացկուն առաջադրել էին Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի։ Առաջադրումը ստորագրել էին 160 լեհ պատգամավորներ։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալես Բիալյացկին ամուսնացած է Նատալյա Պինչուկի հետ։ Նրանք ծանոթացել են 1982 թվականին, ամուսնացել 1987 թվականին։ Նրանք Ադամ անունով որդի ունեն[47]։

Համալսարանական տարիներին Բիալիացկին բաս կիթառ է նվագել։ Այժմ իր երկու հիմնական հոբբիներն են սունկ հավաքելը և ծաղիկներ աճեցնելը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #134194349 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. https://hro.org/node/11604
  3. El Premio Right Livelihood 2020 honra a activistas por los derechos humanos y civiles, la democracia y la libertadRight Livelihood Award Foundation, 2020.
  4. Elster K., Hestenes S. G., Aanensen K., Bakken L. Ø., Kalajdzic P., Hjorten I. R. Nobels fredspris går til en person og to organisasjonerNorwegian Broadcasting Corporation, 2022.
  5. Ales Bialiatski - Facts
  6. https://actionnetwork.org/petitions/i-support-pen-belarus/
  7. «Ales Bialiatski: Nobel Prize-winning activist sentenced to 10 years in jail». BBC News. 2023 թ․ մարտի 3. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 A. Tamkovich (2014) Contemporary History in Faces. р.165-173. ББК 84 УДК 823 Т 65 Tamkovich (2014) Press release, Human Rights House Foundation
  9. «Nobel Peace Prize: Who is Ales Bialiatski?». BBC News. 2022 թ․ հոկտեմբերի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  10. «About Viasna». Viasna Human Rights Centre. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  11. «Ales Bialiatski reelected FIDH Vice-President». www.fidh.org. 2013 թ․ մայիսի 29. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  12. «Ales Bialiatski: Two years since politically motivated verdict». spring96.org. 2013 թ․ նոյեմբերի 25. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  13. «The Norwegian Helsinki Committee demands the immediate release of Ales Bialiatski». spring96.org. 2011 թ․ օգոստոսի 10. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  14. «Results of monitoring of trial of Ales Bialiatski». spring96.org. 2012 թ․ փետրվարի 9. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  15. «European Parliament resolution on Belarus: the arrest of human rights defender Ales Bialatski». www.europarl.europa.eu. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  16. «EP President urges to release Byalyatski and other political prisoners». www.europarl.europa.eu. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  17. «Bialiatski should be set free, says OSCE Chairperson». osce.org. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  18. «UN expert urges authorities to release Ales Bialiatski». news.un.org. 2013 թ․ օգոստոսի 2. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  19. «Belarus: Human Rights Defender Freed» (անգլերեն). HRW. 2014 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
  20. «Belarus: "Rights defender Ales Bialiatski released, but other political prisoners remain in jail" – UN expert». Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  21. «Члены Координационного Совета» [Members of the Coordinating Council]. rada.vision. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  22. Perunovskaya, A. (2021 թ․ հոկտեմբերի 22). «100 дней ареста. О чем пишет Алесь Беляцкий из тюрьмы?» [100 Days in Prison: What Does Ales Bialiatski Write from His Cell?] (ռուսերեն). Deutsche Welle. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
  23. «Belarus: arbitrarily detained for over a month, Viasna's members must be released». FIDH. 2021 թ․ օգոստոսի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
  24. Kruope, A. (2021 թ․ հոկտեմբերի 7). «Belarus Authorities 'Purge' Human Rights Defenders» (անգլերեն). HRW. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
  25. 25,0 25,1 «Ales Bialiatski: Who is the Nobel Peace Prize winner?». BBC. 2022 թ․ հոկտեմբերի 7. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  26. «Belarus puts Nobel Peace Prize winner on trial», Politico, 2023 թ․ հունվարի 5, Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին
  27. «Ales Bialiatski: Nobel Prize-winning activist stands trial in Belarus», BBC News, 2023 թ․ հունվարի 5, Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին
  28. «Belarus: Trial against Nobel Peace Prize laureate Ales Bialiatski a 'shameful pretense' of justice», Amnesty International, 2023 թ․ հունվարի 5, Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 5-ին
  29. «Belarus court jails Nobel Peace Prize winner Bialiatski for 10 years». Reuters (անգլերեն). 2023 թ․ մարտի 3. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  30. «Ales Bialiatski: Nobel Prize-winning activist sentenced to 10 years in jail». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2023 թ․ մարտի 3. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  31. Higgins, Andrew (2022 թ․ հոկտեմբերի 7). «The Belarusian laureate is a longtime pillar of Eastern Europe's human rights movement». The New York Times. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  32. «Homo Homini Award». People in Need. 2005. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 3-ին.
  33. ["Aliaksandr Bialiatski, Belarus" (PDF). Eastern Partnership. 2009. Retrieved 3 June 2011.]
  34. «The Norwegian Helsinki Committee demands the immediate release of Ales Bialiatski». Viasna Human Rights Centre. 2011 թ․ օգոստոսի 10. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  35. «Václav Havel Human Rights Prize 2013 awarded to Ales Bialiatski». Parliamentary Assembly of the Council of Europe. 2013 թ․ սեպտեմբերի 30. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 30-ին.
  36. «EU-Belarus: Meeting with Ales Bialiatski in Strasbourg». European Commission. 2014 թ․ հուլիսի 2. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  37. «Ales Belyatsky laureate of the 2012 Lech Wałęsa Award». Lech Walesa Institute. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  38. «Ales Bialiatski awarded US Department of State's 2011 Human Rights Defenders Prize». Viasna Human Rights Centre. 2012 թ․ սեպտեմբերի 26. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  39. «Civil Rights Defender of the Year 2014 – Ales Bialiatski». crd.org. 2014 թ․ ապրիլի 4. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
  40. «Belarusian pro-democracy activist Ales Bialiatski receives 2020 Right Livelihood Award». Right Livelihood Award. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  41. «Belarusian opposition receives 2020 Sakharov Prize» (անգլերեն). European Parliament. 2020 թ․ դեկտեմբերի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 24-ին.
  42. «Ales Bialiatski became honorary citizen of Genoa». Viasna Human Rights Centre. 2010 թ․ հուլիսի 20. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  43. «Ales Bialiatski received at Paris Mayor's Office and French MFA». Viasna Human Rights Centre. 2014 թ․ հուլիսի 8. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  44. «Ales Bialiatski becomes honorary citizen of Syracuse». Viasna Human Rights Centre. 2015 թ․ փետրվարի 27. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  45. «The Nobel Peace Prize 2022». NobelPrize.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  46. «Ales Bialiatski nominated for Nobel Peace Prize again». spring96.org. 2013 թ․ փետրվարի 4. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 20-ին.
  47. «Ales Bialiatski, Premio Nobel de la Paz: un revitalizador de la comunidad católica bielorrusa». Religión en Libertad (Spanish). 2022 թ․ նոյեմբերի 17. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)