Կարգիլի պատերազմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կարգիլի պատերազմ
Թվական1999 թվականի մայիսի 3-ից մինչև հուլիսի 26
Մասն էՊակիստանա-հնդկական հակամարտություն
ՎայրԿարգիլի շրջան, Ջամմու և Քաշմիր, Հնդկաստան
ԱրդյունքՀնդկական կողմի հաղթանակ[1][2][3][4][5]
  • Հնդկաստանը վերադարձնում է Կարգիլը
Հակառակորդներ
Հնդկաստան ՀնդկաստանՊակիստան Պակիստան
Հրամանատարներ
Հնդկաստան Կոչերիլ Ռաման Նարայանան
(Հնդկաստանի նախագահ)
Հնդկաստան Ատալ Բիհարի Վաջպայի
(Հնդկաստանի վարչապետ)
Հնդկաստան Գեներալ Վեդ Պրակաշ Մալիկ
(Զինված ուժերի հրամանատար)
Հնդկաստան Գեներալ-լեյտենանտ Չանդրա Շեկհար
(Զինված ուժերի փոխհրամանատար)
Անիլ Յավշանտ Տիպնիս
(Օդային ուժերի հրամանատար)		Պակիստան Ռաֆիկ Տարար
(Պակիստանի նախագահ)
Պակիստան Նավազ Շարիֆ
(Պակիստանի վարչապետ)
Պակիստան Գեներալ Պերվեզ Մուշարաֆ
(Զինված ուժերի հրամանատար)
Պակիստան Գեներալ-լեյտենանտ Ազիզ Խան
(Զինված ուժերի հրամանատար)
Մեհդի Քուրեշի
(Օդային ուժերի հրամանատար)
Կողմերի ուժեր
30,0005,000
Ռազմական կորուստներ
Հնդկական պաշտոնական տվյալներ
  • 527 զոհվածներ[6][7][8]
  • 1,363 վիրավորվածներ[9]
  • 1 ռազմագերի
  • 1 կործանված կործանիչ ինքնաթիռ
  • 1 վթարի ենթարկված կործանիչ ինքնաթիռ
  • 1 կործանված ուղղաթիռ

Պակիստանական տվյալներ

Անկախ տվյալներ
  • 700 զոհվածներ[11]

    • Պակիստանական տվյալներ

    Այլ պակիստանական տվյալներ

    • 357 զոհվածներ և 665+ վիրվավորվածներ[14][15]
    • 2,700-4,000 զոհվածներ[11][16]

    Հնդկական տվյալներ

    • 737-1,200 դժբախտ պատահարներ[17][18][19]
    • 1,000+ վիրավորվածներ[20]
    Ընդհանուր կորուստներ

    Կարգիլի պատերազմ, սահմանային ռազմական հակամարտություն Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև, որը տեղի է ունեցել 1999 թվականին։

    1999 թվականի սկզբներին Պակիստանի զինված ուժերը անցել են «վերահսկողության սահմանագիծը»[21] և նվաճել որոշ հնդկական տարածքներ` մասնավորապես Կարգիլի շրջանը[22][23][24]։ Հնդակստանը ձեռնարկել է մեծածավալ ռազմական և դիվանագիտական հարձակում` Պակիստանի զինված ուժերի ստորաբաժանումները իր տարածքից հեռացնելու համար[25]։ Երկու ամիս տևած ռազմական գործողությունների ընթացքում հնդկական զորքերը վերադարձրել էին գրավյալ տարածքների մեծ մասը[26][27][28]։ Մտավախություն ունենալով, որ հակամարտությունը կարող է վերածվել լայնամասշտաբ պատերազմի, միջազգային հանրությունը, ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ, մեծացրել է միջազգային ճնշումը Պակիստանի վրա` հնդկական տարածքներից զորքերը դուրս բերելու համար[25][29]։ Հանդիպելով միջազգային մեկուսացմանը` Պակիտսանի արդեն թույլ տնտեսությունը ավելի է թուլանում[30][31]։ Պակիստանի ուժերի ոգին զգալիորեն անկում է ապրում զորքերը դուրս բերելուց հետո` մեծ կորուստներ ունենալու պատճառով[32][33]։ Կառավարությունը հրաժարվում է ընդունել մահացած զինվորների մարմինները[34][35], որը բողոքների և ցույցերի պատճառ է դառնում երկրի հյուսիսային շրջաններում[36][37]։ Սկզբնապես Պակիստանը չէր ընդունում կորուստների իրական քանակը, բայց ավելի ուշ Նավազ Շարիֆը փաստում է, որ շուրջ 4 հազար զինվորներ են զոհվել գործողության ընթացքում և Պակիստանը պարտվել է[38][39]։ Մինչև 1999 թվականի հուլիս ամիսը կազամկերպված ռազմական գործողությունները Կարգիլում դադարեցվում են[29]։

    Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    1998 թվականի վերջին և 1999 թվականի սկզբին Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև հարաբերությունների մեջ նկատվել է նկատելի ջերմացում։ Այդ ընթացքում երկրների միջև ամենաբարձր մակարդակով տեղի են ունեցել հանդիպումներ, փետրվարին Հնդկաստանի վարչապետ Ատալ Բիհարի Վաջպային այցելել է պակիստանական Լահոր քաղաքը, որտեղ ավտոբուսային հաղորդակցություն է սկսել իր և Ամրիստար քաղաքի հետ։ Երկրների միջև ստորագրվել էր Լահորի հռչակագիրը, որը զինվորագրված էր այդ երկրների կողմից իջեցնել միջուկային զենքի պատահաբար և չվավերացված օգտագործումները (1998 թվականին երկու պետություններն էլ իրականացրել են միջուկային փորձություններ)[40]։ Միևնույն ժամանակ երկկողմանի հարաբերությունների մեջ գլխավոր խնդիրը մնում էր Ջամմու և Քաշմիր նահանգի հարցը, որը 1947-1948 թվականների պատերազմից հետո բաժանված էր վերահսկողության գծով։ Նահանգի հնդկական մասում շարունակում էին գործել պարտիզանները, որոնք ցանկանում էին բաժանել այն Հնդկաստանից և միացնել Պակիստանին։ Վերահսկողության գծում երկու պետությունների միջև պարբերաբար լինում էին հրետանային փոխհրաձգություններ։

    Համակամարտության ավարտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    ՄիԳ-21, օգտագործվել է Կարգիլի պատերազմի ժամանակ

    Համակամարտությունն ավարտել է հնդիկների հաղթանակով, քանի որ նրանց հաջողվել է վերադարձնել գրեթե բոլոր տարածքները, որոնք պատերազմի առաջին օրերին նվաճվել էին պակիստանցիների կողմից։

    Հաղթանակի հաջողվել է հասնել զորքերի բարձր լարվածությամբ՝ ստեղծելով բազմակի թվային առավելություն՝ ավիացիայի և ծանր սպառազինության օգտագործմամբ։ ԱՄՆ-ն չի օգնել Պակիստանին Կարգիլի պատերազմի ժամանակ և անգամ ճնշում է գործադրել Պակիստանի կառավարության վրա ռազմական գործողությունները դադարեցնելու համար[41][42]։

    հակամարտությունն իր հետևից թողել է մի շարք չվորոշված հարցեր, որը բերել է 2001-2002 թվականների Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև հերթական հակամարտությանը։

    Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    1. ↑ Praagh, David Van (2003). The Greater Game: India's Race with Destiny and China. McGill-Queen's Press. էջ 253. ISBN 978-0773526396. «By then, India had won decisively in the mountains of Kashmir.»
    2. ↑ MacDonald, Myra (2017). Defeat is an Orphan: How Pakistan Lost the Great South Asian War. Oxford University Press. էջեր 27, 53, 64, 66. ISBN 978-1-84904-858-3. «p. 27: It was not so much that India won the Great South Asian War but that Pakistan lost it. . 53: The story of the Kargil War—Pakistan's biggest defeat by India since 1971 —is one that goes to the heart of why it lost the Great South Asian War. . 64: Afterwards, Musharraf and his supporters would claim that Pakistan won the war militarily and lost it diplomatically. In reality, the military and diplomatic tides turned against Pakistan in tandem. . 66: For all its bravado, Pakistan had failed to secure even one inch of land. Less than a year after declaring itself a nuclear-armed power, Pakistan had been humiliated diplomatically and militarily.»
    3. ↑ Lavoy, Peter René, ed. (2009). Asymmetric Warfare in South Asia: The Causes and Consequences of the Kargil Conflict. Cambridge University Press. էջ 180. ISBN 978-0-521-76721-7. «The false optimism of the architects of the Kargil intrusion, colored by the illusion of a cheap victory, was not only the main driver of the operation, and hence the crisis, it also was the cause of Pakistan's most damaging military defeat since the loss of East Pakistan in December 1971.»
    4. ↑ Dettman, Paul R. (2001). India Changes Course: Golden Jubilee to Millennium. Greenwood Publishing Group. էջեր 130, 131, 140, 177. ISBN 978-0-275-97308-7. «p. 130: the BJP could go to the people as the party that had undergirded India's victory over Pakistan in the Kargil 'war'. . 131: Another of India's institutions that had benefited from India's victory in the Kargil war was its military establishment. . 140: He went on to take credit for the conduct of a "war" effort that had led to a diplomatic as well as a military victory. . 177: For India, Vajpayee had led the military and diplomatic effort that had won the Kargil "war." For the world, he had done so while keeping India's armed forces on their own side of the LOC in Kashmir and he had prevented the outbreak of a multi-front general war with Pakistan.»
    5. ↑ Perkovich, George (2002). India's Nuclear Bomb: The Impact on Global Proliferation. University of California Press. էջ 479. ISBN 978-0-520-23210-5. «The Kargil war ended as had previous wars, with an Indian victory.»
    6. ↑ Chakraborty, A. K. «Kargil War Brings into Sharp Focus India's Commitment to Peace». Press Information Bureau, Government of India. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 23-ին.
    7. ↑ «Breakdown of casualties into Officers, JCOs, and Other Ranks». Parliament of India Website. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 20-ին.
    8. ↑ «Complete Roll of Honour of Indian Army's Killed in Action during Op Vijay». Indian Army. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 20-ին.
    9. ↑ «Official statement giving breakdown of wounded personnel». Parliament of India Website. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 20-ին.
    10. ↑ «Musharraf claims Kargil was a big success militarily for Pakistan». Greater Kashmir. 2013 թ․ փետրվարի 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 6-ին.
    11. ↑ 11,0 11,1 Tavares, Rodrigo (2006). Understanding Regional Peace and Security. Göteborg University. էջ 297. ISBN 978-9187380679. «the US State Department quoted the Pakistani military casualties at 700, but according to the then PM Nawaz Sharif (quoted in Gulf News, February 2002), the entire Northern Light Infantry of Pakistan was wiped out during the conflict claiming 2,700 lives.»
    12. ↑ «Pak quietly names 453 men killed in Kargil war». 2010 թ․ նոյեմբերի 18. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 6-ին.
    13. ↑ «Pakistan Army admits to Kargil martyrs». NDTV. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
    14. ↑ «Musharraf now has Pak's Kargil toll: 357». Indian Express. 2006 թ․ հոկտեմբերի 7. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 2-ին.
    15. ↑ «Kargil probe body had sought Musharraf's court martial». thenews.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 2-ին.
    16. ↑ «Over 4,000 soldiers killed in Kargil: Sharif». The Hindu. Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 17-ին.
    17. ↑ Malik, V.P. (2006). Kargil from Surprise to Victory. HarperCollins. էջ 342. ISBN 978-8172236359. «According to our intelligence estimates, their Army suffered over 737 casualties, primarily due to our artillery fire.»
    18. ↑ Pubby, Manu (2010 թ․ նոյեմբերի 19). «Kargil: Pak suffered most casualties at Batalik». The Indian Express. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 27-ին. «Indian records say a total of 249 bodies of Pakistani soldiers were recovered during the battle but estimates of total enemy casualties is put around 1000-1200.»
    19. ↑ Kanwal, Gurmeet (2009). «Pakistan's Strategic Blunder at Kargil» (PDF). CLAWS Journal: 72. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 27-ին. «The army recovered 249 dead bodies of Pakistani regular soldiers from the area of operations in Kargil; 244 dead bodies were buried as per military norms with religious rites; five bodies were accepted by Pakistan and taken back»
    20. ↑ «How artillery changed the tide of the Kargil war». The Economic Times. 2017 թ․ հուլիսի 25. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 27-ին.
    21. ↑ «1999 Kargil Conflict». GlobalSecurity.org. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 20-ին.
    22. ↑ Tom Clancy; Tony Zinni; Tony Koltz (2004). Battle Ready. Grosset & Dunlap. ISBN 0-399-15176-1.
    23. ↑ «Pak commander blows the lid on Islamabad's Kargil plot». 2009 թ․ հունիսի 12. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 13-ին.
    24. ↑ «Sharif admits he let down Vajpayee on Kargil conflict». The Hindu. Chennai, India. 2007 թ․ սեպտեմբերի 10. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 3-ին.
    25. ↑ 25,0 25,1 Wolpert, Stanley (2010 թ․ օգոստոսի 14). «Recent Attempts to Resolve the Conflict». India and Pakistan: Continued Conflict or Cooperation?. University of California Press. էջեր 73. ISBN 9780520271401.
    26. ↑ Ali, Tariq. «Bitter Chill of Winter». London Review of Books=. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 20-ին.
    27. ↑ Colonel Ravi Nanda (1999). Kargil: A Wake Up Call. Vedams Books. ISBN 81-7095-074-0. Online summary of the Book
    28. ↑ Kargil: where defence met diplomacy Արխիվացված 16 Դեկտեմբեր 2012 Wayback Machine - India's then Chief of Army Staff VP Malik, expressing his views on Operation Vijay. Hosted on Daily Times; The Fate of Kashmir By Vikas Kapur and Vipin Narang Արխիվացված 2012-01-18 Wayback Machine Stanford Journal of International Relations; Book review of "The Indian Army: A Brief History by Maj Gen Ian Cardozo" Արխիվացված 8 Հունվար 2009 Wayback Machine - Hosted on IPCS
    29. ↑ 29,0 29,1 R. Dettman, Paul (2001). «Kargil War Operations». India Changes Course: Golden Jubilee to Millennium. Greenwood Publishing Group. էջեր 119–120. ISBN 9780275973087.
    30. ↑ Samina Ahmed. "Diplomatic Fiasco: Pakistan's Failure on the Diplomatic Front Nullifies its Gains on the Battlefield" Արխիվացված 2011-08-04 Wayback Machine (Belfer Center for International Affairs, Kennedy School of Government)
    31. ↑ Daryl Lindsey and Alicia Montgomery. «Coup d'itat: Pakistan gets a new sheriff». salon.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 19-ին.
    32. ↑ «War in Kargil - The CCC's summary on the war» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2004 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 20-ին.
    33. ↑ Samina Ahmed. "A Friend for all Seasons." Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine (Belfer Center for International Affairs, Kennedy School of Government)
    34. ↑ «Rediff On The NeT: Pakistan refuses to take even officers' bodies». rediff.com. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 19-ին.
    35. ↑ "press release issued in New Delhi regarding bodies of two Pakistan Army Officers" Արխիվացված 15 Հունիս 2010 Wayback Machine
    36. ↑ Second-Class Citizens by M. Ilyas Khan, The Herald (Pakistan), July 2000. Online scanned version of the article Արխիվացված 2011-07-21 Wayback Machine(PDF)
    37. ↑ Musharraf and the truth about Kargil Արխիվացված 2011-05-03 Wayback Machine - The Hindu 25 September 2006
    38. ↑ «Over 4000 soldier's killed in Kargil: Sharif». The Hindu. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 20-ին.
    39. ↑ Kapur, S. Paul (2007). Dangerous Deterrent: Nuclear Weapons Proliferation and Conflict in South Asia (23rd ed.). Stanford University Press. էջ 227. ISBN 978-0804755498.
    40. ↑ «Միջուկային զենքի տարածումը Մերձավոր Արևելքում - ԱՄՆ-ի սխալ քաղաքականությունը». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
    41. ↑ Dialogue call amid fresh fighting - – BBC News
    42. ↑ Bill Clinton (2004). My Life (Bill Clinton autobiography). Random House. ISBN 0-375-41457-6., Pg 865

    Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    Կարգիլի պատերազմի մասին հնդկական աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    Կարգիլի պատերազմի մասին պակիստանական աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարգիլի պատերազմ» հոդվածին։
    Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կարգիլի_պատերազմ&oldid=9798191» էջից