Ցախակեռաս

Ցախակեռաս
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Տիպ Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Կարգ Դժնիկածաղկավորներ Ընտանիք Այծատերևազգիներ Ցեղ Ցախակեռաս
Լատիներեն անվանում
Lonicera L.
Հոմանիշներ
Caprifolium Mill. Metalonicera M.Wang & A.G.Gu Xylosteon Mill.
Տիպիկ ներկայացուցիչներ
Lonicera caprifolium L. — բուրավետ ցախակեռաս
Տեսակներ
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում

Ցախակեռաս (լատ.՝ Lonicera), այծատերևազգիների ընտանիքի փաթաթվող կամ կանգուն ցողուններով թուփ։ Հայտնի է մոտ 200՝ տարածված հիմնականում Հյուսիսային կիսագնդում, Անդերում։

Հայաստանում

ՀՀ-ում՝ 5(6) տեսակ՝

• բուրավետ ցախակեռաս (Lonicera caprifolum),
• կովկասյան ցախակեռաս (Lonicera caucasica),
• վրացական ցախակեռաս (Lonicera iberica) և այլն։

L. tatarica

Տարածում

Աճում է Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի և այլ մարզերի կաղնու-բոխու անտառներում, նոսրանտառներում, անտառի բացատներում, խոնավ վայրերում, գետերի և առուների երկայնքով, իսկ վրացական ցախակեռասը՝ հիմնականում չորային, արիդային նոսրանտառների կազմում՝ հարավային չոր, ժայռոտ լանջերին (800-1800 մ բարձրություններում)։

Կենսաբանական նկարագիր

Ցողունի բարձրությունը 2,5-3,5 մ է։ Տերևները հակադիր են, պարզ, ամբողջաեզր, ձվաձև կամ օվալաձև։ Ծաղիկները տերևանութային են, խոշոր, վարդագույն, սպիտակ, դեղին, բուրավետ։ Ծաղկում է մայիս-հունիսին։ Պտուղը կարմիր, նարնջագույն, դեղին, հյութալի հատապտուղ է։

Բազմանում է սերմերով, կտրոններով, անդալիսով։

Քիմիական կազմ

Տերևները պարունակում են վիտամին E, կարոտին (A-նախավիտամին), պտուղները՝ ներկանյութ։

Կիրառություն

Տերևների և ծաղիկների եփուկն օգտագործում են ողողումների համար՝ խուզող որքինի (մկնատամ) բուժման նպատակով, որպես վերքամոքիչ միջոց ևն։ Փայտանյութն ամուր է, կիրառվում է մանր իրեր պատրաստելու համար։

Գեղազարդիչ է։

Տեսակներ

L. japonica fruit

L. hispidula

L. sempervirens

L.caprifolium, Chèvrefeuille

Հայտնի է մոտ 200 տեսակ, նրանցից մի քանիսը.

Lonicera alpigena L. Lonicera alseuosmoides Graebn. Lonicera altmannii Regel & Schmalh. Lonicera arborea Boiss. Lonicera arizonica Rehder Lonicera asperifolia (Decne.) Hook.f. & Thomson Lonicera bracteolaris Boiss. & Buhse Lonicera caerulea L. — Жимолость голубая Lonicera canadensis J.Bartram ex Marshall Lonicera caprifolium L. Lonicera caucasica Pall. Lonicera chamissoi Bunge Lonicera chrysantha Turcz. ex Ledeb. Lonicera ciliosa (Pursh) Poir. ex DC. Lonicera confusa DC. Lonicera demissa Rehder Lonicera dioica L. Lonicera discolor Lindl. Lonicera edulis Turcz. Lonicera etarmca Santi Lonicera ferdinandi Franch. Lonicera flava Sims Lonicera floribunda Boiss. & Buhse Lonicera giraldii Rehder Lonicera gracilipes Miq. Lonicera gynochlamydea Hemsl. Lonicera heterophylla Decne. Lonicera hirsuta Eaton Lonicera hispida Pall. ex Schult. Lonicera iberica M.Bieb. Lonicera implexa Aiton Lonicera involucrata (Richardson) Banks ex Spreng. Lonicera japonica Thunb.

Lonicera koehneana Rehder Lonicera korolkowii Stapf Lonicera maackii (Rupr.) Maxim. Lonicera maximowiczii (Rupr. ex Maxim.) Maxim. Lonicera microphylla Willd. ex Schult. Lonicera myrtilloides Purpus Lonicera myrtillus Hook.f. & Thomson Lonicera nervosa Maxim. — Жимолость сетчатая Lonicera nigra L. — Жимолость чёрная Lonicera nummulariifolia Jaub. & Spach Lonicera oblongifolia (Goldie) Hook. Lonicera obovata Royle ex Hook.f. & Thomson Lonicera periclymenum L. Lonicera pileata Oliv. Lonicera praeflorens Batalin Lonicera pyrenaica L. Lonicera quinquelocularis Hardw. Lonicera rupicola Hook.f. & Thomson Lonicera ruprechtiana Regel Lonicera sempervirens L. Lonicera similis Hemsl. Lonicera standishii Jacques Lonicera steveniana Fisch. ex Pojark. Lonicera tangutica Maxim. Lonicera tatarica L. Lonicera tatsienensis Franch. Lonicera tenuipes Nakai Lonicera tomentella Hook.f. & Thomson Lonicera tragophylla Hemsl. Lonicera trichosantha Bureau & Franch. Lonicera utahensis S.Watson Lonicera webbiana Wall. ex DC. — Жимолость Уэбба Lonicera xylosteum L.

Գրականություն

• Шейко В. В. Спектр современных взглядов на структуру рода Lonicera L. (Caprifoliaceae) // Turczaninowia : журнал. — 2007. — В. 10 (1). — С. 13-54.
• Куклина А. Г. Сорта жимолости съедобной // Жимолость декоративная и съедобная. — М.: Кладезь-Букс, 2006.
• Род 8. Жимолость - Lonicera L. // Деревья и кустарники СССР. Дикорастущие, культивируемые и перспективные для интродукции. / Ред. тома С. Я. Соколов. - М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1962. - Т. VI. Покрытосеменные. Семейства Логаниевые - Сложноцветные. - С. 211-299. - 380 с. - 2400 экз.
• Род 1401. Жимолость - Lonicera L. // Флора СССР. В 30 т. / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Ред. тома Б. К. Шишкин. - М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1958. - Т. XXIII. - С. 467-573. - 776 с. - 2300 экз.

Արտաքին հղումներ

• «Сорта жимолости»։ НИИCC имени М.А. Лисавенко։ Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 14 
• Flora of China: Lonicera species list

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։