9K720 Իսկանդեր

Իսկանդեր
Հայկական բանակի Իսկանդեր
Տեսակ	Բալիստիկ հրթիռ
Արտադրող	Ռուսաստան
Արտադրման տարիներ	2006-ից մինչ օրս
Օգտագործման տարիներ	2006-ից մինչ օրս
Հիմնական օգտագործողներ	Ռուսաստան Հայաստան
Մեքենայի Քաշ	40 տ
Մեքենայի Երկարություն	12.7 մ
Մեքենայի Բարձրություն	3.5 մ
Մեքենայի Լայնություն	3 մ
Մեքենայի շարժիչի հզորություն	500 ձիաուժ
Մեքենայի շարժիչի տեսակ	դիզելային
Վառելիքի պաշար	1000 կմ
Հրթիռների քանակ	2
Հրթիռների երկարություն	7.2 մ
Հրթիռների տրամագիծ	0.955 մ
Կրակի Հեռահարություն	280 կմ (Իսկանդեր-Է) 500 կմ (Իսկանդեր-Մ)
Շեղում	30-70 մ (Իսկանդեր-Է) 5-7 մ (Իսկանդեր-Մ)

Իսկանդեր (Արևմուտքում հայտնի է որպես SS-26 Stone) Ռուսական արտադրության կարճ հեռահարության գերճշգրիտ բալիստիկ հրթիռային համակարգ։

Ընդհանուր բնութագիր

Իսկանդեր օպերատիվ մարտավարական հրթիռային համալիրը նախատեսված է հակառակորդի կենդանի ուժի, ամրաշինական կառույցների և տնտեսական ենթակառուցվածքների ոչնչացման համար։ Իսկանդեր հրթիռային համալիրները ունակ են խոցել նաև շարժվող թիրախներ։ Իսկանդեր համակարգն ունի համալիրի երեք մոդիֆիկացիա՝ Իսկանդեր-Մ, Իսկանդեր-Է և Իսկանդեր-Կ։ Իսկանդեր համալիրը ՕԿԱ (SS-23 Spider) համակարգի ավելի նորացված և հզորացված տարբերակն է, որը դուրս է եկել արտադրությունից և Ռուսաստանի զինված ուժերից։ Իսկանդերի ստեղծման ծրագիրը մեկնարկել է 1996 թվականին, սակայն արտադրության է դրվել 10 տարի անց՝ 2006 թվականին։

Մարտավարական տվյալներ

Իսկանդեր համակարգն ունի կարճ հեռահարության երկու բալիստիկ հրթիռներ (Բացառությամբ Իսկանդեր-Է մոդիֆիկացիայից)։ Իսկանդեր համակարգն ունի մի քանի տարբեր մարտագլխիկներ։ Այն կարող է նաև օգտագործել միջուկային մարտագլխիկներ (Միայն Իսկանդեր-Մ մոդիֆիկացիայում)։ Կրակի նվազագույն հեռավորությունը բոլոր մոդիֆիկացիաներում 50 կմ է, իսկ առավելագույն հեռավորությունը հասնում է մինչև 500 կմ-ի (կախված մոդիֆիկացիայից)։ Իսկանդեր համակարգերը հաղթահարում են հակաօդային պաշտպանության համակարգերը։ Հրթիռները կարող են արձակվել տեղակայվելուց մի քանի րոպեների ընթացքում։ Երկրորդ հրթիռը կարող է արձակվել առաջին հրթիռի արձակումից մեկ րոպե հետո։

Տեխնիկական տվյալներ

Իսկանդեր համակարգ

Իսկանդեր համակարգը տեղադրված է 20.5 տոննա կշռող 8x8 բարձր շարժունակությամբ MZKT-7930 բեռնատարի շասսի վրա։ Իսկանդերի երկարությունը կազմում է 12.7 մ, լայնությունը 3 մ, իսկ բարձրությունը մոտ 3.5 մ։ Իսկանդեր համակարգի հրթիռի երկարությունը կազմում է 7.2 մ իսկ մարտական քաշը շուրջ 450 կգ։ Իսկանդեր համակարգը սնուցվում է YaMZ-846 դիզելային շարժիչով զարգացնելով 500 ձիաուժ հզորություն։ Իսկանդեր համակարգերի առավելագույն արագությունը կազմում է 70 կմ/ժ։ Իսկանդեր համակարգերի վառելիքի պաշարը կազմում է 1000 կմ։

Իսկանդեր համակարգի կազմ

Իսկանդեր համակարգը բաղկացած է՝

• ինքնագնաց արձակման կայանքից
• փոխադրող-վերալիցքավորող մեքենայից
• հրամանատարա-շտաբային մեքենայից,
• կենսաապահովման մեքենայից
• տեղեկությունների ստացման շարժական կետից
• տեխսպասարկման մեքենայից

