Դիոնիսիոս Փարիզեցի
Դիոնիսիոս Փարիզցի (ֆր.՝ Saint Denis, Сен-Дени, լատին․՝ Dionysius, Дионисиус), III դարի քրիստոնյա սուրբ, Փարիզի առաջին եպիսկոպոս, ճգնակյաց հոգևորական։
Կյանք
Սրբի պահպանված կենսագրություններից ամենահինը «Դիոնիսիոս, Ռուստիկ և Ելևֆերիոս սրբերի կրքերը» (լատին․՝ Passio SS. Dionysii Rustici et Eleutherii), թվագրվում է 600 թվականով։ Սուրբ Դիոնիսիոսի մասին հիշատակում է նաև Գրիգոր Տուրացին՝ 6-րդ դարի Սուրբ և պատմիչ։
Ըստ ավանդություն Դիոնիսիոսը քրիստոնեություն էր քարոզում Հռոմում, այնուհետև գերմանական տարածքներում և Իսպանիայում: Նրան ուղեկցում էին պրեսբիտեր Ռուստիկը, Սուրբ Ռեգուլուսը և Ելևֆերիոս սարկավագը։ Այնուհետև Դիոնիսիոսը և նրա ուղեկիցները սկսեցին քարոզել Գալլիայում։ Դիոնիսիոսը, ըստ լեգենդի, դարձավ Լյուտեցիայի (Փարիզ) առաջին եպիսկոպոսը։ Հեթանոսական իշխանությունների կողմից քրիստոնյաների հալածանքների ժամանակ բոլոր երեք քարոզիչները գերեվարվել և բանտ են նետվել։ Առավոտյան նահատակները գլխատվեցին Մոնմարտրի գագաթին (այժմ ՝ Փարիզի սահմաններում)։ Երեք սրբերի մահապատժի հետ կապված էլ այս լեռը ստացավ իր ժամանակակից անունը (ֆր.՝ Montmartre-նահատակների լեռ)։ Սուրբ Դիոնիսիոսը վերցրեց իր գլուխը, նրա հետ քայլեց դեպի տաճար և միայն այնտեղ ընկավ մահացածը: Բարեպաշտ կին Կատուլլան թաղեց նահատակի աճյունը։
Նույնացում Դիոնիսոս Արեոպագիտոսի հետ
Համաձայն հին արևմտյան լեգենդի, որը թվագրվում է 9-րդ դարով, Սեն Դենի վանքի վանահայր Հիլդուինի կարծիքով, Փարիզի Դիոնիսիոսը ոչ այլ ոք է, քան Դիոնիսիոս Արեոպագիտոսը, որի մասին խոսվում է «Գործք Առաքելոց» գրքում: Ըստ ավանդազրույցի, հնազանդվելով հայտնությանը, նա թողեց իր իրավահաջորդ Պուբլիուսին Աթենքում և եկավ Հռոմ։ Եվ արդեն Հռոմից, հռոմեական Կլեմենտ եպիսկոպոսի հանձնարարությամբ, Ռուստիկի և Ելևֆերիոսի հետ գնաց Գալլիա։
Երկու Դիոնիսիոսների՝ Փարիզի և Աթենքի նույնացման հարցը առաքելական ծագման վերաբերյալ եկեղեցիների քննարկման առարկա է դարձել։
Տարաձայնություններ մահվան ժամանակի վերաբերյալ
Բրոքհաուզի և Եֆրոնի Հանրագիտական բառարանը նշում է, որ մահը տեղի է ունեցել Գալլիայի տիրակալ Սիսինիայի հրամանով, ըստ որոշ տվյալների՝ Վալերիանոսի օրոք՝ 253-260 թվականներին, իսկ մյուսների համաձայն՝ Մաքսիմիանոս Հերկուլոսի օրոք՝ 286-292 թվականներին[1]։ Ռուս ուղղափառ եկեղեցին ընդունում է 3-րդ դարի երկրորդ կեսի թվագրությունը[2]։
Որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ Փարիզի Ելևֆերիոսը չարչարվեց Քրիստոսի համար ..․ ամբարիշտ կայսր Դոմիտիանոսի՝ քրիստոնյաների հալածանքի ժամանակ[3]։
Որոշ աղբյուրներ նշում են Դիոնիսիոս Արեոպագիտոսի և Էլեվֆերիոսի մահվան տարեթիվ 96 թվականը։
Արժևորում
