Տիգրան Համասյան

Տիգրան Համասյան
Ծնվել է	հուլիսի 17, 1987(1987-07-17) (37 տարեկան) Լենինական, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Երկիր	ԱՄՆ և  Հայաստան
Ժանրեր	ջազ և ջազ-ֆյուժն
Մասնագիտություն	jazz pianist, կոմպոզիտոր և երգիչ
Գործիքներ	դաշնամուր, վոկալ և երաժշտական ստեղնաշար
Լեյբլ	ECM Records, Verve Records, Nonesuch Records, Nocturne? և Plus Loin Music?
Կրթություն	Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարան և Երևանի միջնակարգ մասնագիտական երաժշտական դպրոց Չայկովսկու անվան
Պարգևներ	և Vilcek Prize for Creative Promise?
Կայք	tigranhamasyan.com
Tigran Hamasyan Վիքիպահեստում

Տիգրան Համասյան (հուլիսի 17, 1987(1987-07-17), Լենինական, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայազգի ջազ դաշնակահար։ 2006 թվականին աշխարհահռչակ Մոնքի անվան միջազգային ջազ մրցույթի (անգլ.՝ Thelonious Monk International Jazz Competition) հաղթող։

Կյանք ու գործունեություն

Տիգրան Համասյանը ծնվել է 1987 թվականին Գյումրիում։ Դեռ մանուկ հասակից շատ է սիրել երաժշտությունը։ Այդ հետաքրքրությունը նրա մոտ երկու տարեկանից է ծագել։ Երաժշտական գործիքները նրան ավելի էին գերում, քան խաղալիքները։ Յոթ տարեկանում ավելի է արտահայտվում նրա սերը ջազի նկատմամբ, իսկ կարևորագույն զբաղմունքներից մեկը դառնում ջազ լսելը։

Հետագայում Տիգրանի ծնողները տեղափոխվում են Երևան, և նա ավելի մեծ հնարավորություն է ունենում երաժշտությամբ լրջորեն զբաղվելու համար։ Ջազին ժամեր հատկացնելով՝ փորձում է գտնել ամենահոգեհարազատ տարրերն այդ բնագավառում։ Շուտով սկսում է ստեղծագործել, և տարիքի հետ էլ ավելի է մեծանում նրա սերն ու վարպետությունը։

Տիգրանը ավարտել է Երևանի Մ․ Միրզոյանի անվան երաժշտական ուսումնարանը։

Փառատոններից մեկի ժամանակ ֆրանսիացի ջազային դաշնակահար Ստեփան Կոչոյանը այնքան էր տպավորվել տղայի հրաշալի նվագով, որ հաջորդ տարի հրավիրում է Ֆրանսիա՝ մասնակցելու տարբեր համերգների։ Ֆրանսիայում մեծ հաջողությունների է հասնում և արժանանում հանդիսատեսի համակրանքին։

2006 թվականին մասնակցել է «Թելոնիոս Մանք ջազ» դաշնամուրային մրցույթին՝ Հերբի Հենքոքի ղեկավարությամբ։

2011 թվականին թողարկվել է նրա առաջին ալբոմը՝ «Ֆեյբլ», «Յունիվերսալ»-ի համար, որը ձայնագրվել է Փարիզում։ Այն վաճառվել է երեսուն հազար օրինակով։ Ալբոմը 2011 թվականին ստացել է «Ֆրանսիական Գրեմմի» մրցանակը։

Տիգրանն այժմ բնակվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, որտեղ հանդես է գալիս մշտական համերգներով։

Պատմություն

Տիգրանի նախնիները Կարսից են։ Նրա նախապապը՝ Ալեքսան Հայրապետյանը, Կարսի Բաշքադիկլար գյուղից է, նախատատը՝ Հռիփսիմե (Հոռոմսիմ) Ալեքսանյանը, Կարսի Փիլվարի գյուղից։ Հայաստանի ազգային արխիվում պահպանվում է Կարսի Բաշքադիկլար գյուղի 1902 թ. Չափաբերական մատյանը, որում նոյեմբերի 28-ին գրանցված է 21-ամյա Ալեքսանի և 19-ամյա Հռիփսիմեի ամուսնությունը, իսկ 1907-ի հունիսի 1-ին՝ նրանց առաջնեկի՝ Ցոլակի ծնունդը։

Ջարդի տարիներին թուրքերը սպանել են Ալեքսանին, և Հռիփսիմեն մենակ է մնացել երեք երեխաների հետ։ Անհայտ է, թե ինչպես, սակայն 1917-1918 թթ. Հռիփսիմեն կարողացել է երեխաների հետ Կարսից փախչել Ալեքսանդրապոլ (այժմ՝ Գյումրի)՝ իր հետ տանելով նաև իր եղբոր և տեգոր որբ մնացած երեխաներին։

«Երբեք չի պատմել մանրամասներ.երգում էր ու լացում։ Միայն մի դրվագ եմ հիշում, որ ասում էր «փախեփախի» ժամանակ երեխեքը սոված էին, ստիպված էի դիակների վրայով գնալ-բարձրանալ դարման բերել, երեխեքին կերակրել»,- հիշում է Տիգրանի տատը՝ Մելանյա Ցոլակի Հայրապետյանը։

