Հանսա Ջիվրաջ Մեհթա
| Հանսա Ջիվրաջ Մեհթա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 3, 1897 |
| Ծննդավայր | Սուրհաթ, Բոմբեյի նախագահություն, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն |
| Մահացել է | ապրիլի 4, 1995 (97 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մումբայ, Հնդկաստան |
| Քաղաքացիություն |  Հնդկաստան,  Բրիտանական Հնդկաստան և Հնդկաստանի տիրապետություն |
| Մասնագիտություն | ակադեմիկոս, ակտիվիստ, քաղաքական գործիչ, կանանց իրավունքների պաշտպան, մանկագիր և թարգմանչուհի |
| Ամուսին | Ջիվրաջ Նարայան Մեհթա |
| Ծնողներ | հայր՝ Մանուբհաի Մեհթա |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Հնդկաստանի հիմնադիր ժողովի անդամ և Հնդկաստանի հիմնադիր ժողովի Խորհրդատվական հանձնաժողովի անդամ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
| Անդամություն | Ազգային դրոշի ներկայացման կոմիտե[1] |
 Hansa Jivraj Mehta Վիքիպահեստում | |
Հանսա Ջիվրաջ Մեհթա (ա.-փենջ.` ਹੰਸਾ ਜੀਵਰਾਜ ਮਹਿਤਾ, անգլ.՝ Hansa Jivraj Mehta, հուլիսի 3, 1897, Սուրհաթ, Բոմբեյի նախագահություն, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն - ապրիլի 4, 1995, Մումբայ, Հնդկաստան)[2], հնդիկ ռեֆորմիստ, սոցիալական ակտիվիստ, մանկավարժ, անկախության համար պայքարող ակտիվիստ, ֆեմինիստ, գրող[3][4]։
Վաղ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանսա Մեհթան ծնվել է Բրահմանների ընտանիքում, 1897 թվականի հուլիսի 3-ին։ Նա եղել է Բարոդա նահանգի նահանգապետ Մանուբհաի Մեհթայի դուստրը և գուջարաթի լեզվով գրված առաջին վեպի հեղինակ Նանդշանկար Մեհթայի թոռը[2][5]։
1918 թվականին ավարտել է փիլիսոփայության ֆակուլտետը։ Լրագրություն և սոցիոլոգիա է սովորել Անգլիայում։ 1918 թվականին հանդիպել է Սարոջինի Նայդուին, իսկ ավելի ուշ, 1922 թվականին՝ Մահաթմա Գանդիին[5][6]։
Ամուսնացել է ականավոր բժիշկ Ջիվրաջ Նարայան Մեհթայի հետ։
Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքականություն, կրթություն, ակտիվիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանսա Մեհթան Մահաթմա Գանդիի խորհրդով բողոքի ցույցեր է կազմակերպել օտարերկրյա հագուստ վաճառով խանութների դեմ։ Նա 1932 թվականին իր ամուսնու հետ ձերբակալվել ու բանտ է ուղարկվել բրիտանացիների կողմից։ Ավելի ուշ ընտրվել է Բոմբեյի օրենսդրական խորհրդում[3]։
Անկախությունից հետո նա այն 15 կանանցից մեկն էր, որոնք դարձել են Հնդկաստանի Սահմանադրության առաջին տարբերակը հեղինակած ընտրական խորհրդի մաս[7]։ Եղել է նաև Հիմնարար իրավունքների խորհրդատվական կոմիտեի ու ենթակոմիտեի անդամ[8]։ Պայքարել է Հնդկաստանում կանանց հավասարության ու նրանց հանդեպ արդարության համար[5][9]։
1926 թվականին Հանսան ընտրվել է Բոմբեյի դպրոցների խորհրդի կազմում, 1945-46 թվականներին դարձել է Բոլոր հնդիկ կանանց խորհրդաժողովի նախագահ։ Հայդարաբադում տեղի ունեցած խորհրդաժողովի ժամանակ իր նախագահական ուղերձում նա առաջարկել է Կանանց իրավունքների խարտիան։ 1945-1960 թվականներին նա տարբեր պաշտոններ է ստանձնել Հնդկաստանում` լինելով SNDT կանանց համալսարանի պրոռեկտոր, Հնդկաստանի միջնակարգ կրթության խորհրդի անդամ, Հնդկաստանի միջհամալսարանական խորհդրի նախագահ և այլն[6]։
