Ֆարագ Ֆոդա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆարագ Ֆոդա
արաբ․՝ فرج فوده‎‎
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 20, 1945(1945-08-20)[1][2]
ԾննդավայրEl Zarqa, Դումյաթ, Եգիպտոս[1]
Մահացել էհունիսի 8, 1992(1992-06-08)[1] (46 տարեկան)
Մահվան վայրԿահիրե, Եգիպտոս[3]
ՔաղաքացիությունFlag of Egypt.svg Եգիպտոս[2]
Մասնագիտությունգրող, լրագրող, իրավապաշտպան և intellectual
Commons-logo.svg Farag Foda Վիքիպահեստում

Ֆարագ Ֆոդա, մասրի՝ فرج فوده, օգոստոսի 20, 1945(1945-08-20)[1][2], El Zarqa, Դումյաթ, Եգիպտոս[1] - հունիսի 8, 1992(1992-06-08)[1], Կահիրե, Եգիպտոս[3]), եգիպտացի կոմունիստ, գրող և իրավապաշտպան։ Սպանվել է «Ալ-Գամաա ալ-իսլամիա» ահաբեկչական խմբավորման կողմից այն բանից հետո, երբ Ալ-Ազրահի համալսարանի ուլեմների կողմից մեղադրվել է աստվածանարգության մեջ։ Եգիպտոսում 1992 թվականի մարտ և 1993 թվականի սեպտեմբեր ամիսների միջև ընկած ամբողջ ժամանակահատվածում քաղաքական պատճառներով սպանվեց 202 մարդ։ 1992 թվականի դեկտեմբերին նրա աշխատություններն արգելվեցին[4]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Դումյատի Նեղոսի մոտակայքում գտնվող Դելթայում, աշխատել է որպես ուսուցիչ գյուղական համայնքում։ Գրել է գրքեր, եգիպտական «Հոկտեմբեր» ամսագրում եղել է բաժնի ղեկավար։ Իր հոդվածներում Ֆարագ Ֆոդան քննադատում էր մահմեդական հիմնավորումները և դրա գաղափարախոսներին, քանի որ կարծում էր, որ մահմեդական հիմնադիրներն աղճատում են մահմեդականությունը։

1980-1990-ական թվականները Եգիպտոսում նշանավորվեցին մահմեդական հիմնավորումների ազդեցության ուժեղացման շնորհիվ։ Որոշ նախկին մարքսիստական մտավորականներ (օրինակ Մուհամմադ Իմարան կամ Թարիք ալ-Բիշրին) դարձան մահմեդական գաղափարախոսներ։ 1981 թվականին արմատականները սպանեցին նախագահ Անվար Սադաթին, և մի շարք հարձակումներ իրականացվեցին ղպտիական քրիստոնյանների վրա։ Ֆարագ Ֆոդան մնաց մարդու աշխարհիկության և իրավունքների պաշտպանության դիրքում[5].:

1992 թվականի հունիսի 8-ին Ֆարագ Ֆոդան փողոցում սպանվեց երկու արմատականների կրակոցից։ Հարձակման ժամանակ վիրավորում ստացան նրա որդին ու պատահական անցորդներ[6]։ «Ալ-Գամաա ալ-իսլամիան» իր վրա վերցրեց սպանության պատասխանատվությունը[7].:

Մահից ոչ շատ առաջ Ֆարագ Ֆոդան Ալ-Ազհար համալսարանի ուլեմների կողմից մեղադրվեց աստվածանարգության համար, քանի որ պետական կրոնի անկախության (աշխարհականություն) կողմնակից էր։ Ավելի ուշ, «Ալ-Գամաա ալ-իսլամիան» իր վրա վերցնելով սպանության պատասխանատվությունը, հայտարարեց, որ նա կրոնաթող է եղել[8], քանի որ ելույթ էր ունենում պետական քաղաքականության մեջ կրոնի ոչ ներմուծման համար և այդ ժամանակ Եգիպտոսում պաշտպանում էր մահմեդական արմատական գաղափարախոսների գործող օրենսդրության հակակշիռը, ովքեր պահանջում էին շարիաթի ընդունումը երկրում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Dictionary of African Biography / E. K. Akyeampong, Henry Louis Gates, Jr. — NYC: OUP, 2012. — ISBN 978-0-19-538207-5
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #119144840 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  4. ↑ de Baets, Antoon Censorship of Historical Thought: A World Guide, 1945-2000. — Greenwood Publishing. — С. 196.. — «In December 1992 Foda's collected works were banned».
  5. ↑ Miller, Judith God Has Ninety-Nine Names: Reporting from a Militant Middle East. — Simon and Schuster. — С. 26.
  6. ↑ «DOCUMENT - EGYPT: HUMAN RIGHTS ABUSES BY ARMED GROUPS»։ amnesty.org։ Amnesty International։ 1998-09։ Վերցված է 2013-03-09 (չաշխատող հղում)
  7. ↑ Կաղապար:Нп3 Islamism and Its Enemies in the Horn of Africa. — Կաղապար:Нп3, 2004. — С. 60.
  8. ↑ Soage, Ana Belén Faraj Fawda, or the Cost of Freedom of Expression // Կաղապար:Нп3. — 2007. — Т. 11. — № 2. — С. 26—33. Архивировано из первоисточника 27 Մայիսի 2010.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆարագ_Ֆոդա&oldid=8240320» էջից