Էմի Ռոբսարտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էմի Ռոբսարտ
անգլ.՝ Amy Robsart
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 7, 1532(1532-06-07)
ԾննդավայրNorfolk, Անգլիայի թագավորություն
Մահացել էսեպտեմբերի 8, 1560(1560-09-08)[1] (28 տարեկան)
Մահվան վայրCumnor, Անգլիայի թագավորություն
ԳերեզմանSt Mary Magdalen's Church, Oxford
Քաղաքացիություն Անգլիայի թագավորություն
ԱմուսինՌոբերտ Դադլի
Ծնողներհայր՝ John Robsart?, մայր՝ Elizabeth Scott?
 Amy Robsart Վիքիպահեստում

Էմի Դադլի (անգլ.՝ Amy Dudley, ավելի հայտնի է Ռոբսարթ օրիորդական ազգանունով, հունիսի 7, 1532(1532-06-07), Norfolk, Անգլիայի թագավորություն - սեպտեմբերի 8, 1560(1560-09-08)[1], Cumnor, Անգլիայի թագավորություն), Եղիսաբեթ I–ի ֆավորիտ Ռոբերտ Դադլիի առաջին կինը։ Ավելի հայտնի է իր մահով, որը տեղի է ունեցել չպարզված հանգամանքներում աստիճաններից ընկնելու պատճառով։

Էմի Ռոբսարթը նորֆոլկյան հարուստ հողատիրոջ միակ դուստրն էր։ Տասնութ տարեկանում ամուսնացել է Նորթումբերլենդի առաջին դուքսի՝ Ջոն Դադլիի որդու՝ Ռոբերտ Դադլիի հետ։ 1533 թվականին Ռոբերտը ընտանիքի մյուս անդամների հետ հոր ինտրիգների արդյունքում բանտարկվել ու դատապարտվել է մահվան Թաուեր ամրոցում, որտեղ Էմին պարբերաբար այցելել է նրան։ Ռոբերտին ներում շնորհելուց ու ազատ արձակելուց հետո ամուսինները վատ էին ապրում, այդ վիճակը փոխվել է միայն 1558 թվականին՝ Եղիսաբեթ I-ի՝ անգլիական գահն զբաղեցնելուց հետո, երբ Ռոբերտն ստացել է արքունիքի պաշտոններից մեկը։ Թագուհին սիրահարված էր Ռոբերտին, արքունիքում լուրեր էին պտտվում, որ Էմին ամուսնու հետ չի մեկնել Լոնդոն, քանի որ հիվանդ էր, իսկ նրա մահից հետո Ռոբերտը կարող էր ամուսնանալ Եղիսաբեթ I-ի հետ։ Այդ լուրերը ամրապնդվել են, երբ Եղիսաբեթ I-ը մեկը մյուսի հետևից մերժում էր օտարերկրացի փեսացուներին։

Այդ ժամանակ, երբ Ռոբերտը անընդհատ գտնվում էր արքունիքում, Էմին ընկերների հետ ապրում էր գավառում։ 1560 թվականի սեպտեմբերի 8-ի առավոտյան Էմին, գտնվելով Օքսֆորդի մոտակայքում՝ Կամնոր Պլեյսում, ծառայողներին տուն է ուղարկել և ավելի ուշ մահացած է գտնվել սանդուղքների ներքևում։ Զննելուց հետո պարզվել է, որ կոտրվել է նրա պարանոցը, իսկ գլխի հատվածում երկու վերք է առաջացել։ Կորոները նրա մահը համարել է դժբախտ պատահար։

