Ֆրիդրիխ Էնգելսի հուշարձան (Մոսկվա)
 | |
|---|---|
 Ֆրիդրիխ Էնգելսի հուշարձանը | |
 | |
 | |
| Տեսակ | հուշարձան և արձան |
| Ճարտարապետ | Alexander Alexievich Zavarzin? |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Բնակավայր | Պրեչիստենսկիե դարպասներ հրապարակ և Մոսկվա |
| Շինության ձև | բրոնզե հուշարձան, գրանիտե պատվանդան |
| Նյութ | բրոնզ և գրանիտ |
| Ներկա վիճակ | Կանգուն |
պատկերված են
| |
 Monument to Friedrich Engels in Moscow Վիքիպահեստում | |
Ֆրիդրիխ Էնգելսի հուշարձան (ռուս.՝ Памятник Фридриху Энгельсу), Ֆրիդրիխ Էնգելսի հիշատակը հավերժացնող հուշարձան Մոսկվայում։ Տեղադրվել է 1976 թվականին մետրոյի Կրոպոտկինսկայա կայարանի հարևանությամբ։ Հուշարձանը ստեղծել են քանդակագործ Իոսիֆ Իվանովիչ Կոզլովսկին, ճարտարապետներ Ալեքսանդր Ալեքսեևիչ Զավարզինը և Անատոլի Անդրեևիչ Ուսաչյովը[1]։ Հուշարձանը հայտնաբերված մշակութային ժառանգության օբյեկտի կարգավիճակ ունի[2]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1972 թվականին ԱՄՆ նախագահ Ռիչարդ Նիքսոնի ԽՍՀՄ կատարած այցի ժամանակ Օստոժենկա և Պրեչիստենկա փողոցների ավերված տները քանդվել են և դրանց տեղում ձևավորվել է պուրակ[3]։ Սկզբում հրապարակը պետք է ավելի մեծ լիներ, քանի որ պուրակի «ապամոնտաժված» շենքերն ակնհայտ պատմական արժեքներ էին, և Մոսկվայի մտավորականության շրջանում տեղական սկանդալ էր առաջացել, որի արդյունքում իշխանությունները համաձայնեցին կրճատել պուրակի տարածքը և վերականգնել դրա հետևում գտնվող Սպիտակ և Կարմիր պալատները[4]։
Արդյունքում պուրակը ստացել է չափազանց համեստ ձև։ Կենտրոնական կոմիտեի և ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհրդի որոշման համաձայն այդ վայրում կառուցվել է մարքսիզմի հիմնադիրներից մեկի գերմանացի փիլիսոփա Ֆրիդրիխ Էնգելսի հուշարձանը[5]։
1976 թվականի նոյեմբերի 2-ին Հոկտեմբերյան հեղափոխության 59-ամյակի նախօրեին հուշարձանը բացվել է։ Հանդիսավոր արարողությանը ներկա է գտնվել ԽՄԿԿ Մոսկվայի քաղաքային կոմիտեի առաջին քարտուղար Վիկտոր Գրիշինը, ԽՄԿԿ Կենտրոնական կոմիտեի քարտուղար Միխայիլ Զիմյանինը, Մոսկվայի քաղաքային խորհրդի նախագահ Վլադիմիր Պրոմիսլովը, ԽՍՀՄ մշակույթի փոխնախարար Կոնստանտին Վորոնկովը, ԽՍՀՄ-ում ԳԴՀ դեսպան Գարրի Օտտը և պաշտոնյաներ[5]։
Վ. Վ. Գրիշինը կտրել է կարմիր ժապավենը, հուշարձանը բացվել է և հնչել է ԽՍՀՄ օրհներգը։ Բացման խոսքով հանդես են եկել Մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի տնօրեն, ակադեմիկոս Անատոլի Եգորովը, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս Պավել Նովոժիլովը և Մոսկվայի պետական համալսարանի ուսանող Տ. Յու. Զույկովան[5]։
Քանի որ հուշարձանը տեղակայված է «Կրոպոտկինսկայա» մետրոյի կայարանի հարևանությամբ` նախկին Կրոպոտկինսկայի հրապարակում (այժմ՝ Պրեչիստենսկիե դարպասներ հրապարակ), շատ մուսկվացիներ հուշարձանը շփոթում են Պյոտր Կրոպոտկինի հուշարձանի հետ[6]։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆրիդրիխ Էնգելսի 6 մետր բարձրությամբ[5] բրոնզե քանդակը տեղադրված է կարմիր գրանիտե պատվանդանի վրա։ Հուշարձանը կանգնած է հրապարակի շրջանի կենտրոնում։ Պրեչիստենսկիե դարպասների կողմից դեպի հուշարձանն է գալիս կիսաշրջանաձև աստիճանը[1]։ Ֆրիդրիխ Էնգելսը քանդակված է ամբողջ հասակով՝ ձեռքերը կրծքավանդակին։ Քանդակագործը ձգտել է ստեղծել Էնգելսի 1870-ական թվականների կերպարը, երբ Կարլ Մարքսը ղեկավարում էր միջազգային աշխատանքային շարժումը[1]։
Հուշարձանը և նրա շուրջ գտնվող հրապարակը գրեթե ամբողջությամբ կլանել են այգին, որի արդյունքում վերջինս հատուկ չի նշվում, հատկապես Մոսկվայի քարտեզներում և չունի սեփական անուն։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Кожевников Р. Ф. Памятник Фридриху Энгельсу // Скульптурные памятники Москвы. — М.: Московский Рабочий, 1983.
- ↑ Вестник Мэра и Правительства Москвы № 65 ноябрь 2011 (2189)(չաշխատող հղում)
- ↑ Юрий Федосюк Москва в кольце Садовых
- ↑ Константин Михайлов Москва, которую мы потеряли. — М., 2010. — С. 294.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Памятник Фридриху Энгельсу // журнал «Огонёк». 1976
- ↑ Виктор Сутормин По обе стороны Арбата, или Три дома Маргариты
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ֆրիդրիխ Էնգելսի հուշարձան (Մոսկվա) կատեգորիայում։ |