Պետական պատմական թանգարան
Պետական պատմական թանգարան | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | ազգային թանգարան, պատմության թանգարան, թանգարանի շենք, ճարտարապետական հուշարձան, գրադարան և թվային գրադարան |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Տեղագրություն | Տվերսկի շրջան |
| Վայր | Մոսկվա |
| Հասցե | Красная пл., 1, Москва, 109012 |
| Հիմնադրվել է | 1872 |
| Հիմնադիր | Իվան Զաբելին և Ալեքսեյ Ուվարով |
| Տնօրեն | Aleksey Levykin? |
| Հավաքածուի չափս | 5 000 000 հավաքածուի կամ ցուցահանդեսի նմուշ և 14 000 000 հավաքածուի կամ ցուցահանդեսի նմուշ |
| Կայք | shm.ru(ռուս.) |
 | |
 | |
Պետական պատմական թանգարան (ռուս.՝ Государственный исторический музей), ազգային պատմական թանգարան Ռուսաստանում։ Թանգարանի հավաքածուն արտացոլում է Ռուսաստանի պատմությունն ու մշակույթը հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը։
Գտնվում է Մոսկվայի Կարմիր հրապարակի հյուսիսային կողմում։ Թանգարանին են պատկանում նաև հարակից դրամահատարանի և Մոսկվայի քաղաքային դումայի շենքերը։
1895 թվականի մայիսից մինչև 1917 թվականը թանգարանը պաշտոնապես կոչվել է «Ալեքսանդր III-ի անվան ռուսական կայսերական պատմական թանգարան»[1]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ալեքսանդր III-ի անվան ռուսական կայսերական պատմական թանգարանը հիմնադրվել է 1872 թվականի փետրվարի 21-ին կայսեր Ալեքսանդր II-ի հրամանով՝ 1872 թվականին կազմակերպված պոլիտեխնիկական ցուցահանդեսի կազմակերպիչների խնդրանքով։ Այդ ցուցահանդեսի Ղրիմի պատերազմին նվիրված ցուցանմուշները կազմել են թանգարանի առաջին հավաքածուն։ Թանգարանի կառավարմանն է փոխանցվել նաև Չերտկովի գրադարանը։
Մոսկվայի քաղաքային խորհուրդը 1874 թվականի ապրիլին թանգարանի կառուցման համար հողատարածք է հատկացրել Մոսկվայի Կարմիր հրապարակում, նախկին գավառական կարգերի շենքի տարածքում (17-րդ դար)։ Ըստ մրցութային նախագծի՝ թանգարանի շենքը պետք է կառուցվեր 16-րդ դարի ռուսական ճարտարապետության ոճով, որպեսզի համապատասխանի Կարմիր հրապարակի համալիրի ճարտարապետությանը[2]։
Մրցույթի արդյունքում նախապատվությունը տրվել է ճարտարապետ Վլադիմիր Շերվուդի և ինժեներ Անատոլի Սեմյոնովի նախագծին։ 1878 թվականին Շերվուդը թողել է նախագիծը և շինարարությունը գլխավորել է Ալեքսանդր Պոպովը։
Նա ավարտել է թանգարանի շինարարությունը, մշակել է շենքի աշտարակների ինժեներական նախագիծը և 11 ցուցասրահների գեղարվեստական ձևավորումը՝ հենվելով Ալեքսեյ Ուվարովի դիզայնի վրա։ Պատմա-ճարտարապետական հուշարձան համարվող շենքը կառուցվել է 1875-1881 թվականներին։ Թանգարանի Սուզդալյան ցուցասրահի ներքին հարդարանքները իրականացվել են 1890-ական թվականներին ճարտարապետ Պյոտր Բոյցովի նախագծով։ Թանգարանն այցելուների համար բացվել է 1883 թվականի մայիսի 27-ին։
Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո թանգարանը վերանվանվեց «Ռուսական պետական պատմական թանգարան»։ Նոր իշխանությունները կազմավորեցին ժողովրդական կոմիսարիատի հատուկ հանձնաժողով թանգարանի վերակազմակերպման համար։ 1921 թվականի փետրվարից թանգարանը կոչվում է Պետական պատմական թանգարան։