Էմիի մահն արքունիքում սկանդալ է առաջացրել։ Չնայած հետաքննության արդյունքներին՝ Ռոբերտին կասկածում էին իր կնոջ սպանության մեջ, սակայն պատմաբաններից շատերը չեն կիսում այդ տեսակետը։ Ռոբերտը մնացել է թագուհու սիրեկանը, բայց նրանց ամուսնության մասին խոսք անգամ չէր կարող լինել։ Էմիի մահվանից անմիջապես հետո հայտնվել է ևս մեկ վարկած, թե Ռոբերտի ամենամոտիկ հետևորդը՝ սըր Ռիչարդ Վերնեյը, Ռոբերտի պատվերով կազմակերպել է Էմիի սպանությունը։ Այս տարբերակն արմատավորվել է 1584 թվականին Leicester's Commonwealth գրքի հրատարակությանը, որը կաթոլիկյան ընդհատակյա հրատարակություն էր, որտեղ Ռոբերտ Դադլին ծաղրվում էր և համարվում ավելորդություն։ Ժամանակի ընթացքում Էմին մոռացվել է, նրա հանդեպ հետաքրքրությունը վերածնվել է միայն 19-րդ դարում, երբ 1821 թվականին հրատարակվել է Վալտեր Սքոթի «Քենիլվորթ» վեպը։

Էմիի մահվան ամենատարածված բացատրություններն են կրծքագեղձի քաղցկեղը և ինքնասպանությունը, չնայած որոշ պատմաբաններ դիտարկում են նաև սպանության, դժբախտ պատահարի կամ ինքնասպանության հավանականությունը։

Վաղ կյանք և ամուսնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էմի Ռոբսարտը ծնվել է 1532 թվականի հունիսի 7-ին Նորֆոլկում նորֆոլկյան հարուստ հողատեր Ջոն Ռոբսարտի և նրա կնոջ՝ Եղիսաբեթ Սքոթի ընտանիքում[2].|group="k"}}։ Ջոնը շատ ազդեցիկ մարդ էր Նորֆոլկում։ 1532 թվականին նա եղել է հաշտարար դատավոր, Էդվարդ VIի թագադրությունից հետո ձեռնադրվել է ասպետ, իսկ 1547-1548 թվականներին եղել է Նորֆոլկի և Սուֆոլկյի շերիֆը։ Ջոնը հարուստ մարդ էր. նա Նորֆոլկի հյուսիս-արևմուտքում ուներ երեք առանձնատուն՝ ընդարձակ հողերով, բացի դրանից Եղիսաբեթ Սքոթը Ռոբսարտին զգալի հարստություն էր թողել։ Եղիսաբեթի համար դա երկրորդ ամուսնությունն էր. Ռոջերո Էպլյարդոի հետ առաջին ամուսնությունից նա ուներ չորս երեխա։ Ջոնը մինչ այդ ամուսնացած չէր եղել, սակայն ուներ անօրինական որդի Արթուր անունով, որին Ռոբսարտը ուզում էր դարձնել իր միակ ժառանգը, այդ պատճառով էլ երջանիկ էր, որ Եղիսաբեթից ունեցավ դուստր, ոչ թե որդի[2]։ Էմիի, ինչպես և իր կնոջ՝ առաջին ամուսնությունից ունեցած երեխաների համար նա ծրագրել էր շահավետ ամուսնություններ[3]։ Ջոն Ռոբսարտը Հենրի VIII թագավորի կուսակիցն ու անզուսպ բողոքական և նրա միակ աղջիկը կողմ էր իր հոր կրոնական հայացքներին[4]։

Ռոբերտ Դադլիի դիմանկարը, ստեղծվել է մոտ 1560 թվականին, հեղինակ՝ Ստեֆան վան դեր Մելեն

