Փանջշերի դիմադրություն
| Փանջշերի դիմադրություն պարս.՝ جبهه مقاومت ملی افغانستان | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | unified command? |
| Մասն է | Աֆղանստանի Իսլամական Հանրապետություն (2004-2021) |
| Գաղափարախոսություն | Ժողովրդավարություն[1], Ապակենտրոնացում[2], multiculturalism?[2] և սոցիալական արդարություն[2] |
| Ղեկավար կենտրոն | Բազարակ, Աֆղանստան |
| Գործունեության տարածք |  Աֆղանստան |
| Ստեղծման տարեթիվ | օգոստոսի 17, 2021 |
| Կայք | nationalresistance.org |
Փանջշերի դիմադրություն, Աֆղանստանում ռազմական միավորում, որը ստեղծվել է 2021 թվականի հուլիս-օգոստոսին թալիբների հարձակման դեմ և բաղկացած է Հյուսիսային դաշինքի նախկին անդամներից և Թալիբան իսլամիստական շարժման այլ հակառակորդներից։ Դիմադրությունը գործում է Փանջշեր նահանգի տարածքներում, որոնք դեռևս գտնվում են Աֆղանստանի միջազգայնորեն ճանաչված Իսլամական Հանրապետության հսկողության տակ, Քաբուլի անկումից հետո դա երկրում թալիբների հիմնական կազմակերպված դիմադրությունն է[3]։
Փանջշերյան դիմադրությունը գլխավորում Է Ահմադ Մասուդը (դաշտային հրամանատար Ահմադ Շահ Մասուդի որդին, որը հայտնի է նախ խորհրդային զորքերի, իսկ հետո Թալիբանի հետ հաջող պայքարով), և Ամրուլա Սալեհը (Աֆղանստանի առաջին փոխնախագահը, որը նախկին նախագահ Աշրաֆ Հանիի փախուստի կապակցությամբ, աֆղանական Սահմանադրությանը համապատասխան, կատարում Է Աֆղանստանի նախագահի պարտականությունները)
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1990-ականներին Փանջշերի կիրճը և շրջակա տարածքները Հյուսիսային դաշինքի գործողությունների բազա էին[4]։ Այն մի տարածաշրջան է, որը բնակեցված է հիմնականում տաջիկներով, որոնք խոսում են Դարիի լեզվով, և ծննդյան վայր Ահմադ Շահ Մասուդի («Փանջշերի առյուծ»), հակաթալիբական կազմավորումների դաշտային հրամանատար նրա որդի և իրավահաջորդ Ահմադ Մասուդը[5]։
2021 թվականի հուլիսի 13-ին հնդկական The Economic Times պարբերականը հայտնել էր, որ Հյուսիսային դաշինքի նախկին առաջնորդները ծրագրում են խմբավորվել թալիբների դեմ պայքարելու համար[6]։ 2021 թվականի հուլիսի 28-ին The Washington Post թերթը հաղորդել էր, որ Հյուսիսային դաշինքի մնացորդները մոբիլիզացվում են դիմադրության հովանու ներքո[3]։
Օգոստոսին Քաբուլի անկումից հետո հաղորդվել էր, որ մեծ թվով հակթալիբական ուժեր, ներառյալ առաջին փոխնախագահ Ամրուլ Սալեհը, ուղևորվել են Փանջշերի հովիտ՝ Աֆղանստանի միակ շրջանը, որը չի գրավել թալիբները, որպեսզի այնտեղ դիմադրության նոր ճակատ ստեղծեն[7][8][9]։ Սալեհն իր Twitter-ում հանդես է եկել ուղերձով, որում դատապարտել է Աշրաֆ Հանիի փախուստը. «Ես կարծում եմ, որ Աֆղանստանի Սահմանադրության համաձայն՝ երկրի ղեկավարի փախուստի, հրաժարականի կամ մահվան դեպքում երկիրը ղեկավարում է փոխնախագահը», գրել է Սալեհը (Դուշանբեում Աֆղանստանի դեսպանատունը երկրի լեգիտիմ առաջնորդ է ճանաչել հենց Սալեհին)։ Որպես երկրի նոր առաջնորդ՝ նա համաքաղաքացիներին կոչ է արել դիմադրություն ցույց տալ թալիբներին[10]։
Օգոստոսի 17-ին ստացվել են չհաստատված հաղորդումներ աֆղանցիների դիմադրության հոսքի մասին։ Աֆղանական բանակի նախկին տաջիկ զինվորները նույնպես սկսել են տանկերով և զրահամեքենաներով Փանջշերի հովիտ ժամանել[11]։ Նույն օրը հայտնի է դարձել, որ դիմադրությունը հետ է մղել Փարվան նահանգի Չարիքար շրջանը՝ կտրելով Քաբուլ, Մազարի Շարիֆ ճանապարհի հաղորդակցությունը[12]։ Օգոստոսի 19-ին Դուստում-կրտսեր Յար Մոհամադի գլխավորությամբ ջոկատ է ժամանել նահանգ[13]։
