Աբու ալ-Ֆիդա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Աբու ալ-Ֆիդա
արաբ․՝ أبو الفداء‎‎
Ծնվել էնոյեմբեր 1273 Դամասկոս, Մամլուքների սուլթանություն, Եգիպտոս
Մահացել էհոկտեմբերի 27, 1331 (57 տարեկան) Համա, Սիրիա[1]
Ազգությունքուրդ
Դավանանքսուննի իսլամ
Մասնագիտությունաշխարհագրագետ, պատմաբան, աստղագետ, աստղագուշակ, քաղաքական գործիչ, կառավարիչ և գրող
Գործունեության ոլորտԻսլամական փիլիսոփայություն, աշխարհագրություն և history of Islam?
Պաշտոն(ներ)Emir of Hama?
Տիրապետում է լեզուներինարաբերեն[2]
Երեխա(ներ)Al-Afdal Muhammad?
 Abulfeda Վիքիպահեստում

Աբու-լ-Ֆիդա Իսմայիլ իբն Ալի (Ismāʿīl b. ʿAlī b. Maḥmūd b. Muḥammad b. ʿUmar b. Shāhanshāh b. Ayyūb b. Shādī b. Marwān[3] (արաբ․՝ إسماعيل بن علي بن محمود بن محمد بن عمر بن شاهنشاه بن أيوب بن شادي بن مروان‎‎), առավել հայտնի որպես Աբու ալ-Ֆիդաʾ (արաբ․՝ أبو الفداء‎‎, լատինացված՝ Abulfeda (Աբուլֆեդա), նոյեմբեր 1273, Դամասկոս, Մամլուքների սուլթանություն, Եգիպտոս - հոկտեմբերի 27, 1331, Համա, Սիրիա[1])[4], մամլուքների դարաշրջանի արաբ պատմիչ և աշխարհագրագետ՝ ծագումով քրդական Այուբյան տոհմից[5][6], 1310-1331 թվականներին՝ սիրիական Համայի կառավարիչը, սկզբում՝ իշխանի, այնուհետև՝ սուլթանի կոչումով ու կարգավիճակով[7][8]։

Կազմել է «Համառոտ պատմություն մարդկային ցեղի» ժողովածուն, որտեղ նկարագրված դեպքերը ավարտվում են 1329 թվականով։ Որպես մասնակից՝ տեղեկություններ է հաղորդում Կիլիկիայի Հայկական թագավորության դեմ մամլուքյան արշավանքների մասին։ Անձամբ մասնակցել է խաչակիրների դեմ մի շարք մարտերի[7]։

Ի պատիվ նրա՝ Աբուլֆեդա է անվանվել Լուսնի խառնարաններից մեկը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118500333 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. Bibliothèque nationale de France Record #13015615p // BnF catalogue général (ֆր.)Paris: BnF.
  3. Encyclopaedia Islamica 
  4. Gibbs (1986), p. 119
  5. Field Henry (1939)։ Field Museum of Natural History 29։ Field Museum of Natural History of Chicago։ էջ 79։ ISBN 9785873406647 
  6. Jett Stephen C. (2017)։ Ancient Ocean Crossings: Reconsidering the Case for Contacts with the Pre-Columbian Americas։ University of Alabama Press։ էջ 30։ ISBN 9780817319397  The Kurds: A Concise Handbook, p. 45, at Google Books
  7. 7,0 7,1  One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domainChisholm Hugh, ed. (1911)։ «Abulfeda»։ Encyclopædia Britannica 1 (11th ed.)։ Cambridge University Press։ էջ 80 
  8. Encyclopedia of the History of Science, Technology and Medicine in Non-Western Cultures, (edited by) Helaine Selin, pp. 7–8, Kluwer Academic Publishers, Netherlands, 1997 Identifiants et Référentiels Sudoc Pour L'Enseignement Supérieur et la Recherche – Abū al-Fidā (1273–1331) (fr)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Արաբական աղբյուրները Հայաստանի և հարևան երկրների մասին, կազմ. Հ. Նալբանդյան, Ե., 1965
  • Abulfedae Annales Moslemici Latinos ex arabicis fecit J. J. Reiske, Lipsiae, 1754;
  • Géographie d’Aboulféde. Trad. de l’arabe en français… par M. Reinaud, t. 1—2, P., 1837—83;
  • Китаб аль-Мухтасар фи ахбар аль-башар, 1—4, Каир, 1325 г. х. (1907).
  • Крачковский И. Ю., Избранные сочинения, т. 4, М. — Л., 1957, с. 386—94.
  • «Абулфеда»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ։ 1890–1907 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 46