Ռոբերտ Դադլիի հետ, որ եղբոր և հոր հետ մեկնել էր Նորֆոլկ, որպեսզի ճնշի Ռոբետ Քեթայի բանակի գյուղացիական ապստամբությունը[5][6], Էմին առաջին անգամ հանդիպել է տասնյոթ տարեկանում Սթենֆիլդ սրահում՝ Ուինդեմայի մոտակայքում գտնվող նրա մոր տանը։ Այնուամենայնիվ, կա հավանականություն, որ Էմին ու Ռոբերտը հանդիպել էին ավելի շուտ՝ նախքան Թոմաս Հովարդի՝ Նորֆոլկի 3-րդ դքսի գահընկեց լինելը։ Էմիի հայրը 1546 թվականին շատ էր այցելում դքսական տուն, և Էմին կարող էր մտերիմ լինել Հովարդի երեխաների հետ և կարող էր ուղեկցել նրանց 1548 թվականին Լոնդոն ուղևորության ժամանակ։ Բացի դրանից, Էմիի պահպանված նամակը գրված է գեղեցիկ, գեղագրական ձեռագրով, ինչը վայել է բարձր խավի ներկայացուցիչներին[7], ինչ կարող է հավաստել այն մասին, որ նա շփվել է նրանց հետ, ովքեր իրենից ավելի բարձր դիրք ունեին։ Սթենֆիլդ սրահում Էմին Ռոբերտի հետ չի խոսել, բայց Դադլիի այդ այցելության շրջանում նրա մեջ զգացմունքներ են ծնվել իր ապագա ամուսնու հանդեպ[8]։

Դադլիի ընտանիքի վերելքը տեղի է ունեցել Էդվարդ VI–ի կառավարման սկզբում։ Նախ Ռոբերտի հայրը՝ Ջոննին արժանացել է Ուորիկ տիտղոսի[9], 1550 թվականին նա գլխավորել է Գաղտնի խորհուրդը, իսկ մեկ տարի անց ստացել Նորտուրբերլենդի կոմսի տիտղոս։ Նույն ժամանակում Ջոն Դադլին կազմակերպել է իր երեխաների ամուսնությունը։ 1550 թվականի հունիսի 3–ին Շին ամրոցում տեղի ունեցավ հարսանիք, որին մասնակցեց նաև թագավորը[10]։ Փեսան Ջոն Ռոբերտի ավագ եղբայրն էր, հարսը՝ նրա քաղաքական մրցակից Դադլի Էն Սեյմուրի դուստրը[11]։ Հաջորդ օրը՝ իր տասնութերորդ տարելիցից երեք օր առաջ, Էմին ամուսնացավ Ռոբերտի հետ[12]։ Ամուսնությունը տեղի ունեցավ Սթենֆիլդ սրահում կայացած հանդիպումից մոտ տասը ամիս հետո[3][13]։ Ավագ եղբոր՝ Ջոնի հարսանիքի արարողությունը տեղի էր ունեցել բուռն ու տևել մի քանի օր։ Շատ հրավիրվածներ այնքան էին հոգնել հարսանիքի ժամանակ, որ ճիշտ էին համարել մնալ տանը, այդ իսկ պատճառով Էմիի և Դադլիի հարսանիքը Շին ամրոցում տեղի ունեցավ համեստ ու գրեթե աննկատ, չնայած թագավորի ներկայությանը[14][15]։

Ջոնն ամուսնացել է Սոմերսեթի կոմսի դստեր հետ, իսկ Ռոբերտ՝ հասարակ էսքվայրի դստեր, որը զգալիորեն ցածր դիրք ուներ Ռոբերտի համեմատ։ Ռոբերտի և Էմիի ամուսնությունը այդքան էլ հեղինակավոր չէր, համեմատած ընտանիքի մյուս անդամների հարսանիքների հետ։ Ռոբերտի ավագ եղբայրը՝ Ամրոուզը, այդ ժամանակ ամուսնացած էր գլխավոր քարտուղարի՝ Ուիլյամ Հորվուդի դստեր հետ, փոքր եղբայրը՝ Հենրին, նշանված էր լորդ–կանցլեր Թոմաս Օդլիի աղջկա հետ, իսկ նրանց քույրը՝ Մերին, ավելի ուշ դարձավ Հենրի Սիդնիի կինը, որը ծառայել է թագավորի գաղտնի պալատում։ Սակայն Ռոբերտի համար դա նշանակություն չուներ։ Նա Էմիի հետ ամուսնացել էր սիրելով[16][5]։ Դրանից բացի այդ ամուսնությունն ամրապնդեց Ռոբերտի հոր ազդեցությունը Նորֆոլկում[17][18]։ Ամուսնական համաձայնագրում, որը ստորագրվել է 1550 թվականի մայիսին, մատնանշվում էր, որ Էմին կարող է ժառանգել իր հոր ունեցվածքը միայն երկու ծնողների մահից հետո, այդ իսկ պատճառվ նորապսակաները իրենց համատեղ կյանքի սկզբում կախված էին իրենց հայրերի և հիմանականում Ռոբերտի հոր նվերներից[19][20]։

