Պյոտր Կրոպոտկին
 Пётр Кропоткин |
|
|---|---|
|
|
| Ծնվել է | նոյեմբերի 27 (դեկտեմբերի 9), 1842 Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Մահացել է | փետրվարի 8, 1921[2][3] (78 տարեկանում) Դմիտրով[1] |
| Գերեզման | Նովոդեվիչյե գերեզմանոց |
| Քաղաքացիություն | Ռուսական կայսրություն Ռուսական հանրապետությունԽորհրդային Ռուսաստան |
| Մասնագիտություն | աշխարհագրագետ, գրող, ճանապարհորդ հետազոտող, գիտնական, փիլիսոփա, ինքնակենսագիր, լրագրող և տնտեսագետ |
| Տիրապետում է լեզուներին | ռուսերեն[4] և անգլերեն |
| Peter Kropotkin Վիքիպահեստում | |
Պյոտր Ալեքսեևիչ Կրոպոտկին (ռուս.՝ Пётр Алексеевич Кропоткин, դեկտեմբերի 9, 1842, Մոսկվա - փետրվարի 8, 1921, Դմիտրով, Սովետական Ռուսաստան), ռուս մանր բուրժուական հեղափոխական, անարխիզմի տեսաբան, աշխարհագրագետ-երկրաբան։
Անդամակցել է չայկովականների նարոդնիկական կազմակերպությանը, 1874 թվականին բանտարկվել է, երկու տարի անց փախել արտասահման։ Մասնակցել է անարխիստական կազմակերպությունների գործունեությանը։ 1917 թվականին վերադարձել է Ռուսաստան։ Ընդունելով անարխիզմի հիմնադիրների հիմնական սկզբունքները, Կրոպոտկինը, ի տարբերություն Պ. Ժ. Պրուդոնի, կողմնակից էր սոցիալական հեղափոխությանը, որն ըմբռնել էր ոչ որպես տարերային խռովություն, ինչպես Մ. Ա. Բակունինը, այլ ժողովրդի գիտակցական գործունեություն։ Հանդես գալով ընդդեմ հասարակության կենտրոնացված կազմակերպության և ժխտելով պետության անհրաժեշտությունը, ապագա «կոմունիստական» հասարակությունը Կրոպոտկին պատկերացրել է բազմաքանակ ինքնուրույն համայնքների ` կոմունաների միություն։ Նրա անարխիստական իդեալը արտահայտել է մանր արտադրողների շահերը։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ունեցել է պաշտպանողական, շովինիստական կողմնորոշում, որի համար քննադատել է Վլադիմիր Իլյիչ Լենինը։ Կրոպոտկինն ընդունել է Հոկտեմբերյան հեղափոխության պատմական նշանակությունը, բարձր գնահատել սովետների դերը։ 1920 թվականին միջազգային պրոլետարիատին կոչ է արել խոչընդոտել Սովետական Ռուսաստանի դեմ ինտերվենցիան։
Ուսումնասիրել է Հյուսիսային Մանջուրիայի և Սիբիրի առանձին շրջաններ, Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի սառցադաշտային նստվածքները։ Մշակել է Արևելյան Սիբիրի լեռնագրական սխեման, զբաղվել Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսի յուրացման հարցերով և տեսականորեն հիմնավորել Ֆրանց Իոսիֆի երկրի գոյությունը։ 1903-04 թթ. Կրոպոտկինն առաջ է քաշել «Եվրասիա մայր ցամաքի չորացման» մասին հիպոթեզը։ Կրոպոտկինի անունով են կոչվում՝ լեռնաշղթա Պատոմի բարձրավանդակում, լեռնաշղթա և հրաբուխ Արևելյան Սայաններում, քաղաք Կրասնոդարի երկրամասում և Իրկուտսկի մարզում և այլն։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Кропоткин Пётр Алексеевич // Кропоткин Пётр Алексеевич // Սովետական մեծ հանրագիտարան (1969—1978) — Т. 13 : Конда — Кун. Ստուգված է սեպտեմբերի 28-ին 2015:
- ↑ Кропоткин Пётр Алексеевич // Սովետական մեծ հանրագիտարան (1969—1978) — Т. 13 : Конда — Кун. Ստուգված է սեպտեմբերի 27-ին 2015:
- ↑ data.bnf.fr Ստուգված է հոկտեմբերի 10-ին 2015:
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11910132z Ստուգված է հոկտեմբերի 10-ին 2015:
|
||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 700)։  |
