Իդա Բելլ Ուելս Բարնեթ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Իդա Բելլ Ուելս Բարնեթ
Դիմանկար
Ծնվել էհուլիսի 16, 1862(1862-07-16)[1][2][3]
ԾննդավայրՀոլի Սփրինգս, Միսսիսիպի, ԱՄՆ
Մահացել էմարտի 25, 1931(1931-03-25)[1][2][3] (68 տարեկան)
Մահվան վայրՉիկագո
ԳերեզմանՕուկ Վուդս գերեզմանատուն
ՔաղաքացիությունFlag of the United States (1912-1959).svg ԱՄՆ
Ազգությունաֆրոամերիկացի
ԿրթությունՖիսկի համալսարան և Rust College?
Մասնագիտությունլրագրող, սոցիոլոգ, սուֆրաժիստ, սուֆրաժիստ, գրող և իրավապաշտպան
ԱմուսինՖերդինանտ Լի Բարնեթ[4]
ԿուսակցությունԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն
Պարգևներ և
մրցանակներ		Կանանց փառքի ազգային սրահ[5] Chicago Women's Hall of Fame? և Սևամորթ լրագրողների ազգային ասոցիացիայի փառքի սրահ
ԱնդամությունԳունավոր բնակչության աջակցման ազգային ասոցիացիա, National Association of Colored Women's Clubs? և National Afro-American Council?
ԵրեխաներAlfreda Duster?
Ida B. Wells Վիքիպահեստում

Իդա Բելլ Ուելս Բարնեթ (անգլ.՝ Ida Bell Wells-Barnett, հուլիսի 16, 1862(1862-07-16)[1][2][3], Հոլի Սփրինգս, Միսսիսիպի, ԱՄՆ - մարտի 25, 1931(1931-03-25)[1][2][3], Չիկագո, առավել հայտնի է որպես Իդա Բ. Ուելս), աֆրոամերիկացի լրագրող, թերթի խմբագիր, սուֆրաժիստ, սոցիոլոգ, ֆեմինիստ[6] Ջորջիզմի կողմնակից[7],, Աֆրոամերիկյան քաղաքացիական իրավունքի շարժման (1896-1954) ռահվիրաներից։ 1909 թվականին Սևամորթ բնակչության առաջխաղացման ազգային ընկերակցության հիմնադիրներից (NAACP):

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Միսսիսիպի նահանգի Հոլի Սփրինգս քաղաքում։ Ծնողները մահացել են 1878 թվականի դեղին տենդի համաճարակից երիտասարդ տարիքում։ Աշխատել սկսել է վաղ տարիքից և տատիկի հետ խնամել ընտանիքի մյուս անդամներին։ Այնուհետև տեղափոխվել է Թենեսի նահանգի Մեմֆիս քաղաք, որտեղ ուսուցիչներին ավելի լավ են վճարել։

Հետագայում որպես ակտիվիստ՝ 1890-ական թվականներին վավերագրել է «Լինչինգը Միացյալ Նահանգներում», ցույց տալով, որ հարավում այն կիրառվում էր իբրև սպիտակների հետ մրցող սևամորթներին վերհսկելու կամ պատժելու միջոց և ոչ թե սևամորթի քրեական արարքի պատիժ, ինչպես պնդում էին սպիտակները[8]։ Իդա Ուելսն ակտիվ գործունեություն է ծավալել կանանց իրավունքների, կանանց ընտրական իրավունքների համար՝ հիմնադրելով մի շարք ուշագրավ կազմակերպություններ։ Եղել է հմուտ ու համոզիչ հռետոր, շրջագայել է և հանդես եկել դասախոսություններով[9]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 FemBio: Банк інформації про видатних жінок, Frauendatenbank, Банк данных о выдающихся женщинах
  4. ↑ African American Authors, 1745-1945: A Bio-Bibliographical Critical Sourcebook / E. S. Nelson — Westport: Greenwood Press, 2000. — P. 456. — 525 p. — ISBN 0-313-30910-8
  5. ↑ https://www.womenofthehall.org/inductee/ida-b-wellsbarnett/
  6. ↑ Lengermann Patricia Madoo, Niebrugge Gillian (2006)։ «5. Anna Julia Cooper (1858–1964) and Ida B. Wells-Barnett (1862–1931) – The foundations of black feminist sociology»։ The Women Founders: Sociology and Social Theory 1830–1930, A Text/Reader։ Waveland Press։ էջեր 149–92։ ISBN 9781478609360 
  7. ↑ Candeloro Dominic (April 1979)։ «The Single Tax Movement and Progressivism, 1880–1920»։ American Journal of Economics and Sociology 38 (2): 125։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-07-17-ին։ Վերցված է հուլիսի 16, 2015 
  8. ↑ "Ida B. Wells Speaks Out Against Lynching", in Susan Ware, ed. Modern American Women: a Documentary History
  9. ↑ «Guide to the Ida B. Wells Papers 1884–1976»։ University of Chicago Library։ Վերցված է մարտի 21, 2015 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իդա_Բելլ_Ուելս_Բարնեթ&oldid=7785055» էջից