Օգոստոսի 20-ին դիմադրության ուժերի վերահսկողության տակ են անցել Բաղլան նահանգի երեք շրջանները[14], նույն օրը Փանջշերում դիմադրության են միացել երկու գեներալներ՝ Աֆղանստանի Իսլամական Հանրապետության զինված ուժերի գլխավոր շտաբի վերջին պետ Իռլանդիայի հանրապետական բանակի Հայբաթուլլա Ալիզայը և ՀԳՈՒ կորպուսի վերջին հրամանատար Սամի Սադաթը[15]։ Օգոստոսի 21-ին հայտնի է դարձել, որ նախկինում դիմադրությամբ գրավված Բագլանի շրջաններից մեկը թալիբների կողմից վերադարձվել է առանց մարտի[16]։ Օգոստոսի 22-ին «Ալ Արաբիա»-ն հայտնել էր, որ «Թալիբանի» ներկայացուցիչները դիմադրության ղեկավարությունից պահանջել են 4 ժամվա ընթացքում Փանջշեր նահանգը հանձնել շարժման վերահսկողության տակ, հակառակ դեպքում սպառնալով սկսել նրա ուժային զավթման գործողությունը[17]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ What the Taliban Really Fear — Foreign Affairs, 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Bergen P. The leader of the anti-Taliban resistance speaks out — CNN, 2021.
- ↑ 3,0 3,1 Brick Murtazashvili, Jennifer (2021 թ․ հուլիսի 28). «Northern Afghanistan once kept out the Taliban. Why has it fallen so quickly this time?». The Washington Post. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ «The Panjshir Valley: what is the main bastion of resistance against the Taliban advance in Afghanistan». Market Research Telecast. 2021 թ․ օգոստոսի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-08-16-ին. Վերցված է 2021-08-24-ին.
- ↑ «Ahmad Massoud Declared As His Father's Successor». TOLOnews.
- ↑ Chaudhury, Dipanjan Roy. «Northern Alliance plans to regroup: Resistance leaders seek arms to fight Taliban in Northern Afghanistan». The Economic Times. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ AFP (2021 թ․ օգոստոսի 17). «Defiant Afghan ex-VP vows new fight with Taliban». Digital Journal (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ «As Taliban takes over, one Afghan province is still standing strong - Here's the story of Ahmad Shah Massoud and his bastion Panjshir». Free Press Journal (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ «An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel». The Week (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ Талибы пока не стали полновластными хозяевами Афганистана // НГ, 18.08.2021
- ↑ «Panjshir flies flag of resistance». Tribune India. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-08-18-ին. Վերցված է 2021-08-24-ին.
- ↑ Дустум-младший прибыл с войсками в Панджшер
- ↑ Силы сопротивления начали бои с талибами в Афганистане // Lenta.ru, 17 авг
- ↑ В Панджшер прибыли два афганских генерала
- ↑ Силы сопротивления отбили у талибов три района афганской провинции Баглан — Новости — Мир — Коммерсантъ
- ↑ «Талибы вернули контроль над районом Андараб в провинции Баглан на севере страны» (ռուսերեն). ТАСС. 2021 թ․ օգոստոսի 21. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 22-ին.
- ↑ «Талибы дали руководству сопротивления в провинции Панджшер четыре часа, чтобы сдаться» (ռուսերեն). ТАСС. 2021 թ․ օգոստոսի 21. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 22-ին.