«Պիգմեյներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

19:03, 11 Նոյեմբերի 2015-ի տարբերակ

Պիգմեյներ կամ նեգրիլներ (հուն.՝ Πυγμαῖοι - բռունցքի մեծության մարդիկ), նեգրոիդ ռասային պատկանող կարճահասակ ժողովուրդների խումբ: Բնակվում են Աֆրիկայի հասարակածային անտառներում:

Պիգմեյների մասին հիշատակվում է մթա 3-րդ հազարամյակի հին եգիպտական գրություններում: Նրանց մասին հիշատակություններ կան նաև հին հունական աղբյուրներում (Հոմերոսի «Իլիական»-ում, Հերոդոտոսի և Ստրաբոնի երկերում):

16-17-րդ դարերում մատիմբա անունով հիշվում են Արևմտյան Աֆրիկան հետազոտողների գրություններում: 19-րդ դարում նրանց գոյությունը ապացուցվել է գերմանացի հետազոտող Գեորգ Ավգուստ Շվեյնֆուրտի և ռուս հետազոտող Վասիլի Յունկերի կողմից, ովքեր այդ ցեղերին հայտնաբերել են Իտուրի և Ուզլե գետերի ավազանին պատկանող արևադարձային անտառներում (պիգմեյների էթնիկ խմբերից էին ակկա, տիկիտիկի, բամբուտի, բատվա, օբոնգո, բակա և այլն): 20-րդ դարի վերջերին պիգմեյները բնակվում էին Գաբոնի, Կամերունի, Կենտրոնաաֆրիկյան հանրապետության, Կոնգոյի և Ռուանդայի անտառներում:

Մեծահասակ տղամարդու հասակը 145-150 սմ է, մաշկի գույնը բաց դարչնագույն, մազերը մուգ, գանգուր, շրթունքները համեմատաբար բարակ: Պիգմեյների հնարավոր թվաքանակը հավանաբար կազմում է 40-280 հազար մարդ:

Հիմնական զբաղմունքը որսորդությունն ու հավաքչությունն է: Որսի զենքը նետ ու աղեղն է: Նետերի ծայրերը մեծամասամբ թունավորված են:

Պիգմեյների կարճահասակության վերաբերյալ մուտացիաներ ի հայտ բերելու նպատակով ուսումնասիրվել են մի քանի ցեղախմբերի գեները, սակայն պարզվել է, որ ցածր հասակը կոնվերգենցիոն էվոլյուցիայի արդյունք է: Երեխաները ծնվում են արդեն իսկ փոքր հասակով: Հասակի սահմանափակումներն ի հայտ են գալիս պտղի ներարգանդային զարգացման շրջանում:

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

@@ Տող 4. / Տող 4. @@
 Պիգմեյների մասին հիշատակվում է մթա 3-րդ հազարամյակի հին եգիպտական գրություններում: Նրանց մասին հիշատակություններ կան նաև հին հունական աղբյուրներում ([[Հոմերոս]]ի «[[Իլիական]]»-ում, [[Հերոդոտոս]]ի և [[Ստրաբոն]]ի երկերում):
--17-րդ դարերում մատիմբա անունով հիշվում են Արևմտյան Աֆրիկան հետազոտողների գրություններում: 19-րդ դարում նրանց գոյությունը ապացուցվել է գերմանացի հետազոտող [[Գեորգ Ավգուստ Շվեյնֆուրտ]]ի և ռուս հետազոտող [[Վասիլի Յունկեր]]ի կողմից, ովքեր այդ ցեղերին հայտնաբերել են [[Իտուրի]] և [[Ուզլե]] [[գետ]]երի ավազանին պատկանող արևադարձային անտառներում (պիգմեյների էթնիկ խմբերից էին ակկա, տիկիտիկի, բամբուտի, բատվա, օբոնգո, բակա և այլն): 20-րդ դարի վերջերին պիգմեյները բնակվում էին [[Գաբոն]]ի, [[Կամերուն]]ի, [[Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն |  Կենտրոնաաֆրիկյան հանրապետության]], [[Կոնգոյի Հանրապետություն | Կոնգոյի]] և [[Ռուանդա]]յի անտառներում:
+-17-րդ դարերում մատիմբա անունով հիշվում են Արևմտյան Աֆրիկան հետազոտողների գրություններում: 19-րդ դարում նրանց գոյությունը ապացուցվել է գերմանացի հետազոտող [[Գեորգ Ավգուստ Շվեյնֆուրտ]]ի և ռուս հետազոտող [[Վասիլի Յունկեր]]ի կողմից, ովքեր այդ ցեղերին հայտնաբերել են [[Իտուրի]] և [[Ուզլե]] [[գետ]]երի ավազանին պատկանող արևադարձային անտառներում (պիգմեյների էթնիկ խմբերից էին ակկա, տիկիտիկի, բամբուտի, բատվա, օբոնգո, բակա և այլն): 20-րդ դարի վերջերին պիգմեյները բնակվում էին [[Գաբոն]]ի, [[Կամերուն]]ի, [[Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն|Կենտրոնաաֆրիկյան հանրապետության]], [[Կոնգոյի Հանրապետություն|Կոնգոյի]] և [[Ռուանդա]]յի անտառներում:
 Մեծահասակ տղամարդու հասակը 145-150 սմ է, [[մաշկ]]ի գույնը բաց դարչնագույն, մազերը մուգ, գանգուր, շրթունքները համեմատաբար բարակ: Պիգմեյների հնարավոր թվաքանակը հավանաբար կազմում է 40-280 հազար [[մարդ]]:
@@ Տող 10. / Տող 10. @@
 Հիմնական զբաղմունքը որսորդությունն ու հավաքչությունն է: Որսի զենքը [[նետ ու աղեղ]]ն է: Նետերի ծայրերը մեծամասամբ թունավորված են:
-Պիգմեյների կարճահասակության վերաբերյալ [[մուտացիա]]ներ ի հայտ բերելու նպատակով ուսումնասիրվել են մի քանի ցեղախմբերի [[գեն]]երը, սակայն պարզվել է, որ ցածր հասակը [[կոնվերգենցիա |կոնվերգենցիոն]] [[էվոլյուցիա]]յի արդյունք է: Երեխաները ծնվում են արդեն իսկ փոքր հասակով: Հասակի սահմանափակումներն ի հայտ են գալիս պտղի ներարգանդային զարգացման շրջանում:
+Պիգմեյների կարճահասակության վերաբերյալ [[մուտացիա]]ներ ի հայտ բերելու նպատակով ուսումնասիրվել են մի քանի ցեղախմբերի [[գեն]]երը, սակայն պարզվել է, որ ցածր հասակը [[կոնվերգենցիա|կոնվերգենցիոն]] [[էվոլյուցիա]]յի արդյունք է: Երեխաները ծնվում են արդեն իսկ փոքր հասակով: Հասակի սահմանափակումներն ի հայտ են գալիս պտղի ներարգանդային զարգացման շրջանում:
 {{ՀՍՀ}}
 [[Կատեգորիա:Ազգեր]]