Դադլիի անկումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Էմի Ռոբսարտը և կոմս Լեստերը», 1820 թվական, հեղինակ՝ Ռիչարդ Փարքս Բոնինգտոն

Էմիի և Ռոբերտի ընտանեկան առաջին տարիները անցել են կա՛մ արքունիքում, կա՛մ Դադլիի՝ Լոնդոնում գտնվող տանը։ 1553 թվականի առաջին կեսին ամուսինները ապրում էին Սոմերսետ Հաուսում, որը վերահսկում էր Ռոբերտը[21]։ Ընդհանուր առմամբ նրանց երջանիկ ընտանեկան կյանքը եղել է մռայլված միայն նրանով, որ Ռոբերտը երազում էր մեծ ընտանիքի մասին, ինչպիսին իր ծնողներինն էր, սակայն Էմին այդպես էլ չհղիացավ[21]։ 1553 թվականի մայիսին ամուսնացան նաև Ռոբերտի կրտսեր եղբայր Գիլֆորդն ու թագավորի սիրելի զարմուհի լեդի Ջեյն Գրեյը, ու Ռոբերտը ներքաշվեց հոր խարդավանքի մեջ, ով ուզում էր Ջեյնին բարձրացնել անգլիական գահին նույն թվականի հուլիսին Էդվարդ VI-ի մահից հետո[22]։ Ջեյնի անկումը և Էդվարդ VI-ի քրոջ՝ Մարիի գահին բարձրանալը խառնաշփոթի մեջ գցեց Էմիի ընտանիքին։ Ռոեբերտը, ինչպես նաև ընտանիքի մյուս անդամները, ձերբակալվեցին ու բանտարկվեցին Տաուրեում՝ դատապատվելով մահվան[23]։ Բացի դրանից, նոր թագուհին Էմիին զրկեց իր տնից՝ վտարելով նրան Սոմերսեթ Հաուսից[5]։ Ռոբերտը մնաց Տաուրեում մինչև 1554 թվականի հոկտեմբերը։ 1553 թվականի սեպտեմբերին Էմիին թույլ տվեցին այցելել Տաուրե՝ Ռոբերտին տեսնելու[24]։ Այդ ժամանակ Էմին հիմնականում բնակվում էր իր պապի՝ Ջոն Սքոթի կամբերուելական տանը, ով մահացել էր 1532 թվականին, և այժմ տունը պատկանում էր նրա ընտանիքին։ Այնտեղ Էմին կարող էր ամուսնու մասին նորություններ իմանալ և արագ վերադառնալ նրա մոտ[24]։

