Ֆրուշկա լեռ

Ֆրուշկա լեռ
Տեսակ	լեռնաշղթա
Երկիր	Սերբիա և Խորվաթիա
Վարչատարածքային միավոր	Վոյեվոդինա
Աշխարհագրական; տեղադրություն	Պանոնիա կղզու լեռներ
Լեռնաշղթա	Պանոնիա կղզու լեռներ
Մասն է	Պանոնիա կղզու լեռներ
Բարձրությունը ծովի մակարդակից	539 մետր
Երկարություն	80 կմ
Լայնություն	15 կմ
Մակերես	348 կմ²
Բարձրագույն գագաթ	Q1102197?

Ֆրուշկա, լեռ հյուսիսային Սիրմիայում։ Մեծ մասը գտնվում է Սիրմիայում, Սերբիա, բայց մի փոքր մաս տեղակայված է Խորվաթիայի տարածքում։ Սովորաբար այն անվանում են Սերբիայի գանձ՝ շնորհիվ իր գեղեցիկ լանդշաֆտային պաշտպանված տարածքի, բնության և գեղատեսիլ ծայրամասերի։

Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերբերենում այն հայտնի է Фрушка гора կամ Fruška gora(արտասանություն՝ [frûʃkaː ɡǒra]) անվանումով, խորվաթերենում՝ Fruška gora, հունգարերենում՝ Tarcal(նաև Almus-hegy կամ Árpataró), գերմաներենում՝ Frankenwald, և լատիներենում՝ Alma Mons:

Լեռան անունը ձևավորվել է սերբական հին «Fruzi» բառից, որը «Frug» բառի եզակի թիվն է, և նրա ածականը՝ Fruški, որը օգտագործվել է Ֆրանկներին անվանելու համար։ Fruška Gora- թարգմանաբար նշանակում է՝ Ֆրանկական լեռ, անգլերենում այն բացատրվում է որպես պատմական իրադարձություն։ Լեռը ծառայել է բնական սահման այն ժամանակ, երբ ֆրանկները քարոզարշավներ էին անում այդ տարածքում։ Հռոմեական կայսրության ժամանակաշրջանում այն անվանվել է՝ «Alma Mons»(պարարտ լեռ)։

Հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հյուսիսում լեռը սահմանակցում է Դանուբ գետին։ Երկարությունը մոտավորապես 80 կմ. արևելքից արևմուտք, և 15 կմ. հյուսիսից հարավ։ Ամենաբարձր կետը Crveni Čot-ն է 539 մ.։ Ֆրուշկայի լանջերում աճում են կատարյալ պիտանի խաղողի վազեր, և այնտեղ կան բազմաթիվ գինեգործներ, ովքեր արտադրում են սպիտակ գինի և գինիների այլ տեսակներ։ Շատ մարդիկ հիացած են այնտեղի պատկերավոր գեղեցկությամբ՝ շնորհիվ իր տեսանելի վայրի, որը շատ հարմար և շահութաբեր է բնակիչների համար, հարուստ է տեսարժան վայրերով, որտեղ զբոսաշրջիկները կարող են վայելել իրենց հանգիստը բնական միջավայրում։

1960 թվականանին Ֆրուշկայում կար ազգային մեծ պարկ, որը ամեն տարի գրավում է շատ այցելուների։ Կոմունիզմի անկումից հետո սերբական ուղղափառ եկեղեցին ստացավ 10.000 հա հատուցում իրենց ազգայնացված հատկությունների^[1]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրուշկայի տարածքում կան մարդկային բնակության հետքեր նեոլիթյան ժամանակաշրջանից։ Հռոմեական նվաճումներից առաջ, Իլլիրիացիները և Կելտերը բնակվել են այս տարածքում։ 31 թվականին այս տարածքը գրավել են Հռոմեացիները և ընդգրկել Փանոնիա մարզում։ Դանուբ գետը սահմանակցում էր Հռոմեական կայսրությանը, իսկ լեռան հյուսիսային կողմում հռոմեացիները կառուցել են սահմանակից ամրոցներ։

Միջնադարում այս տարածքում բնակվել են, հոներ, գոթեր, սլավոններ, ավարներ, բուլղարացիներ, պեչենեգներ և հունգարացիներ։ XI դարում երբ Քրիստոնեությունը բաժանվում էր երկու մասի՝ Կաթոլիկ և Ուղղափառ, երկու կողմերն էլ ունեին իրենց եկեղեցիները այս տարածաշրջանում։ Մի շատ կարևոր սերբական խումբ ձևավորվել է լեռան վրա։

Ժամանակի ընթացքում տարածքի մի մասը պատկանել է հոներին, լանգոբարդներին, բյուզանդական կայսրությանը, ավարներին, ֆրանկներին, բուլղարացիներին, և հիմա այն պատկանում է Սերբիայի հանրապետությանը։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ տարածքը պատկանել է առանցքային ուժերին, Ֆրուշկա լեռը պարտիզանական շարժման կարևոր կենտրոնն է եղել։ Ազատագրված պարտիզանական տարածքը ձևավորվել է այս տարածաշրջանում։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1991 թվականին Ֆրուշկայի բնակչության թիվը կազմել է 114.263 մարդ։ Բնակավայրի տարածքում կան 23 գյուղեր, ինչպես նաև իմ քանի քաղաքներ, որոնք գտնվում են լեռան եզրին։

Եկեղեցիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շնորհիվ իր հյուրընկալ միջավայրի՝ Ֆրուշկայի տարածքում կան ուղղափառ եկեղեցիներ։ Ըստ պատմական տվյալների՝ այդ վանական համալիրները արձանագրվել են որպես 16-րդ դարի եկեղեցիներ։