Որպես 1947-48 թվականներին ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների կոմիտեում Հնդկաստանի ներկայացուցիչ նա պատասխանատու է եղել Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրում «բոլոր տղամարդիկ հավասար են ստեղծված» (անգլ.՝ all men are created equal) արտահայտությունը «բոլոր մարդիկ հավասար են ստեղծված» (անգլ.՝ all human beings) արտահայտությամբ փոխարինելու համար[10]` ընդգծելով սեռական հավասարությունը[11]։ Հանսան 1950 թվականին դարձել է ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների կոմիտեի փոխնախագահ։ Նա նաև եղել է UNESCO-յի գործադիր խորհրդի անդամ[4][12]։
Գրական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գուջարաթի լեզվով հեղինակել է մի քանի մանկական գրքեր։ Թարգմանել է շատ անգլերեն գրքեր, ինչպես, օրինակ, Գուլիվերի ճանապարհորդությունները։ Նաև վերամշակել է Ուիլյամ Շեքսպիրի որոշ պիեսներ։ Նրա էսսեները հավաքվել և մեկ ամբողջական գրքով տպագրվել են 1978 թվականին[3][6]։
Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանսա Մեհթան պարգևատրվել է Պադմա Բհուշան մրցանակով 1959 թվականին[13]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ http://164.100.47.194/Loksabha/Debates/cadebatefiles/C14081947.html
- ↑ 2,0 2,1 Trivedi, Shraddha (2002). Gujarati Vishwakosh (Gujarati Encyclopedia). Vol. Vol. 15. Ahmedabad: Gujarati Vishwakosh Trust. էջ 540. OCLC 248968453.
{{cite book}}:|volume=has extra text (օգնություն) - ↑ 3,0 3,1 3,2 Wolpert, Stanley (2001 թ․ ապրիլի 5). Gandhi's Passion: The Life and Legacy of Mahatma Gandhi. Oxford University Press. էջ 149. ISBN 9780199923922.
- ↑ 4,0 4,1 Srivastava, Gouri (2006). Women Role Models: Some Eminent Women of Contemporary India. Concept Publishing Company. էջեր 14–16. ISBN 9788180693366.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Hansa Jivraj Mehta: Freedom fighter, reformer; India has a lot to thank her for». The Indian Express (ամերիկյան անգլերեն). 2018 թ․ հունվարի 22. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 23-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Chaudhari, Raghuveer; Dalal, Anila, eds. (2005). «લેખિકા-પરિચય» [Introduction of Women Writers]. વીસમી સદીનું ગુજરાતી નારીલેખન [20 Century Women's Writing's in Gujarati] (գուջարաթի) (1st ed.). New Delhi: Sahitya Akademi. էջ 350. ISBN 8126020350. OCLC 70200087.
- ↑ Ravichandran, Priyadarshini (2016 թ․ մարտի 13). «The women who helped draft our constitution». Mint. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
- ↑ «CADIndia». cadindia.clpr.org.in. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 16-ին.
- ↑ «CADIndia». cadindia.clpr.org.in. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 16-ին.
- ↑ Jain, Devaki (2005). Women, Development and the UN. Bloomington: Indiana University Press. էջ 20.
- ↑ http://www.un.int/india/india%20&%20un/humanrights.pdf Արխիվացված 12 Հունվար 2014 Wayback Machine
- ↑ Dhanoa, Belinder (1997). Contemporary art in Baroda. Tulika. էջ 267. ISBN 9788185229041.
- ↑ «Hansa Jivraj Mehta». Praful Thakkar's Thematic Gallery of Indian Autographs. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 19-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հանսա Ջիվրաջ Մեհթա» հոդվածին։ |
|