35-ամյա Հռիփսիմեն՝ չկարողանալով պահել իր հոգածության տակ մնացած 8 երեխաներին, իր ամենափոքր աղջկան՝ Սալաթին թողել է Ալեքսանդրապոլի որբանոցներից մեկում. կարճ ժամանակ անց Սալաթը մահացել է որբանոցում։ «Հիմա եմ մտածում, թե ոնց է կարողացել իր սեփական երեխուն տալ որբանոց ու պահել եղբոր ու տեգոր որբերին։ Սուգ ուներ հոգում, միշտ սևի մեջ էր։ Հետո իր տղաներից մեկն էլ անվերադարձ գնաց պատերազմ, մորս մահից հետո փոքր եղբորս էլ տատս մեծացրեց»,- մտորում է Տիգրանի տատը՝ տիկին Մելանյան։

Հռիփսիմե Ալեքսանյանը կրթություն չի ստացել, բայց ժողովրդական բանահյուսության մեծ գիտակ է եղել, թոռների դաստիարակությամբ ինքն է զբաղվել. «Այնքան առակներ, խրատներ, ոտանավորներ ու հեքիաթներ՝ ամբողջն անգիր ասում էր։ Մեր՝ իր թոռների դաստիարակությամբ ինքն է զբաղվել, ես մորս ինձ հետ անցկացրած ժամանակը չեմ հիշում, տատիկս է մեզ մեծացրել-դաստիարակել»,- պատմում է տիկին Մելանյան։

Տիգրան Համասյանի մյուս մեծ տատը՝ Անժելա Օլթեցյանը, նույնպես Կարսից է։ Ջարդերի ժամանակ նրա աչքի առաջ ամբողջ ընտանիքին սպանել են՝ միայն ինքն ու երկու քույրերն են կարողացել փրկվել։

«Սկեսուրս իր երկու քույրերի հետ Ալեքսանդրապոլի Պոլիգոնի որբանոցում է հայտնվել (այդ տարիներին Ալեքսանդրապոլում գործող Ամերիկյան նպաստամատույցի որբանոցներից մեկը-հեղ)։ Երկու քույրերին որբանոցից ուղարկել են Ամերիկա։ Իսկ իրեն հետագայում որդեգրել է իր քեռին՝ տալով իր Բիշարյան ազգանունը»-պատմում է տիկին Մելանյան։

Չնայած Օլթեցյան քույրերը Ամերիկայից հարցումներ են ուղարկել Անժելային փնտրելու համար, սովետական տարիներն ու վախի մթնոլորտը խոչընդոտել են միմյանց գտնելը։

Տիգրան Համասյանը ցեղասպանությունից փրկված նախնիների պատմությունից շատ բան չգիտի. «Տատս պատմում է, որ մեծ տատս՝ Հռիփսիմեն, երբ մենակ էր լինում «Կռունկն» էր երգում ու լացում, նա ամբողջ կյանքում սև գլխաշորը չի հանել գլխից, իսկ մյուս տատս՝ Անժելան, էդպես էլ չի իմացել, որ իր քույրերն իրեն փնտրել են»։

Տիգրանի վերջերս թողարկված «Ծաղրարմատ» սկավառակը տարբերվում է իր մնացած ալբոմներից, այստեղ շատ է իր պատմությունը՝ «Յասամանը»՝ Տիգրանի մանկության տան բակի յասամանն է, «Երգ Մելանին և Ռաֆիկին»՝ տատին ու պապին է նվիրված, «Կարս»՝ դարերի վերքերը («Կարս 2»)։

«Սա իմ փորձն է ինքս իմ մեջ նայելու, ինքս ինձ ճանաչելու, արմատներս հասկանալու։ Պետք է բնությանը մոտ լինենք, փորձենք ճանաչել մեզ, մեր էությունը. բնությունը միշտ հաղթում է մարդկային բարդույթները։ Այս ալբոմը մի տեսակ կարոտ ու կարոտախտ է մարդկայինի՝ դեպի հոգևորը, դեպի սիրառատը, դեպի արմատները. այն մի տեսակ զոհաբերություն ունի իր մեջ, զոհաբերություն հանուն մարդակայինի ոգեշնչման»,-ասում է ֆոլկլորային իմպրովիզների վարպետ 28-ամյա Տիգրան Համասյանը։

Ստեղծագործություններ

• Entertain Me
• What the Waves Brought
• A Fable
• The Poet
• Double-Faced
• Mockroot
• Red Hail
• The Grid
• Out of the Grid
• Song for Melan and Rafik
• Road Song
• Lilac
• Kars 1
• Erishta
• Drip
• Mother, Where Are You?
• World Passion
• To Negate
• Pagan Lullaby
• The Roads That Bring Me Closer to You
• The Apple Orchard in Saghmosavanq
• Kakavik
• Love Song
• Shogher Jan
• Longing
• The Year Is Gone
• Amran Gisher
• Kars 2
• To Love
• The Glass Hearted Queen
• Part 1: Serpentine
• The Awakening of Mher
• Leaving Paris

Պարգևներ

• Մովսես Խորենացու մեդալ (2013)
• ECHO Jazz Awards 2016.

Արտաքին հղումներ

• Տիգրան Համասյան
• Տիգրան Համասյանը imusic.am-ում
• Washington Post's Coverage of 2006 Monk (անգլերեն)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տիգրան Համասյան» հոդվածին։