Աբրամս Մ1

Աբրամս Մ1; անգլ.՝ M1 Abrams
Հիմնական տվյալներ
Դասակարգ	մարտական մեքենաների ընտանիք
Երկիր	ԱՄՆ
Քաշ, տ.	54 տ
Անձնակազմ	4
Պատմություն
Նախագծող	General Dynamics Land Systems?
Արտադրող	ԱՄՆ
Արտադրման թվականներ	1979-ից մինչ օրս
Շահագործման սկիզբ	1980
Արտադրվածների քանակ	մոտ 10 288
Օգտագործող	ԱՄՆ
Մարտեր	Իրաք-քուվեյթյան պատերազմ, Աֆղանական պատերազմ, Իրաքյան պատերազմ, Իրաքի քաղաքացիական պատերազմ, Սաուդյան Արաբիայի զինված ուժերի ներխուժումը Եմեն և 2023 Ukrainian counteroffensive?
Անվանված է	Creighton Abrams?
Չափեր
Կորպուսի երկարություն, մմ	7920 մ
Կորպուսի լայնություն, մմ	3652
Բարձրություն, մմ	2380
Սպառազինություն
Թնդանոթի տրամաչափ և մակնիշ	105 մմ
Այլ սպառազինություն	Royal Ordnance L7?, Rheinmetall 120 mm gun?, M2 Browning? և M240 machine gun?
Շարժականություն
Շարժիչի տեսակ	Honeywell AGT1500?
Շարժիչի հզորություն, ձիաուժ	1500
Արագությունը խճուղով, կմ/ժ	72.5

Աբրամս Մ1, ամերիկյան արտադրության հիմնական մարտական տանկ։

Արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան այս տանկի ստեղծման աշխատանքները սկսվել են 1971 թվականին։ Այն հանդիսանում էր նախորդ բարդ ծրագրերի պարզ տեսակը։ Չնայած դրան` Կ. Աբրամս գեներալի անունը կրող ամերիկյան նոր տանկը, որ սպառազինության մեջ ընդունվեց 1980 թվականին, բոլորովին նոր խոսք էր այս ոլորտում։ Դասական կառուցվածքի հիմնական տարրերը պահպանելով հանդերձ` ամերիկյան կոնսրուկտորները նոր լուծումներ էին գտել, որոնք հետագայում չափորոշիչ դարձան բոլորի համար (մասնավորապես արկերի դասավորությունը, վառելիքի համակարգը, զենքի ղեկավարման համակարգը և այլն)։ Մինչև առաջին մարտական կիրառությունը տանկն արդեն անցել էր որոշակի կատարելագործումներ (մասնավորապես մեծացել էր հրանոթը)։

Տեխնիկական տվյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աբրամս Մ1 տանկը շահագործվում է անձնակազմի չորս, այդ թվում՝ հրամանատարի, հրետաձիգի, լիցքավորողի և վարորդի կողմից։ Աբրամս Մ1 տանկի երկարությունը կազմում է 7.92 մ (փողով 9.77 մ), լայնությունը՝ 3.65 մ, իսկ բարձրությունը՝ 2.38 մ։ Աբրամս Մ1 տանկի մարտական քաշը կազմում է 54.5 տ։ Աբրամս Մ1 տանկն ունի 105 մմ-անոց գնդացիր, որը կրակում է գերճշտգրիտ։ Աբրամս Մ1 տանկը սնուցվում է Avco Lycoming AGT1500 գազատուրբինային շարժիչով՝ զարգացնելով 1500 ձիաուժ հզորություն։ Աբրամս Մ1 տանկի առավելագույն արագությունը կազմում է 72 կմ/ժ։ Աբրամս Մ1 տանկի վառելիքի պաշարը կազմում է 498 կմ։ Աբրամս Մ1 տանկը պողպատե զրահապատված է։ Այն պաշտպանում է փոքր զենքերից և հրետանային արկերից։ Այն իր մեջ ամբարում է շուրջ 55 արկեր։ Աբրամս Մ1 տանկը մեկ րոպեում արձակում է շուրջ 4-5 արկեր։

Մարտավարական տվյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զարմանալի չէ, որ իրենց Զինված Ուժերի հիմնական բաղադրիչներում, տանկերին մեծ տեղ չհատկացնող ամերիկյան բանակում նման տանկը մեծ համբավ է վայելում և առաքվում է բազում երկրներ։ Մինչև օրս այլ երկրներ առաքվել է ավելի քան 1700 տանկեր, իսկ ամերիկյան բանակում կա մոտ 8100 Աբրամս Մ1 տանկեր։ Ամերիկյան այս տանկի հիման վրա տարբեր երկրներում ստեղծվել են այլ մեքենաներ։ Աբրամս Մ1-ի ամենավերջին զարգացումներն ունեն ոչ միայն տանկերի մարտ վարելու, այլ` համազորային մարտ ղեկավարելու հնարավորություն։ Դրանք ներդրված են ընդհանուր մարտի ամբողջական դաշտի կառավարման համակարգի մեջ։

Մասնակցություն ռազմական գործողություններին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան նոր տանկերն առաջին անգամ կիրառվել են 1991 թվականին, Իրաքում` իրենց դրսևորելով հիանալի։ Ռազմական պատմության մեջ վերջին մասսայական տանկային հակամարտության ժամանակ ամերիկյան տանկերը կրեցին որոշակի կորուստ, սակայն ջախջախիչ պարտության մատնեցին իրաքյան տանկերին։ Հետագայում Աբրամս Մ1 տանկերն անցան նոր կատարելագործման և մասնակցեցին ուրիշ մարտական գործողությունների։ 2002 թվականին, Իրաքում մասնակցելով հիմնականում ոչ ավանդական մարտերի, այս տանկերն ունեցել են որոշակի կորուստներ։ Ընդհանուր առմամբ` 1130 տանկերից, որոնք մասնակցել են իրաքյան երկրորդ պատերազմին, շարքից դուրս են եկել մոտ 100 մեքենա, որոնցից 20-30-ը լիարժեք ոչնչացված են և ենթակա չեն վերականգնման։ Սա քաղաքային մարտերի, թաքստոցների համար աննախադեպ բարձր ցուցանիշ է։ Ոչ մի անձնակազմ մարտապաշարի դետոնացիայից չի մահացել։