1922 թվականին թանգարանին է միացել 1840-ական թվականների Մոսկվայի կենցաղային թանգարանը։ 1928 թվականին որպես մասնաճյուղեր թանգարանին են միացվել ազգայնացված և փակված եկեղեցիներ և այլ կառույցներ՝ «Վասիլի Երանելու տաճար-թանգարանը», Սուրբ երրորդություն եկեղեցին, Կոլոմենսկոյե գյուղի ճարտարապետական հուշարձանների թանգարանը, Պաֆնուտև-Բորովսկի տաճարի թանգարանը, Սուդակ քաղաքի ամրոցը, Ալեքսանդրովյան տաճարի թանգարանը, 1932 թվականին՝ Ռոմանովների պալատը, 1934 թվականին՝ Նովոդևիչի վանքը։
1928 թվականին թանգարանի աշխատանքները ուղղված են եղել կոմունիստական պրոպագանդայի տարածմանը։ 1930-1940 թվականներին իրականացվել է թանգարանի վերակազմավորման ծրագիր բոլշևիկյան գաղափարախոսությանը համապատասխան։ 1936-1937 թվականներին Հոկտեմբերյան հեղափոխության 20-ամյակի հետ կապված ցուցանմուշների բացման ժամանակ շատ զարդանկարներ ու սրահների ներքին հարդարանքի մասնիկներ ոչնչացվել են։ 1935 թվականին շենքի աշտարակներից ապամոնտաժվել են երկգլխանի արծիվները, առյուծների հերալդիկ ֆիգուրները և միաեղջյուրները։ 1950 թվականին ճարտարապետ Անդրեյ Բուրնովի նախագծով ձևափոխվել է թանգարանի մի քանի սրահների ճարտարապետական դիզայնը[3]։
1986 թվականին թանգարանը փակվել է հիմնանորոգման նպատակով։ Իրականացվել են տեխնիկական աշխատանքներ թանգարանը ժամանակակից պահանջներին համապատասխանեցնելու համար։ 1990 թվականին իրականացվել են շենքի վերականգնման և ներքին հարդարանքների լայնածավալ աշխատանքներ։ Վերականգնման աշխատանքներն ավարտվել են 1997 թվականին և թանգարանի գլխավոր աշտարակների վրա տեղադրվել են երկգլխանի ոսկե արծիվների կրկօրինակները։
2003 թվականին ցածր աշտարակների վրա կրկին տեղադրվել են առյուծներն ու միաեղջյուրը[2]։
ՌԴ նախագահի 1991 թվականի դեկտեմբերի 18-ի հրամանագրով թանգարանն ընդգրկվել է Ռուսաստանի մշակութային ժառանգության արժեքավոր կառույցների ցանկում։ 1994 թվականին կառավարության որոշմամբ թանգարանն ստացել է կրթական-հետազոտական մշակութային հաստատության կարգավիճակ։ Պետական պատմական թանգարանը դարձել է ՌԴ բոլոր պատմական թանգարանների առաջատար կենտրոնը։
1993 թվականին թանգարանի կազում ընդգրկվել են նաև Լենինի անվան թանգարանը և Մոսկվայի քաղաքային խորհրդի շենքը։
1996 թվականին թանգարանային հավաքածուն կազմված է եղել 4 373 757 ցուցանմուշներից։
Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2008 թվականին թանգարանի աշխատակազն արժանացել է «Գիտության խորհրդանիշ» մեդալի։
Մասնաճյուղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Վասիլի Երանելու տաճար
- Մոսկվայի Լենինի անվան թանգարան
- 1812 թվականի հայրենական պատերազմի թանգարան
Էքսպոզիցիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Սվյատոսլավի ձեռագրերի ժողովածու
- Չլուդովի սաղմոսագիրք
- Մոսկովյան օրենսգիրք II
- Բլաուի գլոբուս
- Նապոլեոնի սուրը
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «История музея» на сайте ГИМ
- ↑ 2,0 2,1 Москва: Архитектурный путеводитель / И. Л. Бусева-Давыдова, М. В. Нащокина, М. И. Астафьева-Длугач. - М.: Стройиздат, 1997. - С. 28-29. - 512 с. - ISBN 5-274-01624-3.
- ↑ Либсон В. Я., Домшлак М. И., Аренкова Ю. И. и др. Кремль. Китай-город. Центральные площади // Памятники архитектуры Москвы. - М.: Искусство, 1983. - С. 403-404. - 504 с. - 25 000 экз.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պետական պատմական թանգարան» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||||