1554 թվականի երկրորդ կեսին Ռոբերտի մայրը և նրա փեսան՝ Հենրի Սիդնին, փորձում էին կապեր հաստատել թագուհու ամուսնու՝ Ֆիլիպ II-ի հետ, ինչպես Անգլիայում, այնպես էլ Իսպանիայում[25]։ Հոկտեմբերին երկու եղբոր ջանքերով Ռոբերտին կարողացան ազատել ու տեղափոխել Կենտե՝ Սիդնիի տուն։ Ամուսնական զույգն ապրում էր Էմիի բարեկամների տանը և գտնվում էր ֆինանսական ծանր դրության մեջ։ Չնայած նրան, որ Ռոբերտը շատ պարտքեր ուներ, ամուսինները վարում էին պարկեշտ կյանք։ Էմիի հայրը մահացել էր 1554 թվականին, իսկ մայրը՝ երեք տարի հետո[26][27]։ Երկուսի մահը նշանակում էր, որ Էմին դառնալու էր հոր ժառանգորդը։ Էմիի տոհմական առանձնատունը Սիդերստոունում տասնամյակներ շարունակ ապրելու համար պիտանելի չէր, դրա համար էլ, երբ զույգը գործերով մեկնել էր Լոնդոն, նրանք մնում էին Ուիլյամ Հայդի և Տրոկինեյի (Հարդֆորշիր) տանը[5]։ Հունվարին Ռոբերտը և նրա եղբայրները՝ Ամրոուզը և Հենրին, ստացան զորքեր Ֆիլիպ II-ի հետ ճակատամարտելու համար, ով ժառանգել էր իսպանական թագը[28]։ Դադլին իսպանական զորքերի հետ 1557 թվականին մասնակցել է Սեն Կանտենեի կռվին[27], որտեղ սպանվել է Հենրին։ Դուքսի մոտ իր ծառայության համար Ռոբերտը և նրա եբայր Ամբրոուսը 1558 թվականին վերականգնեցին քաղաքական վավերագիրը[29]։ Ամուսնու բացակայության ժամանակ Էմին փորձում էր լուծել ֆինանսական խնդիրները և վճարել ամուսնու պարտքերը[30]։

Մահ և հետաքննություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1560 թվականի՝ սեպտեմբերի 8-ին՝ կիրակի օրը, Էմին գտնվել է Կամնոր Փլեյսում՝ աստճանների ներքևի հատվածում մահացած և կոտրված վզով[31]։ Աղախինները նշել են, որ Էմին արթնացել է վաղ առավոտյան ու ունեցել տարօրինակ տրամադրություն։ Արթնանալուց հետո նա հայտնել էր, որ ուզում է մենակ մնալ։ Այդ օրը Աբինգտոնում անցկացվել է տոնավաճառ և Էմին ծառաներին խորհուրդ էր տվել գնալ այնտեղ։ Սակայն տարեց կանանցից մեկը՝ տիկին Օդինգսելսը, հրաժարվել էր։ Ենթադրվում է, որ Էմին նույնպես պատրաստվում էր գնալ տոնավաճառ։ Սակայն տիկին Օդինգսելսը ասել է նրան, որ «կիրակնօրյա տոնավաճառը այն տեղը չէ, որտեղ պետք է գնա ազնվական կինը»։ Էմին, լսելով տիկին Օդինգսելսի խորհուրդը, զայրացել է և այն հարցին, թե ով պետք է ընկերակցի նրան ճաշի ժամանակ, Էմին ասել է, թե տիկին Օուենը։ Ավելի ուշ ասվել է, որ Էմիի մահվան ժամանակ տիկին Օուենը և տիկին Օդինգսելսը թղթախաղ խաղալիս են եղել[32]։

Ռոբերտը կնոջ մահվան օրը գտնվում էր թագուհու հետ Վինձորում։ Կամնոր սրահում տեղի ունեցածի մասին նա իմացել է պատվիրակից, ով Վինձոր է հասել սեպտեմբերի 9-ին։ Ռոբերտն այդ լուրը իմանալուց անմիջապես հետո գրել է իր կառավարիչ Թոմաս Բլաունտուին, որն այդ ժամանակ արդեն գտնվում էր Կամնոր Փլեյսում։ Դադլին խնդրեց Բլաունտային իմանալ պատահածի հանգամանքները և սկսել հետաքննություն։ Սակայն հետաքննությունն արդեն սկսել էր, երբ Բլաունտը տեղ է հասել[33]։ Կամնոր Փլեյսում Թոմաս Բլաունտը խոսել է ծառաների հետ և հետաքրքրվել նրանցից մեկից՝ տիկին Պիկտոյից, թե արդյոք տիկին Դադլիի մահը եղել է «հանկարծակի թե բռնի»։ Տիկին Պիտկոն ոչինչ կոնկրետ չի ասել, այլ միայն նշել է, որ «Էմին պարբերաբար աղոթում էր Աստծուն՝ խնդրելով պաշտապանել իրեն հուսահատությունից»։ Հետո Բլաունտը հարցրել էր, թե արդյոք «սատանան կարող է գրավել նրա միտքը» և ստիպել նրան ինքնասպանություն գործել։ Տիկին Պիկտոն պատասխանել էր, որ Էմին դրան չէր դիմի։ Բլաունտը ամեն բան գրել էր Ռոբերտին և նշել, որ Էմին, ըստ երևույթին, հոգեական խնդիրներ է ունեցել, բայց Ռոբերտը համամիտ չէր այդ կարծիքի հետ[34]։

