Տոտալ ֆուտբոլ
Տոտալ ֆուտբոլ (հոլ.՝ totaalvoetbal) ֆուտբոլի տակտիկական համակարգ է, որտեղ ցանկացած արտաքին դաշտի խաղացող կարող է ստանձնել թիմում ցանկացած այլ խաղացողի դերը: Խաղացողին, ով հեռանում է իր դիրքից, փոխարինվում է իր թիմից մեկ ուրիշով, այդպիսով պահպանելով թիմի նախատեսված կազմակերպչական կառուցվածքը: Այս հեղուկ համակարգում` արտաքին դաշտում ոչ մի խաղացող ֆիքսված չէ կանխորոշված դերում. յուրաքանչյուրը կարող է հաջորդաբար խաղալ որպես հարձակվող, կիսապաշտպան և պաշտպան: Միակ խաղացողը, ով պետք է մնա նշված դիրքում `դարպասապահն է:
«Տոտալ ֆուտբոլի» տակտիկական հաջողությունը մեծապես կախված է թիմում յուրաքանչյուր ֆուտբոլիստի հարմարվողականությունից, մասնավորապես՝ խաղադաշտում իրավիճակից կախված դիրքերը արագ փոխելու կարողությունից: Տեսությունը խաղացողներից պահանջում է հարմարավետ լինել մի քանի դիրքերում. հետևաբար, այն պահանջում է խելացի և տեխնիկապես բազմազան խաղացողներ:
1970-ական թվականներին մենեջեր Ռինուս Միխելսին վերագրվում է այս համակարգի ներդրումը հոլանդական «Այաքսում» և Նիդերլանդների ֆուտբոլի ազգային հավաքականում: Այնուամենայնիվ, որոշ հեղինակներ գնահատում են այնպիսի թիմեր, ինչպիսիք են 1930-ականների ավստրիական Wunderteam-ը կամ 1950-ականների Հունգարիայի Ոսկե թիմը, որոնք խաղացել են Տոտալ ֆուտբոլի ոճով: Երկու կողմերի վրա էլ ազդել է Ջիմի Հոգանը, որն իր հերթին ազդվել է կոմբինացիոն խաղից:
Պատմություն
Մինչ 1970-ականներ
Առաջին հիմքերը, որը հայտնի դարձավ որպես «Տոտալ ֆուտբոլ», դրեց Ջիմի Հոգանը, ով Բերնլիի բնիկ է և կրել է շոտլանդական կոմբինացիոն խաղի ազդեցությունը: Աշխատելով ավստրիացի մարզչի և նրա ընկերոջ՝ Ուգո Մեյսլի հետ `1930-ականների սկզբին, Մեյսլի Ավստրիայի ֆուտբոլի ազգային թիմը (հայտնի է որպես «Wunderteam») հավանաբար դարձավ առաջին թիմը, որը խաղաց «Տոտալ ֆուտբոլ»: Հոգանի ազդեցությունը հասավ Ավստրիայի սահմաններից դուրս, քանի որ երկու տասնամյակ անց Հունգարիայի հավաքականը (նաև հայտնի է որպես «Ոսկե թիմ») նույն ոճով ֆուտբոլ էր խաղում մարզիչ Գուշտավ Սեբեսի գլխավորությամբ։ Հունգարիայի ֆուտբոլի ասոցիացիայի այն ժամանակվա նախագահ Շանդոր Բարչն ասաց. «Ջիմի Հոգանը մեզ սովորեցրեց այն ամենը, ինչ մենք գիտենք ֆուտբոլի մասին»:
«Տորինո» (հայտնի է որպես «Գրանդե Տորինո» ) 1940-ականներին խաղաց նույն ոճով,որով խաղացել էին ավստրիացիները:1941-1947 թվականներին արգենտինական «Ռիվեր Փլեյթը» ձևավորեց ուշագրավ թիմ, որը հայտնի էր «La Máquina» (Մեքենա) անունով, որի հարձակումը, որը կազմավորվել էր Կառլոս Մունյոսի, Խոսե Մանուել Մորենոյի, Ադոլֆո Պեդերներիայի, Անխել Լաբրունայի և Ֆելիքս Լուստուի կողմից, կատարելագործեց «կեղծ ինը»: ոճը և հարձակման դիրքերի մշտական փոփոխությունը: «La Máquina»-ն արժանացել է մի քանի արգենտինական և միջազգային տիտղոսների։
Նաև 1940-ականներին անգլիացի մենեջեր Ջեք Ռեյնոլդսը կիրառեց մի ոճ, որը նման էր Տոտալ ֆուտբոլին «Այաքսում», ինչի շնորհիվ հոլանդական ակումբը բարձրացրեց իր կարևորությունը և առաջին անգամ նվաճեց գավաթներ: 1950-ականների վերջին և 1960-ականների սկզբին «Բերնլին» խաղում էր անգլիական ֆուտբոլում նորացված համակարգ, «որտեղ յուրաքանչյուր խաղացող կարող էր խաղալ յուրաքանչյուր դիրքում» `մենեջեր Հարի Փոթսի գլխավորությամբ: Այս «Տոտալ ֆուտբոլ» համակարգը բերեց ակումբին 1959-60 թվականների Առաջին դիվիզիոնի տիտղոսին և արժանացավ բազմաթիվ գովասանքների, ներառյալ Անգլիայի առաջին դիվիզիոնի բոլոր ժամանակների լավագույն ռմբարկու Ջիմի Գրիվզի հիացմունքը: Մեկ այլ ռահվիրա Վիկ Բուքինգհեմն էր՝ «Վեսթ Բրոմվիչի», «Այաքսի»և «Բարսելոնայի»մենեջերը 1950-ական և 1960-ական թվականներին, քանի որ նրա հաստատած ֆուտբոլային կրթությունն օգնեց Ռինուս Միխելսի, իսկ ավելի ուշ՝ Յոհան Կրոյֆի ֆուտբոլի առաջադեմ բնույթին,խաղացող, ով «Այաքսի»առաջին թիմ է մտցվել Վիկ Բուքինգհեմի կողմից:
Totaalvoetbal դպրոցներ
Ռինուս Միխելսը, ով խաղում էր Ռեյնոլդսի գլխավորությամբ, հետագայում դարձավ «Այաքսի» մենեջեր `1965 թվականին: Միխելսը զարգացրեց «Տոտալ ֆուտբոլի» մարտավարությունը 1970 թվականից հետո, ամենակարևորը հարձակվող Յոհան Կրոյֆի ներդրմամբ, որը, հավանաբար, համակարգի ամենահայտնի ներկայացուցիչն էր: Չնայած Կրոյֆը խաղադաշտ էր դուրս գալիս կենտրոնական հարձակվողի դիրքում, Միխելսը խրախուսում էր Կրոյֆին ազատորեն շրջել խաղադաշտում, օգտագործելով տեխնիկական կարողություններն ու խելացիությունը՝ օգտագործելու հակառակորդի թույլ կողմերը և ստեղծել հնարավորություններ: Կրոյֆի թիմակիցները նույնպես աշխատեցին համապատասխանաբար հարմարվելու համար՝ կանոնավոր կերպով փոխելով դիրքերը՝ ապահովելու համար թիմում տակտիկական դերերը հետևողականորեն լրացված: Ավստրիացի մարզիչ Էռնստ Հապելը վերամշակեց տեսությունը՝ ուժ ներմուծելու համար՝ խրախուսելով իր խաղացողներին ավելի կոշտ խաղալ «ADO Den Haag»-ում և«Feyenoord»-ում իր ժամանակաշրջանների ընթացքում: Հապելը նաև հասցրեց Նիդերլանդների հավաքականին 1978 թվականի ՖԻՖԱ-ի աշխարհի գավաթի երկրորդ տեղը գրավել։
Հիմնական բաղադրիչը տարածության օգտագործումն էր՝ «Տոտալ ֆուտբոլ»-ի հայեցակարգի համար կենտրոնական տարածք ստեղծելու անհրաժեշտությամբ: «Այաքսի» նախկին պաշտպան Բարի Հուլշոֆը դա նկարագրել է որպես «(այն), ինչ մենք քննարկել ենք ամբողջ ժամանակ: Կրոյֆը միշտ խոսում էր այն մասին, թե որտեղ վազել, որտեղ կանգնել, և երբ չշարժվել»: Նա այնուհետև մանրամասնեց, որ դիրքի փոփոխությունը հնարավոր է դարձել միայն տարածական իրազեկման շնորհիվ: Նա նաև նկարագրեց «Տոտալ ֆուտբոլի»նախաձեռնողականությունը, ինչպես նաև կարևորեց պրեսինգի օգտագործումը, որը կօգտագործվեր գնդակը հետ նվաճելու կամ հակառակորդին զգալի ճնշման տակ դնելու համար: Միխելսը և Կրոյֆը տեսան աննախադեպ հաջողություններ համակարգի հետ՝ նվաճելով Էրեդիվիզիի ութ տիտղոս, երեք եվրոպական գավաթ և մեկ միջմայրցամաքային գավաթ: Տոտալ ֆուտբոլի և նրա հարձակողական վարպետության կտրուկ վերելքը կապված էր նաև «Կատենաչիոյի մահվան» հետ՝ իտալական համակարգ, որը մեծապես կախված է պաշտպանության վրա, որը 1960-ականներին խթանում էր Էլենիո Էռերայի Ինտերնացիոնալը:
«Տոտալ ֆուտբոլ» համակարգը հակված էր պարտության, որը հատկապես զգացվեց 1974 թվականի Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության եզրափակիչում, որը վիճարկեցին Հոլանդիան և Արևմտյան Գերմանիան: Միչելսն ու Կրոյֆը տեսան, որ խաղամեյքինգ ներմուծելու իրենց կարողությունը խեղդվեց հանդիպման երկրորդ խաղակեսում Բերտի Ֆոգտսի արդյունավետ նշանառմամբ: Սա թույլ տվեց Ֆրանց Բեկենբաուերին, Ուլի Հյոնեսին և Վոլֆգանգ Օվերատին հենակետ ձեռք բերել կիսապաշտպանությունում, այդպիսով Արևմտյան Գերմանիային հնարավորություն տալով հաղթել 2–1 հաշվով։
Ժամանակակից դարաշրջան
2000-ականների վերջին և 2010-ականների սկզբին ՖԱ Բարսելոնայում (մասնավորապես՝ մենեջեր Խոսեպ Գվարդիոլայի գլխավորությամբ) և Իսպանիայի ազգային թիմում, հիմնվելով «Տոտալ ֆուտբոլ»-ի հիմքերի վրա, նոր մարտավարական համակարգ ձևավորվեց: Սա հայտնի դարձավ որպես Juego de Posición կամ Tiki-taka։
Տես նաև
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Total Football կատեգորիայում։ |