Ֆրեդերիկ Օգյուստ Բարտոլդի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆրեդերիկ Օգյուստ Բարտոլդի
ֆր.՝ Frédéric Auguste Bartholdi
Ծնվել էօգոստոսի 2, 1835(1835-08-02)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԿոլմար, Վերին Հռենոս, Ֆրանսիա[4]
Մահացել էհոկտեմբերի 4, 1904(1904-10-04)[5][6][2][…] (69 տարեկան)
Վախճանի վայրըՓարիզի 6-րդ շրջան, Ֆրանսիա[4]
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
ԿրթությունԼյուդովիկոս Մեծի լիցեյ
ՈւսուցիչAntoine Étex?
Ստեղծագործություն(ներ)Fontaine Bartholdi?, Bartholdi Fountain?, Ազատության արձան, Fontaine Roesselmann? և Lion of Belfort?
Մասնագիտությունքանդակագործ և նկարիչ
ԱմուսինJeanne-Emile Baheux?
Պարգևներ և
մրցանակներ
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Frédéric Auguste Bartholdi Վիքիպահեստում

Ֆրեդերիկ Օգյուստ Բարտոլդի, ֆրանսիացի քանդակագործ (ֆր.՝ Frédéric Auguste Bartholdi, օգոստոսի 2, 1835(1835-08-02)[1][2][3][…], Կոլմար, Վերին Հռենոս, Ֆրանսիա[4] - հոկտեմբերի 4, 1904(1904-10-04)[5][6][2][…], Փարիզի 6-րդ շրջան, Ֆրանսիա[4]), ֆրանսիացի քանդակագործ։ Նյու Յորքում Ազատության արձանի և «Բելֆորի առյուծ» հուշարձանի (նվիրված Բելֆոր քաղաքի բնակիչների հերոսական դիմադրությանը Պրուս-ֆրանսիական պատերազմում օկուպացիայի ժամանակ) հեղինակ[8]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Կոլմարում, Էլզասում, 1834 թվականի օգոստոսի 2-ին։ Հոր մահից հետո ընտանիքը տեղափոխվում է Փարիզ, բայց մոր հաստատուն ֆինանսական դրությունը թույլատրում է պահպանել տունը Կոլմարում, որտեղ 1922 թվականից գտնվում է Բարտոլդիի թանգարանը։ Փարիզում, գեղեցիկ արվեստների ազգային դպրոցում, Բարտոլդին ուսումնասիրում է ճարտարապետություն, ինչպես նաև ստանում գեղանկարչության դասեր[9]։

Իրագործելով երկար ճանապարհորդություն Եգիպտոսում, Բարտոլդին սկսում է ճարտարապետի կարիերան Կոլմարում։ Նրա առաջին ստեղծագործությունը գեներալ Պանն Ժանի հուշարձանն էր 1856 թվականին։

Պրուս-ֆրանսիական պատերազմի ժամանակ Բարտոլդին ծառայում է Գարիբալդիի մոտ որպես համհարզ։ 1871 թվականին Էդուար դե Լաբուլեի խնդրանքով նա առաջին անգամ այցելում է ԱՄՆ, որպեսզի անձամբ ընտրի ֆրանսա-ամերիկյան միության կողմից նվիրած հուշարձանի տեղադրման վայրը։ (ֆր.՝ Union Franco-Americaine)։ Արձանը հիշեցնում է նրան այն, որը Բարտոլդին 1860-ական թվականներին առաջարկում էր տեղադրել Սուեզի ջրանցքի մուտքի մոտ, բայց մերժվել էր Իսմայիլ-Փաշայի կողմից։ Այդ տարիներին Բարտոլդին դառնում է Եվրոպայի և Ամերիկայի ամենահայտնի քանդակագործը[9]։