Հետաքննությունը ղեկավարեցին դատավորը և տասնհինգ երդվյալները, որոնց թվում էին տեղային ջենտլմենները և յոմենները[35][36]։ Մի քանի օր անց Բաունտը գրել էր Ռոբերտին, որ որոշ երդվյալներ Էնտոն Ֆոստերի՝ Կամնոր Պլեյսի գլխավոր վարձակալի ընկերները չէին (նրա կարծիքով դա լավ նշան էր, քանի որ [37] «նրանք չէին թաքցնի ցանկացած թերություն, եթե լիներ») գործը շատ հանգամանորեն հետաքննվեց։ «…նրանք ամեն ինչ թաքցնում էին մեծ գաղտնիքով, բայց մեկ է ես ամեն շշուկ լսում եմ, որ նրանք չկարողանան ունենալ վնասակար մտադրություն։ Ու եթե ես կարողանամ կշտամբել, ես մտածում եմ, որ նրանցից շատերը կարող են ափսոսալ դրա համար, այո թող ներիր ինձ Աստված…»[38].։ Իմ սեփական կարծիքը հանգստացնում է ինձ… հանգամանքը հավատացնում է ինձ, որ դա եղել է ոչ ավելի քան ուղղակի դժբախտ պատահար»։ Գլխավոր երդվյալը նամակում հավատացնում է Ռոբերտին, որ ամեն ինչ վկայում է դժբախտ պատահարի մասին[39]։ Դադլին ցանկանալով կանխել տեղի ունեցած կորուստը (նա անվանել էր «իմ գործի» հետաքննություն[40])), ուրախացել էր՝ իմանալով, որ բոլոր տեսանելի կողմերով էլ նրան սպասվում էր երջանիկ արդյունք, սակայն հանուն անձնական հանգստության և «ճշմարտության բացահայտման» նա հանձնարարել է «մի քանի արդար մարդկանց», որպեսզի նորից հետաքննություն անցկացնեն[37]։ Երկրորդ խմբի մեջ էին մտնում Էմիի ընկերները, արյունակից ու համամայր եղբայրներ՝ Արթուր Ռոբսարտը և Ջոն Էպլյարդը։ Նրանք երկուսը Ռոբերտի հրամանով ժամանել են Կամնոր Փլեյս Էմիի մահից անմիջապես հետո[39]։

Դատարանի վճիռը հարապարակվել է 1561 թվականի օգոստոսի 1–ին[41], որտեղ ասվում էր, որ տիկին Դադլին «սենյակում մենակ է եղել… և պատահաբար է ընկել» սենյակին կից աստիճաններից՝ գլորվելով մինչև «աստիաճնների ստորին հատվածը»[42]։ Էմիի գլխին եղել է երկու վնասվածք։ Առաջինը՝ «ձեռքի բութ մատի քառորդ չափի խորությամբ», իսկ մյուսը՝ «երկու մատի խորությամբ»։ Ինչպես նաև «Էմիի քաշը, պատահական վնասվածքի կամ ընկնելու պատճառով նրան քաշել է ներքև»՝ վնասելով պարանոցը, «ինչի պատճառով… տիկին Էմին մահացել է վայրկենապես… այդ նկարագրությամբ, երդվյալները հայտարարում են, որ տիկին Էմիի մոտ… փորձանքը եկել է մահվան տեսքով և ոչ մի այլ կերպ, ինչում նրանք [ատենակալները] համաձայն են»[42]։ Այս նկարագրությամբ էլ Էմիի մահը ընդունել են որպես դժբախտ պատահար[43]։

