«Խոսրով Ա Սասանյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, replaced: ր: → ր։, >: → >։ oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 31. | Տող 31. | ||
}} |
}} |
||
'''Խոսրով Ա''' ('''Անուշիրվան''', [[պարսկերեն]]` انوشيروان - ''անմահ հոգի ունեցող''; [[501]]–[[579]]), [[Կավադ Ա]]-ի սիրելի որդին ու ժառանգը, [[Սասանյան Իրան]]ի 20-րդ |
'''Խոսրով Ա''' ('''Անուշիրվան''', [[պարսկերեն]]` انوشيروان - ''անմահ հոգի ունեցող''; [[501]]–[[579]]), [[Կավադ Ա]]-ի սիրելի որդին ու ժառանգը, [[Սասանյան Իրան]]ի 20-րդ շահնշահը, պարսից արքա 531 թ.-ից, Սասանյանների դինաստիայից։ Համարվում է ամենահայտնի [[Սասանյան]] կառավարիչը։ |
||
Հաջորդել է հորը՝ [[Կավադ I]]-ին։ Տոհմային ավագանու ազդեցությունը թուլացնելու և կենտրոնական իշխանությունն ամրապնդելու նպատակով իրականացրել է բարեփոխումներ. կարգավորել է հարկային, ֆինանսական համակարգը, կատարել մարդահամար, վերացրել տեղական իշխանությունների ազդեցության տակ գտնվող աշխարհազորը, ստեղծել կանոնավոր և մշտական բանակ։ Հաջողությամբ պատերազմել է Բյուզանդիայի դեմ։ [[540]] թ.-ին գրավել է [[Անտիոք]]ը։ Կովկասի ցեղերի հարձակումները կասեցնելու նպատակով [[Դարբանդ]]ում կառուցել է մի շարք ամրություններ։ [[570]] թ.-ին պարսկական բանակը գրավել է Եմենը, վերահսկողություն սահմանել ծովային ճանապարհների վրա։ |
|||
⚫ | Նրա օրոք ծավալվեցին լայնածավալ շինարարական աշխատանքներ. կառուցվեցին նոր քաղաքներ, վերանորոգվեցին հները, ստեղծվեցին նոր |
||
⚫ | Նրա օրոք ծավալվեցին լայնածավալ շինարարական աշխատանքներ. կառուցվեցին նոր քաղաքներ, վերանորոգվեցին հները, ստեղծվեցին նոր [[կամուրջ]]ներ, [[ճանապարհ]]ներ։ Խորսորվ Ա-ի օրոք [[արվեստ]]ն ու [[գիտություն]]ը ծաղկում էին Սասանյան Իրանում և երկիրը հասավ իր հզորության գագաթնակետին։ Զարգացել են մշակույթը, արվեստը, քաղաքաշինությունը։ Ստեղծվել են գրական և պատմական բազմաթիվ երկեր, գրի է առնվել ժող. էպոսը, հունարենից և սանսկրիտից թարգմանվել են գրական և գիտական հուշարձաններ։ |
||
Խոսրովի անունը [[Իրան]]ում դարձավ այնքան հայտնի, ինչքան որ [[Հուլիոս Կեսար]]ի անունը [[Հին Հռոմ]]ում<ref>Ֆրայ, Ռիչարդ. ''Պարսկաստանի ժառանգությունը''. The World Publishing Company, 1963, էջ. 215 {{ref-en}}</ref>։ |
|||
Խոսրով I Անուշիրվանի օրոք Հայաստանում բռնկել է ապստամբություն ([[571]]—[[572]]), որը ղեկավարել է [[Վարդան Մամիկոնյան]]ը։ Խոսրով I Անուշիրվանի՝ Հայաստան ուղարկված բանակները պարտություն են կրել ապստամբներից։ Բյուզանդիայի միջամտությունը սկզբնավորել է ավելի քան 20-ամյա պատերազմ Պարսկաստանի և Բյուզանդիայի միջև։ |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{ծանցանկ}} |
{{ծանցանկ}} |
||
{{ՀՍՀ}} |
|||
[[Կատեգորիա:501 ծնունդներ]] |
[[Կատեգորիա:501 ծնունդներ]] |
