Մոզես Գաստեր

Մոզես Գաստեր;
Ծնվել է	սեպտեմբերի 17, 1856
Ծննդավայր	Բուխարեստ, Ռումինիա
Մահացել է	մարտի 5, 1939 (82 տարեկան)
Մահվան վայր	Աբինգդոն, Օքսֆորդշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Քաղաքացիություն	Ավստրիական կայսրություն, Միացյալ Թագավորություն և Ռումինիա
Կրոն	հուդայականություն
Կրթություն	Լայպցիգի համալսարան և Jewish Theological Seminary of Breslau?
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայության դոկտոր
Մասնագիտություն	լեզվաբան, բանասեր, ռաբբի, գրական քննադատ և արևելագետ
Աշխատավայր	Օքսֆորդի համալսարան
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Bene Merenti?
Երեխաներ	Jack Gaster? և Տեոդոր Գաստեր
	Moses Gaster Վիքիպահեստում

Մոզես Գաստեր (սեպտեմբերի 17, 1856(1856-09-17)^[1], Բուխարեստ, Ռումինիա^[2] - մարտի 5, 1939(1939-03-05)^[3], Աբինգդոն, Օքսֆորդշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն^[2]), հրեա գիտնական և բանահյուսակ, կրոնական գործիչ, գլխավոր ռաբբի (հրեական քահանա), փիլիսոփայության դոկտոր (1876), աստվածաբան Թեոդոր Գաստերի հայրը։

Կյանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Բուխարեստում, հրեայի հարգված ընտանիքում։ Նրա պապը սինագոգի հիմանդիրն էր, իսկ հայրը` Ռումինիայում Հոլանդիայի հյուպատոսը։ 1876 թվականից Բրեսլաուի հրեական աստվածաբանական ճեմարանում սովորել է Հենրիկ Հունացու և Զախարիա Ֆրանկելի մոտ։ Այնուհետև, միաժամանակ, Բրեսլաու համալսարանում սովորել է արևելագիտություն, լեզվաբանություն և աստվածաբանություն։

1876 թվականին ստացել է փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան, իսկ 1881 թվականին՝ ռաբինի դիպլոմ։

1878 թվականին Բեռլինի կոմիտեի անդամ էր, որը Ռումինիայում հրեաների ազատ արձակման արշավ էր իրականացնում։

1883 թվականին Բուխարեստում հրատարակել է «ռումինական ժողովրդական գրականության պատմությունը»։ Գաստերի ամենագլխավոր աշխատություններից մեկը, որի վրա աշխատել է շուրջ 10 տարի, ռումինական գրականության քրիստոմատիան, որը ներառում է ռումինական գրականության ակունքներից մինչև 1830 թվականը։

Չորս տարվա ընթացքում (1881-1885 թվականներին) Գաստերը Բուխարեստի համալսարանում ռումիներեն լեզվի և գրականության դասախոս էր, զբաղեցնում էր ուսումնական տեսուչի պաշտոնը և ուսուցիչների համար քննական կենտրոնի անդամ։ Այդ ժամանակվանիզ սկսել է հանդես գալ ռումինական ապոկրիֆների վերաբերյալ դասախոսություններով։ Դրա հետ մեկտեղ Գաստերը ռումինա-հրեական համայնքների համար կազմել է մի քանի ժամերգություններ, թարգմանել է ռումինական աղոթքներ և գրել աստվածաշնչյան պատմության համառոտ ուղեցույց։

1885 թվականին Գաստերը Ռումինիայի կառավարության հակահրեական քաղաքականության դեմ հասարակական բողոքի պատճառով ստիպված էր արտաքսվել Ռումինիայից և մեկնել Լոնդոն, որտեղ զբաղեցրել Է Օքսֆորդի համալսարանում սլավոնական գրականության ուսուցչի պաշտոնը (1886 թվականին նրա դասախոսությունները տպագրվել են «Greco-Slavonic Literature» վերնագրով)։ Արդեն հինգ տարի անց Ռումինիայի կառավարությունը նրան առաջարկել է վերադառնալ հայրենիք, սակայն նա մերժել է այդ առաջարկը։