Ռոբերտը թաղման արարողությունը ճոխ կազմակերպելու համար ծախսել էր ավել քան 2000 ֆունտ[44]. թաղումը տեղի է ունեցել 1560 թվականի սեպտմբերի 22–ին Օքսֆորդի Սուրբ Մարի եկեղեցում[45][46]։ Ռոբերտը սգի մեջ էր ավելի քան մեկ տարի, սակայն, ինչպես ընդունված էր այն ժամանակ, թաղմանը նա ներկա չի եղել։ Էմիի թաղմանը ներկա են եղել Էմիի եղբայրները, ընկերները և հարևանները, ինչպես նաև քաղաքի ու գյուղի բնակիչները[44][47][48][49]։ Արքունիքը սգի մեջ էր ավելի քան մեկ ամիս, այդ ժամանակահատվածում Ռոբերտը տեղափոխել էր Կյուի իր տուն[50]։

Տոհմաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 143. — ISBN 978-1-85743-228-2
  2. ↑ 2,0 2,1 Skidmore, 2010, էջ 14
  3. ↑ 3,0 3,1 Skidmore, 2010, էջ 15
  4. ↑ Skidmore, 2010, էջեր 15—16
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Adams (I), 2004
  6. ↑ Wilson, 1981, էջ 31
  7. ↑ Skidmore, 2010, էջեր 16—17
  8. ↑ Skidmore, 2010, էջ 17
  9. ↑ Loades, 1996, էջ 90
  10. ↑ Ives, 2009, էջ 111
  11. ↑ Beer, 1974, էջեր 95—96
  12. ↑ Skidmore, 2010, էջ 18
  13. ↑ Wilson, 1981, էջեր 33, 43
  14. ↑ Skidmore, 2010, էջեր 18—19
  15. ↑ Wilson, 1981, էջ 44
  16. ↑ Skidmore, 2010, էջ 19
  17. ↑ Loades, 1996, էջ 179
  18. ↑ Skidmore, 2010, էջեր 19, 24
  19. ↑ Loades, 1996, էջ 225
  20. ↑ Haynes, 1987, էջեր 20—21
  21. ↑ 21,0 21,1 Adams (I), 2004
  22. ↑ Loades, 2004, էջեր 121, 125, 127
  23. ↑ Loades, 1996, էջեր 266, 271
  24. ↑ 24,0 24,1 Skidmore, 2010, էջ 34
  25. ↑ Adams, 2002, էջեր 134, 157
  26. ↑ Skidmore, 2010, էջեր 45—46
  27. ↑ 27,0 27,1 Loades, 1996, էջ 273
  28. ↑ Дмитриева, 2004, էջ 81
  29. ↑ Wilson, 1981, էջ 75
  30. ↑ Adams, 1996, էջեր 380—381
  31. ↑ Эриксон, 2005, էջ 230
  32. ↑ Skidmore, 2010, էջ 380
  33. ↑ Wilson, 1981, էջեր 118—120
  34. ↑ Skidmore, 2010, էջ 382
  35. ↑ Skidmore, 2010, էջեր 210, 378
  36. ↑ Chamberlin, 1939, էջ 40
  37. ↑ 37,0 37,1 Gristwood, 2007, էջ 107
  38. ↑ Skidmore, 2010, էջ 384
  39. ↑ 39,0 39,1 Wilson, 1981, էջ 122
  40. ↑ Gristwood, 2007, էջ 104
  41. ↑ Skidmore, 2010, էջ 230
  42. ↑ 42,0 42,1 Skidmore, 2010, էջ 378
  43. ↑ Дмитриева, 2004, էջ 85
  44. ↑ 44,0 44,1 Doran, 1996, էջ 45
  45. ↑ Wilson, 1981, էջեր 122—123
  46. ↑ Skidmore, 2010, էջ 217
  47. ↑ Wilson, 1981, էջ 123
  48. ↑ Skidmore, 2010, էջեր 216—217
  49. ↑ Adams, 1996, էջ 132
  50. ↑ Archer, 2008, էջ 66

