Քրիստոֆեր Հանսթեն
Քրիստոֆեր Հանսթեն (նորվ.՝ Christopher Hansteen, սեպտեմբերի 26, 1784[1], Քրիստիանիա, Նորվեգիա և Օսլո, Դանիա-Նորվեգական ունիա[2] - ապրիլի 11, 1873, Քրիստիանիա, Նորվեգիա և Օսլո, Նորվեգիա[2]), նորվեգացի աստղագետ, ֆիզիկոս և գեոֆիզիկ[5], Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր անդամ (1830)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավարտել է Կոպենհագենի համալսարանը, որտեղ սկզբում սովորում էր իրավաբանություն, սակայն ավելի ուշ տարվում է մաթեմատիկայով և ֆիզիկայով։
Ուսումնասիրել է երկրագնդի ձգողականությունը, հայտնագործել է Երկրի մագնիսական դաշտի հորիզոնական լարվածությունը կազմող օրական փոփոխականները։
Հետազոտությունների ընթացքում մագնիսաչափական չափումներ է անցկացրել Նորվեգիայում և Ֆինլանդիայում, իսկ 1828—1830 թվականներին Գ. Ա. Էրմանի հետ ճանապարհորդություն է կատարել Արևմտյան Սիբիրում, որտեղ հաշվարկել էր գտնել Երկրի երկրորդ մագնիսական բևեռը։ Գիտական հեռարշավի արդյունքները հրապարակվում են 1854 թվականին, իսկ գլխավոր աշխատությունը լույս է տեսնում 1863 թվականին։ Ռուսաստանից վերադառնալուց անմիջապես հետո 1833 թվականին Քրիստիանայում կառուցում է աստղագիտական դիտարան, իսկ 1838 թվականին՝ մագնիսական, իսկ Հանսթենը լինում է երկուսի տնօրենն էլ[6]։
1835-38 թվականներին լույս է ընծայում երկրաչափության և մեխանիկայի դասագրքեր[7]։ Տարբեր գիտական ամսագրերում հրատարակել է աշխատանքներ։
1861 թվականից այլևս ակտիվ գործունենություն չի ծավալել[6]։
Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կոմանդոր (1847), Սուրբ Օլավի միաբանության մեծ խաչի ասպետ (1855)
- Դանեբրոգ միաբանության մեծ խաչի ասպետ,
- Բևեռային աստղի միաբանության մեծ խաչի ասպետ։
Նրա պատվին են անվանակոչված Լուսնի վրա խառնարան և Օսլոյի համալսարանի Բլինդերն տարածքում փողոց։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 Czech National Authority Database
- ↑ 3,0 3,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 157.
- ↑ Chisholm Hugh, ed. (1911)։ «Hansteen, Christopher»։ Encyclopædia Britannica (11th ed.)։ Cambridge University Press
- ↑ 6,0 6,1 Stubhaug Arild (2001)։ «Christopher Hansteen»։ in Helle, Knut։ Norsk biografisk leksikon (Norwegian) 4։ Oslo: Kunnskapsforlaget։ Վերցված է մարտի 22, 2009
- ↑ Stubhaug Arild (մայիսի 25, 2004)։ «Den inspirerende læreren»։ Forskning.no (Norwegian)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007-09-29-ին։ Վերցված է մարտի 22, 2009
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Колчинский И.Г.,Корсунь А.А.,Родригес М.Г. Астрономы.Биографический справочник. — Киев: Наукова думка, 1977.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||||||
- Սեպտեմբերի 26 ծնունդներ
- 1784 ծնունդներ
- Օսլո քաղաքում ծնվածներ
- Ապրիլի 11 մահեր
- 1873 մահեր
- Օսլո քաղաքում մահացածներ
- Կոպենհագենի համալսարանի շրջանավարտներ
- Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշանակիրներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Նորվեգացի աստղագետներ
- Ֆիզիկոսներ այբբենական կարգով
- Նորվեգացի ֆիզիկոսներ
- Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ
- Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ֆրանսիայի Գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամներ
- Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր անդամներ