||
[[Կատեգորիա:579 մահեր]] |
[[Կատեգորիա:579 մահեր]] |
16:19, 22 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ
Խոսրով Ա | |
---|---|
Սասանյան Իրանի շահնշահ | |
Խոսրովը որսի ժամանակ | |
Իշխանություն | 531 - 579 թթ. (48 տարի) |
Պարսկերեն | انوشيروان |
Տիտղոսներ | Անուշիրվան |
Ծնվել է՝ | 501 |
Ծննդավայր | Արդեսթան, Սասանյան Պարսկաստան |
Մահացել է՝ | 579 |
Վախճանի վայր | Տիզբոն |
Երկիր | Սասանյան Պարսկաստան |
Ազգություն | Պարսիկ |
Հարստություն | Սասանյաններ |
Նախորդ | Կավադ Ա |
Որդի | Որմիզդ Դ |
Հաջորդող | Որմիզդ Դ |
Տոհմ | Սասանյաններ |
գերիշխան և զորավար | |
Հայր | Կավադ Ա |
Մայր | Newandukht? |
Երեխաներ | Հորմիզդ IV և Anosazad? |
Հավատք | Զրադաշտականություն |
Խոսրով Ա (Անուշիրվան, պարսկերեն` انوشيروان - անմահ հոգի ունեցող; 501–579), Կավադ Ա-ի սիրելի որդին ու ժառանգը, Սասանյան Իրանի 20-րդ շահնշահը, պարսից արքա 531 թ.-ից, Սասանյանների դինաստիայից։ Համարվում է ամենահայտնի Սասանյան կառավարիչը։
Հաջորդել է հորը՝ Կավադ I-ին։ Տոհմային ավագանու ազդեցությունը թուլացնելու և կենտրոնական իշխանությունն ամրապնդելու նպատակով իրականացրել է բարեփոխումներ. կարգավորել է հարկային, ֆինանսական համակարգը, կատարել մարդահամար, վերացրել տեղական իշխանությունների ազդեցության տակ գտնվող աշխարհազորը, ստեղծել կանոնավոր և մշտական բանակ։ Հաջողությամբ պատերազմել է Բյուզանդիայի դեմ։ 540 թ.-ին գրավել է Անտիոքը։ Կովկասի ցեղերի հարձակումները կասեցնելու նպատակով Դարբանդում կառուցել է մի շարք ամրություններ։ 570 թ.-ին պարսկական բանակը գրավել է Եմենը, վերահսկողություն սահմանել ծովային ճանապարհների վրա։
Նրա օրոք ծավալվեցին լայնածավալ շինարարական աշխատանքներ. կառուցվեցին նոր քաղաքներ, վերանորոգվեցին հները, ստեղծվեցին նոր կամուրջներ, ճանապարհներ։ Խորսորվ Ա-ի օրոք արվեստն ու գիտությունը ծաղկում էին Սասանյան Իրանում և երկիրը հասավ իր հզորության գագաթնակետին։ Զարգացել են մշակույթը, արվեստը, քաղաքաշինությունը։ Ստեղծվել են գրական և պատմական բազմաթիվ երկեր, գրի է առնվել ժող. էպոսը, հունարենից և սանսկրիտից թարգմանվել են գրական և գիտական հուշարձաններ։
Խոսրովի անունը Իրանում դարձավ այնքան հայտնի, ինչքան որ Հուլիոս Կեսարի անունը Հին Հռոմում[1]։
Խոսրով I Անուշիրվանի օրոք Հայաստանում բռնկել է ապստամբություն (571—572), որը ղեկավարել է Վարդան Մամիկոնյանը։ Խոսրով I Անուշիրվանի՝ Հայաստան ուղարկված բանակները պարտություն են կրել ապստամբներից։ Բյուզանդիայի միջամտությունը սկզբնավորել է ավելի քան 20-ամյա պատերազմ Պարսկաստանի և Բյուզանդիայի միջև։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Ֆրայ, Ռիչարդ. Պարսկաստանի ժառանգությունը. The World Publishing Company, 1963, էջ. 215 (անգլ.)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |