| Սովորական քառթակ |
|---|
|
| |
| Գիտական դասակարգում |
|---|
| Թագավորություն
|
Կենդանիներ
|
| Ընտանիք
|
Ծածանաձկներ
|
| Ցեղ
|
Սովորական քառթակներ
|
| Տեսակ
|
Սովորական քառթակ
|
|
| Լատիներեն անվանում |
| Gobio gobio
|
| Հատուկ պահպանություն |
|
|
|
|
Սովորական քառթակ (լատին․՝ Gobio gobio), ծածանաձկների ընտանիքի ձուկ։ Հայաստանի ջրամբարներում հայտնաբերվել և նկարագրվել է 1998 թվականին։ Հանդիպում է Արաքս, Ախուրյան, Հրազդան, Մեծամոր գետերում և նրանց հարող ջրանցքներում։ Մանր ձուկ է։ Մարմինը լայնակի կտրվածքում գրեթե կլոր է, երկարությունը՝ 12 (երբեմն՝ մինչև 15) սմ, զանգվածը՝ 50 գ և ավելի։
Գլուխը բավական խոշոր է, կազմում է մարմնի երկարության 1/4-ը։ Բերանը գտնվում է գլխի երկարության կեսը կազմող դնչի ստորին մասում։ Վերին ծնոտի աջ և ձախ կողմերում կա մեկական կարճ բեղիկ։ Թեփուկները միջին մեծության են, կողագծում՝ 37-43 հատ։ Կլանային ատամները երկշարք են, եզակի դեպքերում՝ միաշարք։ Պոչային լողակը համեմատաբար խոր կտրվածքով է, վերին բլթակը ստորինից մի փոքր երկար է։ Մեջքը և կողքերի վերին մասը մոխրականաչավուն են՝ մետաղ, երկնագույն նրբերանգով, կողքերն արծաթագույն են, փորիկը՝ դեղնասպիտակավուն։ Մեջքի և կողքերի թեփուկներն ունեն մուգ եզրագիծ, մարմնի վրա, կողագծի երկայնքով, կան 6-11 կլորավուն պտեր։ Կրծքային, մեջքային և պոչային լողակները մոխրագույն են, վերջինների վրա կան գորշավուն, մանր, անկանոն դասավորված պտեր, իսկ փորային լողակներն ու հետնալողակն անգույն են։
Սեռահասուն է դառնում կյանքի 2-րդ տարում։ Բազմանում է գարնանը։ Յուրաքանչյուր առանձնյակ տարեկան ձվադրում է մի քանի անգամ (որոշակի ընդմիջումներով)։ Բեղունությունը հասնում է մինչև 10 հազար ձկնկիթի։ Այն դեղնավուն է, դնում է քարերի կամ ստորջրյա բույսերի վրա։
Բնակվում է վտառներով՝ գետերի և ջրանցքների դանդաղահոս տեղամասերում։ Վարում է մերձհատակային կենսակերպ, սնվում բենթոսային անողնաշարավորներով (միջատների թրթուրներ, խեցգետնակերպներ, փափկամարմիններ, օղակավոր որդեր, դետրիտ), երբեմն՝ բույսերի մնացորդներով։ Արդյունաբերական նշանակություն չունի։ Որոշակի վնաս է հասցնում՝ սնվելով արժեքավոր ձկնատեսակների (ծածան, հաշամ, ճանար) ձկնկիթով ու թրթուրներով։ Կարող է ծառայել որպես սիրող, ձկնորսության օբյեկտ։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
