Իդա Բելլ Ուելս Բարնեթ
Իդա Բելլ Ուելս Բարնեթ | |
---|---|
Ծնվել է | հուլիսի 16, 1862[1][2][3] |
Ծննդավայր | Հոլի Սփրինգս, Միսսիսիպի, Ամերիկայի համադաշնային նահանգներ |
Մահացել է | մարտի 25, 1931[1][2][3] (68 տարեկան) |
Մահվան վայր | Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ |
Գերեզման | Օուկ Վուդս գերեզմանատուն |
Քաղաքացիություն | ԱՄՆ |
Ազգություն | աֆրոամերիկացի |
Կրթություն | Ֆիսկի համալսարան և Rust College? |
Մասնագիտություն | լրագրող, սոցիոլոգ, սուֆրաժիստ, գրող և իրավապաշտպան |
Ամուսին | Ֆերդինանտ Լի Բարնեթ[4] |
Կուսակցություն | ԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Անդամություն | Գունավոր բնակչության աջակցման ազգային ասոցիացիա[8], National Association of Colored Women's Clubs? և National Afro-American Council? |
Երեխաներ | Alfreda Duster? |
Ida B. Wells Վիքիպահեստում |
Իդա Բելլ Ուելս Բարնեթ (անգլ.՝ Ida Bell Wells-Barnett, հուլիսի 16, 1862[1][2][3], Հոլի Սփրինգս, Միսսիսիպի, Ամերիկայի համադաշնային նահանգներ - մարտի 25, 1931[1][2][3], Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ, առավել հայտնի է որպես Իդա Բ. Ուելս), աֆրոամերիկացի լրագրող, թերթի խմբագիր, սուֆրաժիստ, սոցիոլոգ, ֆեմինիստ[9] Ջորջիզմի կողմնակից[10],, Աֆրոամերիկյան քաղաքացիական իրավունքի շարժման (1896-1954) ռահվիրաներից։ 1909 թվականին Սևամորթ բնակչության առաջխաղացման ազգային ընկերակցության հիմնադիրներից (NAACP):
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է Միսսիսիպի նահանգի Հոլի Սփրինգս քաղաքում։ Ծնողները մահացել են 1878 թվականի դեղին տենդի համաճարակից երիտասարդ տարիքում։ Աշխատել սկսել է վաղ տարիքից և տատիկի հետ խնամել ընտանիքի մյուս անդամներին։ Այնուհետև տեղափոխվել է Թենեսի նահանգի Մեմֆիս քաղաք, որտեղ ուսուցիչներին ավելի լավ են վճարել։
Հետագայում որպես ակտիվիստ՝ 1890-ական թվականներին վավերագրել է «Լինչինգը Միացյալ Նահանգներում», ցույց տալով, որ հարավում այն կիրառվում էր իբրև սպիտակների հետ մրցող սևամորթներին վերհսկելու կամ պատժելու միջոց և ոչ թե սևամորթի քրեական արարքի պատիժ, ինչպես պնդում էին սպիտակները[11]։ Իդա Ուելսն ակտիվ գործունեություն է ծավալել կանանց իրավունքների, կանանց ընտրական իրավունքների համար՝ հիմնադրելով մի շարք ուշագրավ կազմակերպություններ։ Եղել է հմուտ ու համոզիչ հռետոր, շրջագայել է և հանդես եկել դասախոսություններով[12]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ African American Authors, 1745-1945: A Bio-Bibliographical Critical Sourcebook / E. S. Nelson — Westport: Greenwood Press, 2000. — P. 456. — 525 p. — ISBN 0-313-30910-8
- ↑ https://www.womenofthehall.org/inductee/ida-b-wellsbarnett/
- ↑ Chicago Women's Hall of Fame
- ↑ Սևամորթ լրագրողների ազգային ասոցիացիայի փառքի սրահ
- ↑ Bell A. Encyclopædia Britannica (բրիտ․ անգլ.) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- ↑ Lengermann, Patricia Madoo; Niebrugge, Gillian (2006). «5. Anna Julia Cooper (1858–1964) and Ida B. Wells-Barnett (1862–1931) – The foundations of black feminist sociology». The Women Founders: Sociology and Social Theory 1830–1930, A Text/Reader. Waveland Press. էջեր 149–92. ISBN 9781478609360.
- ↑ Candeloro, Dominic (1979 թ․ ապրիլ). «The Single Tax Movement and Progressivism, 1880–1920». American Journal of Economics and Sociology. 38 (2): 125. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 16-ին.
- ↑ "Ida B. Wells Speaks Out Against Lynching", in Susan Ware, ed. Modern American Women: a Documentary History
- ↑ «Guide to the Ida B. Wells Papers 1884–1976». University of Chicago Library. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 21-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Իդա Բելլ Ուելս Բարնեթի գործերը Գուտենբերգ նախագծում
- Interview with Linda McMurry on To Keep the Waters Troubled: The Life of Ida B. Wells Արխիվացված 2016-03-19 Wayback Machine, Booknotes, September 26, 1999
- «Ida B. Wells-Barnett (1862–1931) – Find A Grave Memorial». www.findagrave.com. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 13-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իդա Բելլ Ուելս Բարնեթ» հոդվածին։ |
|
- Հուլիսի 16 ծնունդներ
- 1862 ծնունդներ
- Մարտի 25 մահեր
- 1931 մահեր
- Չիկագո քաղաքում մահացածներ
- ԱՄՆ-ում թաղվածներ
- ԱՄՆ-ի հանրապետական կուսակցության անդամներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Ամերիկացի գրողներ
- Ամերիկացի լրագրողներ
- Ամերիկացի սոցիոլոգներ
- Ամերիկացի սուֆրաժիստներ
- Ամերիկացի ֆեմինիստներ
- Աֆրոամերիկացի ակտիվիստներ
- Աֆրոամերիկացի գրողներ
- Աֆրոամերիկացիների իրավունքների շարժման ակտիվիստներ
- Իրավապաշտպաններ
- Կին սոցիոլոգներ
- Ֆեմինիստներ