Մահոնի սովորական
| Մահոնի սովորական | |
 Մահոնի սովորական | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophytes) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Գորտնուկածաղկավորներ (Ranunculales) |
| Ընտանիք | Ծորենազգիներ (Berberidaceae) |
| Ցեղ | Mahonia |
| Տեսակ | Մահոնի սովորական (M. aquifolium) |
| Միջազգային անվանում | |
| Mahonia aquifolium | |
Մահոնիա սովորական կամ Մահոնիա սղոցիատերև (լատ.՝ Mahonia aquifolium), կծոխուրազգիների ընտանիքին պատկանող փոքր թուփ։
Նկարագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մշտադալար թուփ է՝ մինչև 1 մ բարձրությամբ, որը արմատային մացառների առատության շնորհիվ խիտ մացառներ է առաջացնում։ Երիտասարդ ընձյուղների վրայի կեղևը վարդամոխրավուն է, հին ճյուղերի վրա գորշամոխրավուն, երկարավուն շերտերով։ Գագաթնային ծաղկաբողբոջները ձվաձև են, մինչև 1 սմ երկարությամբ, թաղանթանման, սրածայր արտաքին թեփուկներով։ Կողմնային բողբոջները ձվաձև են, 3 — 5 մմ երկարությամբ։ Տերևները բարդ են, կենտ-փետրաձև, 20 սմ կաոությամբ, վերևի կողմից մուգ կանաչավուն և ւհայլուն, ներքևի կողմից' բաց կանաչավուն, անփայլ։ Կաշվեկերպ են, կազմված 5—9 տերևիկներից, որոնք երկարավուն-ձվաձև են, 3 — 9 սմ երկարությամբ և 1,5—2,5 սմ լայնությամբ, փոսիկասուրատամնաեզր, գագաթին կոշտ փշիկներով։ Ունեն տերևակիցներ։ Բազմածաղիկ ողկույզները գտնվում են գագաթնային բողբոջների ծոցերում։ Դրանց երկարությունը հասնում է 5 —8 սմ֊ի։ Ծաղիկները դեղին են, մոտ 3 մմ տրամագծով, գոգավոր բաժակաթերթիկներով և պսակաթերթիկներով։ Հատապտուղները երկարավուն֊էլիպսաձև են, 9,5 մմ երկարությամբ ևՑ մմ լայնությամբ, կապտասևավուն, սպիտակավուն խավով, ծածկված թեթևակի աղվամազով։ Պարունակում են 2—8 երկարավուն, 4,5 մմ երկարությամբ և 2,3 մմ լայնությամբ շագանակագույն, փայլուն սերմեր։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիսին, պտուղները հասունանում են օգոստոսին։
Տարածվածություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տարածված է Հյուսիսային Ամերիկայի արևմտյան Նահանգներում, Բրիտանական Կոլումբիայից մինչև Կալիֆոռնիա: Հայաստանի շրջանում մշակվում է Երևանում, Հրազդանում, Սևանում, Գյումրիում, Վանաձորում, Իջևանում, Ջերմուկում, Բյուրականում։ Ամենուրեք աչքի է ընկնում ցրտադիմացկունությամբ, ձմեռադիմացկունությամբ, երաշտադիմացկունությամբ։ Լուսասեր է, առանձնապես պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ։ Հատկապես գեղեցիկ է գարնանը, երբ խիտ, վառ դեղնավուն ծաղիկները առանձնանում են մուգ գույնի տերևների երանգի վրա։ Երևանի պայմաններում աշնանը տերևները ալ կարմիր գույն են ստանում։
Կիրառություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամենուրեք պետք է լայնորեն օգտագործել որպես դիմացկուն և մշտադալար բարձր դեկորատիվ թփատեսակ։ Բացի այդ, հատապտուղներն օգտագործվում են ուշակեղենի արտադրության մեջ և գինի ներկելու համար[1]:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ 133։
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մահոնի սովորական» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մահոնի սովորական» հոդվածին։ |
| ||||||||||
