Jump to content

Սյուգերի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սյուգերի
ֆր.՝ Suger
Դիմանկար
Ծնվել էմոտ 1080[1][2][3][…]
ԾննդավայրChennevières-lès-Louvres
Մահացել էհունվարի 13, 1151(1151-01-13)[3][4]
Մահվան վայրՍեն Դենի
ԳերեզմանՍեն Դենի աբբայություն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիայի թագավորություն
Մայրենի լեզուհին ֆրանսերեն
ԿրոնՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
ԵրկերՍեն Դենի աբբայություն, Vita Ludovici Grossi regis?, De ordinatione?, Libellus alter de consecratione ecclesiae sancti Dionysii?, Liber de rebus in administratione sua gestis? և Letters?
Մասնագիտությունճարտարապետ, պատմաբան, գրող, վանական և քաղաքական գործիչ
Զբաղեցրած պաշտոններQ132059923?
 Suger de Saint-Denis Վիքիպահեստում

Սուգերի, կամ Сюже́р, նաև Сюже́ (ֆր.՝ Suger, լատին․՝ Sugerus, ծննդյան թվական-մոտ 1081, մահվան թվական-13.01.1151[5][6][7][8]), ֆրանսիացի ժամանակագիր և եկեղեցական գործիչ, Բենեդիկտյան Սեն Դենի աբբայության վանահայր, ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս VI-ի խորհրդական։

Сугерий из Сен-Дени. Средневековый витраж

։ Ծնունդը քննարկման առարկա է եղել։

Սեն Դենից ոչ հեռու փոխարքայության[9], համաձայն ուրիշների` Էլ և Լուար ծայրանասային դեպարտամենտի թագավորական դոմենի գյուղացու որդի էր[10]։

Վաղ երիտասարդությունից աչքի է ընկել անսովոր ընդունակություններով և 1091 թվականից դաստիարակվել է Սեն Դենի աբբայությունում ապագա թագավոր Լյուդովիկոս VI-ի հետ, որն եղել է նրա հասակակիցը[11]։

Լյուդովիկոս VI-ի օրոք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ալեքսանդրիա, II դ. n. ե.; 12-րդ դարի հավելումներով։ Լուվր (Փարիզ)

Ծագումը քննարկման առարկա է։ Ըստ որոշ աղբյուրների՝ նա սերում էր համեստ ասպետական ընտանիքից, որը կալվածք ուներ Սեն Դենի մոտակայքում[9], ըստ այլոց՝ Տուրիի շրջակայքում ([Eure-et-Loire-ի ժամանակակից դեպարտամենտ[10], վաղ երիտասարդությունը նշանավորվել է արտասովոր ունակություններով, և 1091 թվականից նա մեծացել է Սեն Դենիի աբբայության ապագա թագավորի հետ միասին ( Լյուդովիկոս թանձրամարմին), ով իր հասակակիցն էր[11].[10]: Լյուդովիկոս VI-ի գահակալության ժամանակ որպես նրա ընկեր, նա մոտ է եղել արքունիքին և դիվանագիտական առաքելություններով մեկնել է Հենրի Նորմանդականի և այլ կառավարիչների մոտ։

Լյուդովիկոս VII-ի օրոք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հռոմ այցելելուց հետո նա 1122 թվականին դարձել է վանահայր Սեն Դենիում[6][12],:1123 թվականին նա մասնակցել է Առաջին Լատերական ժողովին և այնքան բարենպաստ տպավորություն է թողել Կալիստոս II-ի վրա, որ Ֆրանսիա վերադառնալուց տասնութ ամիս անց Պապը ցանկացել է խորհրդակցել նրա հետ և նրան կրկին հրավիրել է Հռոմ[5]։ Բերնարդ Քլերվանուքսի պնդմամբ, որն ի սկզբանե սուր քննադատության է ենթարկել նրա բարեփոխիչ գործունեությունը (որի հետ, սակայն, նրան հաջողվել է հաշտվել)[13]։ Սյուգերը ոչ միայն վերջ է դնում վանքում աշխարհիկացման վանական կյանքին, այլև ձեռնամուխ է լինում ակտիվորեն ամրապնդելու թագավորական իշխանության հեղինակությունը՝ ամեն կերպ արդարացնելով դրա սուրբ իմաստը։ Զուգահեռաբար նա հաստատեյ է սուրբ Դիոնիսիոսի պաշտամունքը, որպես ողջ Ֆրանսիայի երկնային հովանավորի, արտացոլված էր նրա լատիներեն տրակտատում («Սեն Դենի եկեղեցու օծման մասին»(լատին․՝ De consecratione ecclesie sancti Dionisii): Երբ 1124 թվականին կայսր Հենրի V-ը ներխուժում է թագավորական կալվածքներ, Սյուգերը մարտի դաշտ է գալիս աբբայության դրոշակով (որպես թագավորի մարտական դրոշ) [12][14]:

Ալեքսանդրյան ստեղծագործության սկահակ, որը պատկանել է վանահայր Սյուգերին, II-I դ. մ.թ.ա. Արվեստի ազգային պատկերասրահ (Վաշինգտոն)։ Թասի շրջանակն ու նրա պատվանդանը միջնադարի ավելի ուշ վերանայումն է[15].