Մոզես Գաստերը ակտիվ սիոնիստ է եղել Ռումինիայում, ինչպես նաև Անգլիայում, որտեղ 1899 թվականին նա օգնել է ստեղծել Անգլիական սիոնիստական Ֆեդերացիան^[5]։

Զբաղվել է հրեական ժողովրդական գրականության ուսումնասիրություններով, ինչպիսիք են «Basme și istorii talmudice», «Tractatul talmudic», «Legende talmude» և «Legende românești» և այլն։ Հրեական հանրագիտարանում նրան են պատկանում մի շարք ուսումնասիրություններ, որոնք հիմնականում վերաբերում են բանասիրությանը։ Եղել է մի շարք գիտական հասարակությունների անդամ։ 1829 թվականի մարտին ընտրվել է Ռումինիայի ակադեմիայի պատվավոր անդամ։ Եղել է բանասիրական ընկերության նախագահ, հրեական պատմական ընկերության նախագահ և Մեծ Բրիտանիայի ու Իռլանդիայի թագավորության Ասիական ընկերության փոխնախագահ։ Գաստերը հայտնի էր որպես Անգլիայում սիոնիսատական շարժման հիմնադիրներից մեկը։ Դեռևս ապրելով Ռումինիայում՝ նա աջակցել է 1880-ական թվականներին տեղի ունեցած Պաղեստինյան շարժմանը։ 1897 թվականին Առաջին Համաշխարհային սիոնիստական կորնգրեսում ընտրվեց նախագահի տեղակալ, իսկ հաջորդ կոնգրեսներում հանդես է եկել որպես զեկուցող։ VI կոնգեսում իրեն հայտարարել է Ուգանդայի ծրագրի կողմնակից, որից հետո պաղեստինցի սիոնիստները հիասթափվել են նրանից։

1936 թվականին Ռումինիայի ակադեմիային է փոխանցել Ռումինիայի համար հետաքրքրություն ներկայացնող մի շարք հին գրքերի ու ձեռագրերի հարուստ հավաքածու։

Ընտրյալ բանաստեղծություւններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Jewish Folklore in thе Middle Ages» (1887),
«The Sword of Moses»" (1896),
«The Chronicles of Jerahmeel» (1899),
«History of thе ancient synagogue of thе Spanish and Portuguese Jews» (1901).
«Beiträge zur vergleichenden Sagenund Märchenkunde» (Monatsschrift, XXIX, 35 sqq.),
«Ein Targum der Amidah» (ХХХІХ, 79 sqq.),
«The Apocalypse of Abraham from thе Roman text» (Transactions of thе Royal Asiatic Society, IX, 195),
«The unknown Hebrew versions of the Tobit legend» (1897, 27),
«The oldest version of Midrash Meghillah» (Kohut Memorial-Volume),
«Hebrew text of one of the Testaments of the Twelve Patriarchs» (в Proceedings of the Society of Biblic. Archeol., XVI, 33 sqq.),
«Contributions to the history of Ahikar and Nadam» (Transactions of the Royal Asiatic Society, 1900, 301),
«Das Buch Josua in hebr.-samarit. Recension, entdeckt u. zum ersten Male herausg.» (Z. D. M. Gr.)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 SNAC — 2010.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #119226723 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^4,0 ^4,1 LIBRIS — 2012.
↑ «"Moses Gaster Projects", University of Manchester». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Moses Gaster Projects Արխիվացված 2023-01-19 Wayback Machine(անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոզես Գաստեր» հոդվածին։

[_6087595663354563-1] 1,0 ^1,1 SNAC — 2010.

[_ced66b96bacc7873-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #119226723 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_b98f5e9cb4db9ed4-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_1543a39461827faf-4] 4,0 ^4,1 LIBRIS — 2012.

[5] «"Moses Gaster Projects", University of Manchester». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]