Jump to content

Թխենի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թխենի
Թխենի
Թխենի
Դասակարգում
Թագավորություն  Բույսեր (Plantae)
Ենթատիպ Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ Վարդածաղկավորներ (Rosales)
Ընտանիք Վարդազգիներ (Rosaceae)
Ենթաընտանիք Սալորայիններ (Amygdaloideae)
Տրիբա Amygdaleae
Ցեղ Սալորենի (Prunus)
Տեսակ Թխենի (P. padus)
Միջազգային անվանում
Prunus padus
Տարածվածություն և պահպանություն
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝
Քիչ մտահոգող տեսակ

Տաքսոնի տարածվածությունը
Տաքսոնի տարածվածությունը

Թխենի (լատին․՝ Padus), վարդազգիների (վարդածաղկավորներ) ընտանիքի տերևաթափ ծառերի կամ թփերի ցեղ։

Տարածված է Հայաստանի գրեթե բոլոր անտառներում։

Կենսաբանական նկարագիր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բարձր, մինչև 8 մ է։ Տերևները հերթադիր են, ամբողջական, էլիպսաձև։ Ծաղկաբույլը երկարավուն է, ողկուզանման, ծաղիկները՝ բուրավետ, մանր, սպիտակ։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիսին։ Պտուղը սև, կլորավուն, կնճռոտ, քաղցրադառնահամ կորիզապտուղ է։

Նշանակություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարունակում է թթուներ, շաքարներ, աղաղանյութեր, ներկանյութ և այլն։ Պատրաստուկներն օգտագործում են բժշկության մեջ, մանրաշերտ բնափայտը՝ տարբեր մանր շինվածքների, իրերի արտադրության մեջ։ Ցրտադիմացկուն է։ Գեղազարդիչ է և մեղրատու։ Աճեցվում է այգիներում և պուրակներում։

Հայտնի է մոտ 20, Հայաստանում՝ 1 տեսակ՝ թխենի սովորական (P. racemosa)։

Թխկենու տեսակը մտնում է Բալենիների (Cerasus) ենթադասի մեջ դաս Սալորենիներ (Prunus), ենթաընտանիք Spiraeoideae, Վարդազգիների (Rosaceae) ընտանիք, կարգ Վարդածաղկավորներ (Rosales)[1]։.


  ևս 25 ընտանիք 25 (համաձայնAPG II Համակարգի)   ևս 100-250 տեսակ (համաձայնAPG II Համակարգի)  
         
  կարգ Վարդածաղկավորներ     դասՍալորենիներ     f1
               
  բաժին
Ծաղկավորներ կամ Ծածկասերմեր
    ընտանիք Վարդազգիներ     տեսակ Թխենի սովորական    
             
  ավելի քան 44 կարգի ծաղկավոր բույսեր
(համաձայնAPG II Համակարգի)
  ևս 7-ից մինչև 40 դաս (համաձայնAPG II Համակարգի)   f2
     

Ըստ 2013 թվականի տվյալների The Plant List

Ենթատեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեսակների սահմաններում բաժանվում են տարբեր տեսակների[2]։

  • Prunus padus var. commutata Dippel
  • Prunus padus var. glauca Nakai
  • Prunus padus var. laxa Rehder
  • Prunus padus var. padus
  • Prunus padus var. pubescens Regel & Tiling
  • Prunus padus var. seoulensis (H.Lév.) Nakai

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. D. Potter, T. Eriksson, R. C. Evans, S. Oh, J. E. E. Smedmark, D. R. Morgan, M. Kerr, K. R. Robertson, M. Arsenault, T. A. Dickinson, C. S. Campbell: Phylogeny and classification of Rosaceae. Plant Systematics and Evolution, Band 266, 2007, S. 5-43. doi:10.1007/s00606-007-0539-9
  2. По данным сайта GRIN (см. карточку растения).

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թխենի» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թխենի» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 191