Արաքսյան բնդեռ
| Արաքսյան բնդեռ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Կենդանիներ (Animalia) |
| Տիպ/Բաժին | Հոդվածոտանիներ (Arthropoda) |
| Ենթատիպ | Վեցոտանիներ (Hexapoda) |
| Դաս | Միջատներ (Insecta) |
| Կարգ | Բզեզներ (Coleoptera) |
| Ընտանիք | Թերթիկաբեղավորներ (Melolonthidae) |
| Ցեղ | Tanyproctus |
| Տեսակ | Արաքսյան բնդեռ (T. araxidis) |
| Միջազգային անվանում | |
| Tanyproctus araxidis | |
Արաքսյան բնդեռ (լատին․՝ Tanyproctus araxidis), թերթիկաբեղավորների ընտանիքին պատկանող միջատ, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խիստ ուռուցիկ, ձվաձև, թույլ փայլով մարմին ունեցող, 9-13 մմ երկարությամբ բզեզ է։ Գունավորումը բաց կարմրագորշավուն կամ շիկակարմիր է, իսկ առաջնամեջքը վերմաթևերից փոքր-ինչ մուգ է[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածված է Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունում, Հայաստանում՝ Վեդի քաղաքի շրջակայքում (Գոռավանի ավազուտներում) և Մեղրի քաղաքի մոտակայքում։ Նախկինում հայտնի էր Փարաքար գյուղի շրջակայքում, որտեղ պայմանավորված լանդշաֆտների փոխակերմամբ՝ հավանաբար անհետացել է[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ապրում է անապատներում և տարբեր տեսակի կիսաանապատներում։
Թռիչքը նկատվում է մայիս-հունիս ամիսներին․ թռչում են դեպի լույսի աղբյուր։ Թրթուրը զարգացումը հողում տևում է մոտ մեկ տարի[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սահմանափակ արեալով հազվագյուտ տեսակ է։ Բնության պահպանության միջազգային միության Կարմիր ցուցակում գրանցված է որպես վտանգված տեսակ։
Թվաքանակը բարձր չէ, դեպի լույսի կողմ թռչում են եզակի առանձնյակներ։ Սկսած 1980 թվականի սկզբից դիտվում է թվաքանակի աննշան նվազում։
Վտանգ են հանդիսանում անասունների արածեցումը, Գոռավանում շինարարական նպատակներով ավազահանումը և ճանապարհաշինությունը։
Պահպանվում է «Արևիկ» ազգային պարկում և «Գոռավանի ավազուտներ» պետական արգելավայրում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արաքսյան բնդեռ» հոդվածին։ |
|
