Շտրալզունդ

Շտրալզունդ
Տեսակ	district capital?, Hanseatic city? և urban municipality in Germany?
Երկիր	Գերմանիա
Վարչատարածք	Vorpommern-Rügen District?
ԲԾՄ	9 ± 0 մետր
Մակերես	54,14 կմ² (դեկտեմբերի 31, 2017)
Ձևավորում	1234

Շտրալզունդ (գերմ.՝ Stralsund, Բևեռ. Strzélowò) ծովափնյա քաղաք Գերմանիայի հյուսիսում և Մեքքլենբուրգ-Արևմտյան Պոմերանիա նահանգում։ Այն մտնում է Արևմտյան Պոմերանիա-Ռիգեն շրջանի կազմի մեջ։

Քաղաքը տեղակայված է Բալթիկ ծովի ափին՝ Շտրալզունդ նեղուցի ափին, որի համար ստացել է «Դարպաս դեպի Ռյուգեն կղզի» անվանումը, որը կապված է Ռյուգենի կամուրջով։ Պատմական մաս կազմող Վիսմարը և Հանզան 2002 թվականից ներառվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում։

Ընդգրկում է 38,97 կմ2 տարածք։ Բնակչությունը 2016 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ կազմում է 59,100 մարդ^[3]

Պաշտոնական կոդ՝ 13 0 05 000

Պատմական ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքն իր անունը ստացել է «stræl» և «sund» («ժապավեն», այսինքն Նետի, և «ձայն» — նեղուցի), այսպիսով ունի խառը գերմանա-սլավոնական ծագում։ Երեք նետեր անմահացան՝ որպես քաղաքի զինանշան^[4]։

1293 թվականին Շտրալզունդը դարձավ Հանզայի անդամ։ 13-14-րդ դարերում Վիսմարի հետ միասին Հանզայի «Վենդյան» հատվածն առավել բարեկեցիկ նավահանգիստ էր։ Շտրալզունդի խաղաղությունը ավարտվեց 1370 թվականին, երբ սկսվեց առճակատում Հանզա և Դանիա քաղաքների միջև։

Երեսնամյա պատերազմի ժամանակ Շտրալզունդը 1628 թվականին անհաջող պաշարեց Վալենշտայնը։ Համաձայն Վեստֆալյան հաշտության (1648 թվականին) ներառվել է Շվեդական Պոմերանիայում։ Այն 1807 թվականից մնաց Շվեդիայի թագավորական կարևոր ամրոց, որը գրավվեց նապոլեոնյան զորքերի կողմից։ Վիեննայի վեհաժողովի որոշմամբ 1815 թվականին այն միացվեց Պրուսիայի թագավորությանը։

Շտրալզունդի պատմական կենտրոնը տուժել է հակահիտլերյան խմբավորման ռմբակոծությունից, բայց հիմնականում վերակառուցվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո։ Զբոսանավերն ու նավահանգիստները 1990-ականին գերմանական իշխանությունների կողմից արդիականացվել են և ընդլայնվել։

2011 թվականի հուլիսի 1-ից քաղաքը մտել է Արևմտյան Պոմերանիա-Ռյուգեն շրջանի կազմի մեջ։ Դրանից առաջ ուներ հողամասի ենթակայության քաղաքային կարգավիճակ։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շտրալզունդի պատմական կենտրոնը պարունակում է Գոթական աղյուսնեով մի քանի ուշագրավ տեսարժան վայրեր, որը հիշեցնում է ծաղկող Հանզյան միության մասին։

13-րդ դարի Շտրալզունդի քաղաքի քաղաքապետարան
Աստվածածին եկեղեցին
Սուրբ Նիկոլայ եկեղեցին
Սուրբ Իակովի եկեղեցին
Վանական եկեղեցի Սուրբ Էկատերինայի
Բարկ Գորխ Ֆոկը, ով իր կյանքի զգալի մասի համար կրում էր ռուսական «Ընկեր» անվանումը և մասնակցում էր ավելի քան 40 գեղարվեստական կինոնկարի նկարահանումներին, այդ թվում՝ «Ալ առագաստներ(ֆիլմի)»։

Քաղաքն ունի մի քանի թանգարաններ, որոնք նվիրված են ծովին։

Օվկիանոսագրաֆիկական թանգարան (Meersmuseum) (Meersmuseum) 36 ակվարիումներով, որոնք ներկայացնում են ծովային կյանք ամբողջ աշխարհից։
Թանգարան Natureum և բնական պարկ Vorpommersche Boddenlandschaft քաղաքից մի քանի կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող ծովային ակվարիումը բացվել է 2008 թվականի հուլիսին Ozeaneum, որտեղ ներկայացվել է Հյուսիսային և Բալթիկյան ծովերի ծովային կյանքը։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պանորամա հին շուկայի հրապարակում
Քաղաքապետարանը հին շուկայի հրապարակում
Սուրբ Հովհաննեսի վանքում կիսով չափ տներ
Գանզիսկի քաղաքային մարզադահլիճ
Շտրալզունդ 1615թվականին

Շտրալզունդի եկեղեցին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրբ Նիկոլաս եկեղեցին
Մուտքը Սուրբ Նիկոլաս եկեղեցի
Տեսարանը ծովից դեպի Սուրբ Նիկոլաս եկեղեցին
Սուրբ Մարիամի եկեղեցի
Սուրբ Իակովի եկեղեցին
Օրգան Սուրբ Իակովի եկեղեցին

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ archINFORM (գերմ.) — 1994.
↑ Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal) — Federal Statistical Office.
↑ Statistisches Landesamt M-V — Bevölkerungsentwicklung der Kreise und Gemeinden 2013 (31.12.2013.xls)
↑ Charnock, Richard Stephen ․Local Etymology: A Derivative Dictionary of Geographical Names. — London: Houlston and Wright, 1859. — P. 258-259.
↑ «Malmö stads vänortssamarbete|publisher=© 2004—2009 [http://www.malmo.se/ Malmö stad] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090803054757/http://www.malmo.se/faktaommalmopolitik/internationelltsamarbete/vanortssamarbetet.4.33aee30d103b8f15916800032874.html |date=2009-08-03 }}, 205 80 Malmö, Organisationsnummer: 212000-1124 ((շվեդ.))». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 19-ին. {{cite web}}: External link in |title= (օգնություն)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Штральзунд». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շտրալզունդ» հոդվածին։

[_fe9b96fe91a66286-1] rchINFORM (գերմ.) — 1994.

[_91bf85160410c189-2] Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal) — Federal Statistical Office.

[mv2013-3] Statistisches Landesamt M-V — Bevölkerungsentwicklung der Kreise und Gemeinden 2013 (31.12.2013.xls)

[4] Charnock, Richard Stephen ․Local Etymology: A Derivative Dictionary of Geographical Names. — London: Houlston and Wright, 1859. — P. 258-259.

[5] «Malmö stads vänortssamarbete|publisher=© 2004—2009 [http://www.malmo.se/ Malmö stad] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090803054757/http://www.malmo.se/faktaommalmopolitik/internationelltsamarbete/vanortssamarbetet.4.33aee30d103b8f15916800032874.html |date=2009-08-03 }}, 205 80 Malmö, Organisationsnummer: 212000-1124 ((շվեդ.))». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 19-ին. {{cite web}}: External link in |title= (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]