Պյոտր Կրոպոտկին

Պյոտր Կրոպոտկին; Пётр Кропоткин
Ծնվել է	նոյեմբերի 27 (դեկտեմբերի 9), 1842 Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	փետրվարի 8, 1921 (78 տարեկանում) Դմիտրով, Q4163033?, Մոսկվայի մարզ, ՌԽՖՍՀ կամ Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ; բնական պատճառով
Գերեզման	Նովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն; Ռուսական հանրապետություն; ՌԽՖՍՀ
Դավանանք	աթեիզմ
Մասնագիտություն	աշխարհագրագետ, գրող, ճանապարհորդ հետազոտող, փիլիսոփա, ինքնակենսագիր, լրագրող, տնտեսագետ, անարխիստ և կենսաբան
Անդամակցություն	Առաջին ինտերնացիոնալ
Ալմա մատեր	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն և անգլերեն
	Peter Kropotkin Վիքիպահեստում

Պյոտր Ալեքսեևիչ Կրոպոտկին (ռուս.՝ Пётр Алексеевич Кропоткин, նոյեմբերի 27 (դեկտեմբերի 9), 1842, Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն^[1] - փետրվարի 8, 1921^[2]^[1]^[3]^[4], Դմիտրով, Q4163033?, Մոսկվայի մարզ, ՌԽՖՍՀ^[1] և Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ^[2]), ռուս մանր բուրժուական հեղափոխական, անարխիզմի տեսաբան, աշխարհագրագետ-երկրաբան։

Անդամակցել է չայկովականների նարոդնիկական կազմակերպությանը, 1874 թվականին բանտարկվել է, երկու տարի անց փախել արտասահման։ Մասնակցել է անարխիստական կազմակերպությունների գործունեությանը։ 1917 թվականին վերադարձել է Ռուսաստան։ Ընդունելով անարխիզմի հիմնադիրների հիմնական սկզբունքները, Կրոպոտկինը, ի տարբերություն Պ. Ժ. Պրուդոնի, կողմնակից էր սոցիալական հեղափոխությանը, որն ըմբռնել էր ոչ որպես տարերային խռովություն, ինչպես Մ. Ա. Բակունինը, այլ ժողովրդի գիտակցական գործունեություն։ Հանդես գալով ընդդեմ հասարակության կենտրոնացված կազմակերպության և ժխտելով պետության անհրաժեշտությունը, ապագա «կոմունիստական» հասարակությունը Կրոպոտկին պատկերացրել է բազմաքանակ ինքնուրույն համայնքների ` կոմունաների միություն։ Նրա անարխիստական իդեալը արտահայտել է մանր արտադրողների շահերը։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ունեցել է պաշտպանողական, շովինիստական կողմնորոշում, որի համար քննադատել է Վլադիմիր Իլյիչ Լենինը։ Կրոպոտկինն ընդունել է Հոկտեմբերյան հեղափոխության պատմական նշանակությունը, բարձր գնահատել սովետների դերը։ 1920 թվականին միջազգային պրոլետարիատին կոչ է արել խոչընդոտել Սովետական Ռուսաստանի դեմ ինտերվենցիան։

Ուսումնասիրել է Հյուսիսային Մանջուրիայի և Սիբիրի առանձին շրջաններ, Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի սառցադաշտային նստվածքները։ Մշակել է Արևելյան Սիբիրի լեռնագրական սխեման, զբաղվել Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսի յուրացման հարցերով և տեսականորեն հիմնավորել Ֆրանց Իոսիֆի երկրի գոյությունը։ 1903-04 թթ. Կրոպոտկինն առաջ է քաշել «Եվրասիա մայր ցամաքի չորացման» մասին հիպոթեզը։ Կրոպոտկինի անունով են կոչվում՝ լեռնաշղթա Պատոմի բարձրավանդակում, լեռնաշղթա և հրաբուխ Արևելյան Սայաններում, քաղաք Կրասնոդարի երկրամասում և Իրկուտսկի մարզում և այլն։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Пирумова Н. М. Кропоткин Пётр Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 13 : Конда — Кун. — С. 480–481.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q22133580"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Kropotkin, Peter Alexeivich, Prince // The Enciclopædia Britannicа — 12 — London, New York City: 1922. — Vol. XXXI English History to Oyama, Iwao. — P. 688.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q84"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38178929"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38222804"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15987490"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11910132z

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 700)։

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q3331189.22_data-entity-id.3D.22Q17378135.22.3E.3Ci_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.5B.5B:ru:.D0.9F.D0.B8.D1.80.D1.83.D0.BC.D0.BE.D0.B2.D0.B0.2C_.D0.9D.D0.B0.D1.82.D0.B0.D0.BB.D0.B8.D1.8F_.D0.9C.D0.B8.D1.85.D0.B0.D0.B9.D0.BB.D0.BE.D0.B2.D0.BD.D0.B0.7C.D0.9F.D0.B8.D1.80.D1.83.D0.BC.D0.BE.D0.B2.D0.B0.26nbsp.3B.D0.9D..26nbsp.3B.D0.9C..5D.5D.3C.2Fi.3E_.D0.9A.D1.80.D0.BE.D0.BF.D0.BE.D1.82.D0.BA.D0.B8.D0.BD_.D0.9F.D1.91.D1.82.D1.80_.D0.90.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D1.81.D0.B5.D0.B5.D0.B2.D0.B8.D1.87_.2F.2F_.5B.5B:d:Q17378135.7C.D0.91.D0.BE.D0.BB.D1.8C.D1.88.D0.B0.D1.8F_.D1.81.D0.BE.D0.B2.D0.B5.D1.82.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.8D.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.8F.5D.5D:_.5B.D0.B2_30_.D1.82..5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.2F_.D0.BF.D0.BE.D0.B4_.D1.80.D0.B5.D0.B4._.5B.5B:.D4.B1.D5.AC.D5.A5.D6.84.D5.BD.D5.A1.D5.B6.D5.A4.D6.80_.D5.8A.D6.80.D5.B8.D5.AD.D5.B8.D6.80.D5.B8.D5.BE.7C.D0.90..26nbsp.3B.D0.9C..26nbsp.3B.D0.9F.D1.80.D0.BE.D1.85.D0.BE.D1.80.D0.BE.D0.B2.5D.5D_.E2.80.94_3-.D0.B5_.D0.B8.D0.B7.D0.B4._.E2.80.94_.3Cspan_title.3D.22.D0.9C.D0.BE.D1.81.D0.BA.D0.B2.D0.B0.22_style.3D.22border-bottom:_1px_dotted.3B_cursor:_help.3B_white-space:_nowrap.22.3E.D0.9C..3C.2Fspan.3E:_.5B.5B:.D5.8D.D5.B8.D5.BE.D5.A5.D5.BF.D5.BD.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.A1_.D5.A7.D5.B6.D6.81.D5.AB.D5.AF.D5.AC.D5.B8.D5.BA.D5.A5.D5.A4.D5.AB.D5.A1_.28.D5.B0.D6.80.D5.A1.D5.BF.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.B9.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.29.7C.D0.A1.D0.BE.D0.B2.D0.B5.D1.82.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.8D.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.8F.5D.5D.2C_1973._.E2.80.94_.D0.A2..26nbsp.3B13_:_.D0.9A.D0.BE.D0.BD.D0.B4.D0.B0_.E2.80.94_.D0.9A.D1.83.D0.BD._.E2.80.94_.D0.A1..26nbsp.3B480.E2.80.93481..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q22133580.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q17378135.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Пирумова Н. М. Кропоткин Пётр Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 13 : Конда — Кун. — С. 480–481.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q22133580"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q17329259.22_data-entity-id.3D.22Q38222804.22.3E.5B.5B:en:s:1922_Encyclop.C3.A6dia_Britannica.2FKropotkin.2C_Peter_Alexeivich.2C_Prince.7CKropotkin.2C_Peter_Alexeivich.2C_Prince.5D.5D_.2F.2F_.27.27.5B.5B:d:Q38178929.7CThe_Enciclop.C3.A6dia_Britannic.D0.B0.5D.5D.27.27.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.E2.80.94_12_.E2.80.94_.5B.5B:.D4.BC.D5.B8.D5.B6.D5.A4.D5.B8.D5.B6.7CLondon.5D.5D.2C_.5B.5B:.D5.86.D5.B5.D5.B8.D6.82_.D5.85.D5.B8.D6.80.D6.84.7CNew_York_City.5D.5D:_1922._.E2.80.94_Vol..26nbsp.3BXXXI_English_History_to_Oyama.2C_Iwao._.E2.80.94_P..26nbsp.3B688..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q84.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q38178929.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q60.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q38222804.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q15987490.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Kropotkin, Peter Alexeivich, Prince // The Enciclopædia Britannicа — 12 — London, New York City: 1922. — Vol. XXXI English History to Oyama, Iwao. — P. 688.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q84"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38178929"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38222804"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15987490"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q8513_citetype_Q27031827.22_data-entity-id.3D.22Q20666306.22.3E.5Bhttp:.2F.2Fdata.bnf.fr.2Fark:.2F12148.2Fcb11910132z_data.bnf.fr.5D:_.D5.BF.D5.BE.D5.B5.D5.A1.D5.AC.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.A2.D5.A1.D6.81_.D5.B7.D5.BF.D5.A5.D5.B4.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.B6.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.E2.80.94_2011..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q20666306.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q54837.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q615699.22_data-entity-id.3D.22Q5375741.22.3E.5Bhttp:.2F.2Fglobal.britannica.com.2Fbiography.2FPeter-Alekseyevich-Kropotkin_Encyclop.C3.A6dia_Britannica.5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q5375741.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[.5Bhttp:.2F.2Fdata.bnf.fr.2Fark:.2F12148.2Fcb11910132z_http:.2F.2Fdata.bnf.fr.2Fark:.2F12148.2Fcb11910132z.5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3C.2Fdiv.3E-5] ttp://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11910132z

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Պյոտր Կրոպոտկին

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նավարկման ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնել

Նավարկում

Մասնակցել

Գործիքներ

Տպել/արտահանել

Այլ նախագծերում

Այլ լեզուներով