Մոդիֆիկացիաներ

Իսկանդեր համակարգ

Իսկանդեր-Մ

Իսկանդեր-Մ համակարգը նախատեսված է միայն Ռուսաստանի զինված ուժերի կարիքների համար և չի արտահանվում։ Մինչև 2018 թվականը Ռուսաստանի զինված ուժերը նախատեսում են իրենց բոլոր հրթիռային բրիգադներում Տոչկա և Տոչկա-Ու մարտավարական հրթիռային համալիրները փոխարինել Իսկանդեր-Մ օպերատիվ-մարտավարական հրթիռային համալիրներով։ Իսկանդեր-Մ համակարգն ունի մի քանի տեսակի մարտագլխիկներ` Օդային-ջերմային-վառելանյութային պայթուցիկներ, բեկորներով պայթուցիկներ և մագնիսակական հարվածային մարտագլխիկներ։ Իսկանդեր-Մ հրթիռային համակարգը կարող է նաև արձակել միջուկային մարտագլխիկներ։

Իսկանդեր-Է

Իսկանդեր-Է համակարգը նախատեսված է արտահանման համար և Ռուսաստանի Զինված Ուժերի կողմից չի շահագործվում։ Իսկանդեր-Է համակարգի կրակի առավելագույն հեռավորությունը կազմում է 280 կմ, ինչը չի գերազանցում հրթիռային տեխնոլոգիաների վերահսկման ռեժիմով սահմանված 300 կմ սահմանաչափը։ Իսկանդեր-Է համակարգերի հրթիռի շեղումը կազմում է 30-70 մետր։ 26 հատ Իսկադներ-Է համակարգեր արտահանվել են Սիրիա։

Հայաստանը 2016 թվականին Ռուսաստանի Դաշնությունից 4 «Իսկանդեր» օպերատիվ-տակտիկական հրթիռային համալիր է ներկրել։ Այս մասին ասվում է Ստոկհոլմի խաղաղության միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի (SIPRI) զեկույցում։ Անկախության 25-րդ տարեդարձին նվիրված զորահանդեսի ժամանակ, ի թիվս այլ նորությունների, առաջին անգամ ցուցադրվեցին նաև հայկական բանակի «Իսկանդեր-Է» օպերատիվ մարտավարական հրթիռային համակարգերը։ Իսկանդեր-Է ի վիճակի է հակաօդային պաշտպանությունը ճեղքելով` մինչև 300կմ հեռավորության վրա, մինչև մի քանի մետր ճշգրտության հարվածներ հասցնել։ Հակաօդային պաշտպանության ճեղքումն ապահովվում է հրթիռի թռիչքի բարձր տրաեկտորիայով (մինչև 50 կմ), թիրախին մոտենալուց ակտիվ ու անկանխատեսելի մանևրելով։ Իսկ բարձր ճշգրտությունն ապահովվում է դեպի թիրախն ինքնուղղորդվելու հատուկ համակարգերի միջոցով։ Ինչ վերաբերում է գործարքի արժեքին, ապա քիչ թե շատ վստահորեն կարելի է պնդել միայն, որ «Իսկանդերները» ձեռք են բերվել ռուսական 200 մլն. դոլար վարկից դուրս, քանի որ այդ միջոցներով ձեռք բերվելիք սպառազինության փետրվարին հրապարակված ցանկում «Իսկանդերի» մասին ոչինչ չկար։

Իսկանդեր-Կ

Իսկադներ-Կ համակարգը գրեթե չի տարբերվում Իսկանդեր-Մ համակարգից։ Տարբերությունը միայն նրանում է որ Իսկանդեր-Կ համակարգերը նախատեսված են թևավոր հրթիռների համար։ Իսկանդեր-Կ համակարգի կրակի առավելագույն հեռավորությունը կազմում է 500 կմ, իսկ թևավոր հրթիռների առկայության դեպքում 2000 կմ։

Մարտական գործողություններ

Իսկանդեր-Մ հրթիռային համակարգը փորձարկվել է 2008 թվականին տեղի ունեցած ռուս-վրացական պատերազմի ժամանակ։ Ըստ Ռուսական պաշտոնական տեղեկատվության Իսկանդեր-Մ համակարգի մեկ հրթիռը ոչնչացրել է շուրջ 20 տանկ։

Սպառազինություն

• Ռուսաստան 84 հատ Իսկանդեր-Մ
• Հայաստան նվազագույնը 8 հատ Իսկանդեր-Է (ցուցադրվել է անկախության տոնին նվիրված զորահանդեսի ժամանակ)

Հնարավոր օպերատորներ

• Բելառուս
• Իրան
• Ղազախստան
• Սաուդյան Արաբիա

Տես նաև

• Սկադ
• DF-26

Պատկերասրահ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Աղբյուրներ

• Iskander (SS-26 Stone) Արխիվացված 2017-11-24 Wayback Machine
• Высокоточный ракетный комплекс «Искандер»
• Ռուսաստանի սպառազինության «Տոչկա» համալիրները փոխարինվելու են «Իսկանդերներով»