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Adams, Simon (ed.) (1995): Household Accounts and Disbursement Books of Robert Dudley, Earl of Leicester, 1558–1561, 1584–1586 Cambridge University Press 0-521-55156-0
  • Adams, Simon (2002): Leicester and the Court: Essays in Elizabethan Politics Manchester University Press 0-7190-5325-0
  • Adams, Simon (2008): "Dudley, Robert, earl of Leicester (1532/3–1588)" Oxford Dictionary of National Biography online edn. May 2008 (subscription required) Retrieved 2010-04-03
  • Adams, Simon (2011): "Dudley, Amy, Lady Dudley (1532–1560)" Oxford Dictionary of National Biography online edn. January 2011 (subscription required) Retrieved 2012-07-04
  • Adams, Simon, Ian Archer, and G.W. Bernard (eds.) (2003):"A 'Journall' of Matters of State happened from time to time as well within and without the Realme from and before the Death of King Edw. the 6th unti|ll the Yere 1562" in Ian Archer (ed.): Religion, Politics, and Society in Sixteenth-Century England pp. 35–122 Cambridge University Press 0-521-05432-X
  • Bernard, George (2000): Power and Politics in Tudor England Ashgate 0-7546-0245-1
  • Chamberlin, Frederick (1939): Elizabeth and Leycester Dodd, Mead & Co.
  • Doran, Susan (1996): Monarchy and Matrimony: The Courtships of Elizabeth I Routledge 0-415-11969-3
  • Doran, Susan (2003): Queen Elizabeth I British Library 0-7123-4802-6
  • Gristwood, Sarah (2007): Elizabeth and Leicester: Power, Passion, Politics Viking 978-0-670-01828-4
  • Haigh, Christopher (2000): Elizabeth I Longman 0-582-43754-7
  • Haynes, Alan (1987): The White Bear: The Elizabethan Earl of Leicester Peter Owen 0-7206-0672-1
  • The National Archives (United Kingdom)|Historical Manuscripts Commission (ed.) (1883): Calendar of the Manuscripts of ... The Marquess of Salisbury ... Preserved at Hatfield House, Hertfordshire Vol. I HMSO
  • Historical Manuscripts Commission (ed.) (1911): Report on the Pepys Manuscripts Preserved at Magdalen College, Cambridge HMSO
  • Eric Ives|Ives, Eric (2009): Lady Jane Grey: A Tudor Mystery Wiley-Blackwell 978-1-4051-9413-6
  • Elizabeth Jenkins (author)|Jenkins, Elizabeth (2002): Elizabeth and Leicester The Phoenix Press 1-84212-560-5
  • David Loades|Loades, David (1996): John Dudley, Duke of Northumberland 1504–1553 Clarendon Press 0-19-820193-1
  • Loades, David (2004): Intrigue and Treason: The Tudor Court, 1547–1558 Pearson/Longman 0-582-77226-5
  • Chris Skidmore|Skidmore, Chris (2010): Death and the Virgin: Elizabeth, Dudley and the Mysterious Fate of Amy Robsart Weidenfeld & Nicolson 978-0-75382-701-7
  • Alison Weir|Weir, Alison (1999): The Life of Queen Elizabeth I Ballantine Books 0-345-42550-2
  • Wilson, Derek (1981): Sweet Robin: A Biography of Robert Dudley Earl of Leicester 1533–1588 Hamish Hamilton 0-241-10149-2
  • Wilson, Derek (2005): The Uncrowned Kings of England: The Black History of the Dudleys and the Tudor Throne Carroll & Graf 0-7867-1469-7

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էմի Ռոբսարտ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էմի_Ռոբսարտ&oldid=9754218» էջից