Լյուդովիկոս VI-ի մահից հետո Սյուգերին որոշ ժամանակ կորցնում է իր ազդեցությունը արքունիքում և դիմում է Սեն Դենի աբբայության վերակազմավորմանը (հիմնականում նրա տաճարի եկեղեցին)։ Եկեղեցին այնքան խարխուլ և լքված էր, որտեղ ըստ իր` վանահոր կարծիքի, կարելի էր հանդիպել այծերի ու ոչխարների, որոնք խաղաղ խոտ էին արածում։ Առաջին հերթին անհրաժեշտ աշխատանքներն իրականացնելու համար Սյուգերը ստեղծում է տարեկան դրամական ֆոնդ ք[16]։ Վերակառուցումն իրականացվել է նախկինում չտեսնված ոճով, որը հետագայում անվանվել է գոթական ոճ, և շենքի հատակագծերը հիմնված են եղել վանքի լեգենդար հիմնադիրի կրոնական գեղագիտության սկզբունքների վրա, որը նույնացվել է Դիոնիսիոս Արեոպագիտացու սկզբունքների հետ։ Վերջինիս «Երկնային հիերարխիայի մասին» հունական տրկտատ- աշխատությունը հայտնի է դարձել միջնադարյան Արևմուտքի կրոնական շրջանակներում լատիներեն թարգմանության շնորհիվ։ Ըստ ֆրանսիացի Ժորժ Դյուբի, զուգակցելով կամարների կանգնեցման նոր տեխնիկան ճարտարապետական ավանդույթների հետ, Սյուգերը մտահղացել է տաճարի ինտերիերը. ավարտվել է 1144 թվականին (նավի տեսքով՝ որպես Տիեզերքի միասնության նախատիպ՝ հիմնված նրա կողմից մշակված աստվածային լույսի պոետիկայի վրա)[17]։ Պատկանում է բենեդիկտյան կարգին, որի գաղափարները չեն ներառում աղքատ լինելու ցանկությունը և աշխարհի լիակատար մերժումը` գիտակցելով վանական կյանքի կարևորությունը որպես աշխարհակարգի խորհրդանշական գագաթնակետի և հիմնված Դիոնիսիոսի «Երկնային հիերարխիայի մասին» տրակտատի վրա։ Նա միտումնավոր ձգտել է իր աբբայությունը մյուսներից վեր դասել այնպես, ինչպես միապետը գերազանցում է իր թագավորության մյուս ֆեոդալներին, ինչի համար նա համատեղում էր կարոլինգների ավանդույթները Բուրգունդիայի և Աքվիտանիա (երկրամաս)յի շրջանում[18]։

Ինչպես իրավացիորեն նշել է Պանոֆսկին, մանկուց զգալով «որդիական պատկանելության» զգացում դեպի Սեն Դենի աբբայությունը, նորարար Սյուգերը, ի տարբերություն վերջին հումանիստների, ինքն իրեն համարում էր ոչ թե կենտրոնամետ, այլ կենտրոնախույս` պրոյեկտելով իր անձնական եսը իրեն շրջապատող աշխարհի վրա և ժխտելով նրանց ինքնությունը։ Միևնույն ժամանակ նրա «խոնարհ ունայնությունը» արտահայտվում էր, մասնավորապես նրանում, որ վանքի դեկորացիայի բազմաթիվ մանրամասների վրա հիշատակված միակ անունը հենց իրենն էր[19]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. RKDartists (նիդերլ.)
  2. British Museum person-institution thesaurus
  3. 3,0 3,1 StructuraeRatingen: 1998.
  4. Babelio (ֆր.) — 2007.
  5. 5,0 5,1 Weber N. A. Suger «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 20-ին. // Catholic Encyclopedia. — Vol. 14. — New York, 1913.
  6. 6,0 6,1 Waldman T. G. Suger // Medieval France: An Encyclopedia. — New York; London, 1995. — p. 1697.
  7. Record #12083604 Արխիվացված 2021-06-02 Wayback Machine // общий каталог Национальной библиотеки Франции
  8. CERL Thesaurus — Консорциум европейских научных библиотек.
  9. 9,0 9,1 Waldman T. G. Suger // Medieval France: An Encyclopedia. — p. 1698.
  10. 10,0 10,1 10,2 Suger «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 20-ին. // Encyclopædia Britannica, 11’th ed. — Vol. 26. — Cambridge University Press, 1911. — p. 48.
  11. 11,0 11,1 Suger Արխիվացված 2010-08-23 Wayback Machine // Encyclopædia Britannica online.
  12. 12,0 12,1 Панофский Э. Аббат Сюжер и аббатство Сен-Дени Արխիվացված 2021-05-18 Wayback Machine
  13. Гуревич А. Я. Индивид и социум на средневековом Западе. — СПб., 2009. — С. 337.
  14. Дюби Жорж. История Франции. Средние века. — М.: Международные отношения, 2001. — С. 180–181.
  15. The Ambulatory of Saint-Denis Արխիվացված է Մարտ 18, 2022 Wayback Machine-ի միջոցով: (Ստուգված է 18 մարտի 2022)
  16. Менан Ф. и др. Капетинги. История династии. — C. 329.
  17. Дюби Ж. Время соборов. Искусство и общество 980—1420 годов. — М., 2002. — С. 127–128.
  18. Дюби Ж. Время соборов… — С. 124–125.
  19. Гуревич А. Я. Индивид и социум на средневековом Западе. — С. 339–340.