Սրբի արժևորումը սկսվեց Գալլիայում նրա մահվանից գրեթե անմիջապես հետո: Սուրբ Ժնևիևի կենսագրությունը հայտնում է, որ Սուրբ Դիոնիսիոսի գերեզմանի վրա Եկեղեցին կառուցվել է արդեն 5-րդ դարում։ Ավելի ուշ այս վայրում ձևավորվեց Սեն Դենի աբբայությունը։
Սուրբ Դիոնիսիոսը համարվում է Փարիզի հովանավորներից մեկը, կաթոլիկության մեջ նա տասնչորս Սուրբ օգնականների թվում է ։
Այն Պիոս Պապի կողմից պաշտոնապես ներառվել է ընդհանուր հռոմեական օրացույցում 1568 թվականին։
Հոկտեմբերի 9-ը, որպես Սուրբ Դիոնիսիոսի հիշատակի տոն, արևմտյան եկեղեցում նշվում է 8-րդ դարի վերջից:
Մինչև 8-րդ դարը Սուրբ Դիոնիսիոսը չի ընդունվել Արևելքում։
9-րդ դարում Կոստանդնուպոլսի ապագա Պատրիարք Մեթոդիոսը հունարենով կազմեց Սուրբ Դիոնիսիոսի կյանքը՝ այն լրացնելով Փարիզում Սուրբ Դիոնիսիոսի նահատակության ավանդույթով։ Սուրբ Դիմիտրի Ռոստովսկին կազմել է Սրբերի կյանքը ռուսերեն և օգտագործել ինչպես հունական, այնպես էլ Լատինական աղբյուրներ: Նրա «Կենսագրություններ» վարքագրության մեջ հոկտեմբերի 3 ամսաթվի ներքո ներկայացվում է Աթենքում Սուրբ Դիոնիսիոսի գործունեության և Արևմուտքում նրա սխրանքների նկարագրությունը։
Արևմտյան եկեղեցին սուրբ Դիոնիսի հիշատակը նշում է VIII դարից։
Դիոնիսիոսի արժևորումը Փարիզում
1997 թվականի հոկտեմբերի 19-ին, երկար տարիներ ի վեր, առաջին անգամ Սուրբ Դենիսի բազիլիկ մատուռում, որտեղ հանգչում են երեք սուրբ նահատակների մասունքները, կատարվեց ուղղափառ աղոթք։ Դրան մասնակցում էին երկու ուղղափառ եկեղեցիների ներկայացուցիչներ։ Ռումինական պատրիարքությունը ներկայացնում էին ավագ Երեց Մարկ-Անտոնի Կոստա դե Բորեգարը՝ Փարիզի Սուրբ Հերման տաճարի վանահայրը և Լուվսիենի վանական Կլոդոալդը, ինչպես նաև քահանա Ֆրանսուա Ֆորը՝ Էքս-ան-Պրովանսի հռոմեացի վերապատվելի Կասիան տաճարի վանահայրը։ Մոսկվայի պատրիարքարանը ներկայացնում էին ավագ Երեց Ժերար դե Լագարդը, «բոլոր վշտացողների ուրախությունը» ամենասուրբ Աստվածածնի սրբապատկերի տաճարի վանահայրը և Փարիզի վանականի Ժենևիևը, սարկավագ Ժոզեֆ Ֆույելը, նույն տաճարի հոգևորական, սարկավագ Նիկոլայ Նիկիշինը, Փարիզում Մոսկվայի Պատրիարքարանի Սուրբ Եկեղեցու հոգևորականը: Այդ ժամանակից ի վեր ուղղափառ աղոթքները պարբերաբար անցկացվում են Սուրբ Դիոնիսիոսի և նրա ուղեկիցների մասունքների առջև:
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Рустик». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Посольство Франции подарило Даниловскому монастырю икону св. мученика Рустика Парижского в честь 25-летия возрождения обители Արխիվացված է Փետրվար 9, 2019 Wayback Machine-ի միջոցով: // Патриархия.ru, 27 августа 2008 г.
- ↑ «Священномученик Елевферий Парижский, диакон — Житие Святых». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-02-09-ին. Վերցված է 2019-02-09-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)