1875 թվականին նա մտնում է մասոնության «Էլզասա-Լոթարինգիական» օթյակ։ Այդ տարիներին Վավեն փողոցի փարիզյան արվեստանոցներում տարվում են աշխատանքներ Ազատության արձանի պատրաստման համար։ Ըստ լուրերի արձանի դեմքը պատկանում է Բարտոլդիի մորը, իսկ մարմինը` սիրուհուն։ Ըստ այլ վարկածի` Բարտոլդին ունեցել է ֆրանսիացի բնորդուհի. գեղեցկուհի, վերջերս այրիացած Իզաբելլա Բոյերը, կարի մեքենաների ոլորտում ձեռներեց և ստեղծագործող Իսահակ Զինգերի կինը։ «Նա ազատվեց ամուսնու տհաճ ներկայությունից, որը թողնում էր նրան հասարակության կողմից նախընտրած ատրիբուտների` ունեցվածքի և երեխաների հետ»։ Փարիզում իր կարիերայի ամենասկզբից նա հանրաճանաչ անձնավորություն էր։ Լինելով ամերիկացի ձեռներեցի գեղեցիկ ֆրանսիացի այրի, նա դարձավ Բարտոլդիի Ազատության արձանի համար հարմար մոդել»։ 1886 թվականի հոկտեմբերի 28-ին, Նյու-Յորքում կայանում է հուշարձանի հանդիսավոր բացումը։ Դա Բարտոլդիի վերջին այցն էր ԱՄն։

1882 թվականին նա ստանում է Պատվավոր Լեգեոնի շքանշան։ 1904 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Բարտոլդին մահացավ տուբերկուլյոզից։ Նա թաղված է Մոնպառնաս գերեզմանոցում[8]։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազատության արձանի բացումը

Բարտոլդիին պատկանում են աշխարհի տարբեր վայրերում գտնվող 35 քանդակներ։ Նրանցից ավելի շատ հայտնի են.

  • Շեփորահար հրեշտակների չորս պատկերաքանդակները Բոստոնի եկեղեցում, ԱՄՆ, 1874 թ.,
  • Գեներալ Լաֆայետի արձանը Նյու Յորքում, ԱՄՆ, 1876 թ.,
  • «Կապիտոլիայի շատրվանը» Վաշինգտոնում, ԱՄՆ, 1878 թ.,
  • «Բելֆորի առյուծը» Բելֆորում, Ֆրանսիա, 1880 (փոքրացրած պատճեն գտնվում է Փարիզի Դենֆեր-Ռոշրո հրապարակում)
  • Դիդրոյի արձանը Լանգրեի Դիդրոյի հրապարակում, Ֆրանսիա, 1884 թ.,
  • Ազատության արձանը Նյու Յորքում, ԱՄՆ, 1886 թ.,
  • «Բարտոլդիի շատրվանը» Լիոնում, Ֆրանսիա, 1892 թ.,
  • «Ստրասբուրգը պաշտպանող Շվեյցարիան» Բազելում, Շվեյցարիա, 1895 թ.,
  • Վերցինգեգորիգի արձանը Կլերման-Ֆերանեում, Ֆրանսիա, 1903 թ.:

Բարտոլդիի շատ ստեղծագործություններ գտնվում են Կոլմարում, դեպարատամենտ Վերին Հռենոս, Ֆրանսիա։ Քանդակագործի մի քանի նախագծեր (օրինակ, հուշարձան փարոս Սուեզի ջրանցքի մուտքի մոտ) այդպես էլ կյանքի չկոչվեցին։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Frédéric Auguste Bartholdi (ֆր.) — ministère de la Culture.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Frédéric Auguste Bartholdi // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2017. — ISBN 978-0-19-977378-7 — doi:10.1093/BENZ/9780199773787.ARTICLE.B00012693
  3. ↑ 3,0 3,1 Structurae — Ratingen: 1998.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 մահվան վկայական — P. 30.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Frédéric-Auguste Bartholdi (նիդերլ.)
  7. ↑ Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
  8. ↑ 8,0 8,1 Robert Belot, Daniel Bermond, Bartholdi, Paris, Perrin, 2004, (ISBN 2-262-01991-6 et 9782262019914)
  9. ↑ 9,0 9,1 Bertrand Lemoine, Institut français d’architecture, La Statue de la Liberté, Mardaga, 1995, Collection : A.R.C.H.I.V.E.S., (ISBN 2-87009-260-1 et 9782870092606)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրեդերիկ Օգյուստ Բարտոլդի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆրեդերիկ_Օգյուստ_Բարտոլդի&oldid=8958003» էջից