Փոխադրող ՌՆԹ
Փոխադրող ՌՆԹ (կրճատ՝ փ-ՌՆԹ, փՌՆԹ), ռիբոնուկլեինաթթվի (ՌՆԹ) տարատեսակ։ Կազմված է 76-90 նուկլեոտիդներից[1]։ Ինֆորմացիոն ՌՆԹ-ի (ի-ՌՆԹ, մ-ՌՆԹ) և սպիտակուցների ամինաթթվային հաջորդականության միջև կապողն օղակն է։ Այն ռիբոսոմ է փոխադրում ի-ՌՆԹ-ի երեք նուկլեոտիդային հաջորդականությանը (կոդոն) համապատասխան ամինաթթու։ Այսպիսով փ-ՌՆԹ-ները տրանսլյացիայի (սպիտակուցի սինթեզ) կարևորագույն տարրերից են։
Ի-ՌՆԹ-ի նուկլեոտիդային հաջորդականությունը տեղեկություն է պարունակում տվյալ սպիտակուցի կազմի մեջ մտնող ամինաթթուների տեսակների մասին, իսկ փ-ՌՆԹն որոշում է, թե տվյալ հաջորդականությունը ո՞ր ամինաթթվին է համապատասխանում[2]։ Փոխադրող ՌՆԹ-ի այն ծայրը, որով այն փոխազդում է ի-ՌՆԹ-ի հետ, կազմված է 3 նուկլեոտիդից կազմված անտիկոդոնից կամ հակակոդոնից։ Սպիտակուցի սինթեզի ընթացքում անտիկոդոնը 3 ազոտային հիմքերով պայմանավորված կապ է առաջացնում ի-ՌՆԹ-ի հետ։ Փ-ՌՆԹ-ն իր մյուս ծայրով կովալենտային կապ է առաջացնում կոդոնին համապատասխան ամինաթթվի հետ։ Յուրաքանչյուր փ-ՌՆԹ կարող է միանալ միայն մեկ տեսակի ամինաթթվի, որի հետևանքով օրգանիզմը ունի բազմաթիվ տեսակի փ-ՌՆԹ-ներ։ Եվ քանի որ մի ամինաթթուն կարող է կոդավորվել մի քանի կոդոններով, կլինեն մի քանի փ-ՌՆԹ-ներ, որոնք կմիացնեն միևնույն ամինաթթուն։
Փ-ՌՆԹ-ի միացումը ամինաթթվին կատալիզում է ամինոացիլ փ-ՌՆԹ սինթետազը։ Տրանսլյացիայի ժամանակ փ-ՌՆԹ-ներն ու իրենց միացված ամինաթթուները փոխադրվում են ռիբոսոմներ էլոնգացիայի գործոնների միջոցով։ Եթե փ-ՌՆԹ-ի հակակոդոնը համապատասխանում է ի-ՌՆԹ-ի կոդոնին, ռիբոսոմին արդեն միացած փոխադրող ռիբոնուկլեինաթթուներից մեկը տեղափոխում է աճող պոլիպեպտիդային շղթան իր 3’ ծայրից փ-ՌՆԹ-ի 3’ ծայրին միացված ամինաթթվի վրա։ Վերջինիս միացումը շղթային կատալիզվում է ռիբոսոմի միջոցով։
Փ-ՌՆԹ-ի կազմում գտնվող նուկլեոտիդները կարող են ենթարկվել քիմիական փոփոխությունների, օրինակ՝ մեթիլացման կամ դեամինացման։ Այդ տարօրինակ կառուցվածքով նուկլեոտիդների պատճառով, փ-ՌՆԹ-ի միացման ունակությունը ամինաթթվին կարող է փոփոխվել կամ նույնիսկ խախտվել[3]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Sharp Stephen J, Schaack Jerome, Cooley Lynn, Burke Deborah J, Soll Dieter (1985)։ «Structure and Transcription of Eukaryotic tRNA Genes»։ CRC Critical Reviews in Biochemistry 19 (2): 107–144։ PMID 3905254։ doi:10.3109/10409238509082541։ Վերցված է նոյեմբերի 23, 2014 (անգլ.)
- ↑ Crick F (1968)։ «The origin of the genetic code»։ J Mol Biol 38 (3): 367–379։ PMID 4887876։ doi:10.1016/0022-2836(68)90392-6 (անգլ.)
- ↑ Stryer L, Berg JM, Tymoczko JL (2002)։ Biochemistry (5th ed.)։ San Francisco: W.H. Freeman։ ISBN 0-7167-4955-6 (անգլ.)
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Փոխադրող ՌՆԹ Վիքիպահեստում |
|---|
- GtRNAdb: Ամբողջական գենոմներից ճանաչված փ-ՌՆԹների հավաքածու
- HGNC: Մարդկային փ-ՌՆԹների գենետիկական անվանակարգ Archived 2014-12-21 at the Wayback Machine.
- Ամսվա մոլեկուլը Archived 2009-10-27 at the Wayback Machine. © RCSB Protein Data Bank Archived 2007-02-05 at the Wayback Machine.:
- Փոխադրող ՌՆԹ Archived 2010-11-12 at the Wayback Machine.
- Ամինոացիլ փ-ՌՆԹ սինթետազներ Archived 2010-01-16 at the Wayback Machine.
- Էլոնգացիոն ֆակտորներ Archived 2011-03-16 at the Wayback Machine.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||