Jump to content

Սիրիայի կենտրոնական բանկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սիրիայի կենտրոնական բանկ
Изображение логотипа
Տեսակկենտրոնական բանկ
Հիմնադրված է1953
ՎայրԴամասկոս, Սիրիա
Երկիր Սիրիա
Կայքcb.gov.sy(արաբ.)
 Central Bank of Syria Վիքիպահեստում

Սիրիայի կենտրոնական բանկ (CBS; արաբ․՝ مصرف سورية المركزي‎‎), Սիրիայի կենտրոնական բանկն է։ Բանկը հիմնադրվել է 1953 թվականին և սկսել է գործել 1956 թվականին։ Նրա գլխավոր գրասենյակը գտնվում է Դամասկոսում, իսկ 11 մասնաճյուղերով՝ նահանգների մայրաքաղաքներում[1]։ Բանկի նպատակն է «խրախուսել երկրի ֆինանսական և վճարային համակարգերի կայունությունը, ամբողջականությունը և արդյունավետությունը, որպեսզի նպաստի օպտիմալ մակրոտնտեսական գործունեությանը»[2]։

ՍԿԲ-ը թողարկում է Սիրիայի արժույթը՝ Սիրիական ֆունտ (LS) և ամեն օր սահմանում է սիրիական ֆունտի միջամտության գինը արտարժույթի շուկայում։ ՍԿԲ-ը վերահսկողություն է իրականացնում Սիրիայում գործող բոլոր բանկերի նկատմամբ։

Անկախությունից հետո Սիրիայում բանկային գործունեության մեջ գերակշռում էին ֆրանսիական և բրիտանական բանկերը։ Խոշորագույն բանկը՝ ֆրանսիական «Banque de Syrie et du Liban» (Սիրիայի և Լիբանանի բանկը), ստանձնեց կենտրոնական բանկի գործառույթները և դարձավ արժույթի թողարկման բանկ՝ ի լրումն իր առևտրային գործունեության։ Սիրիան միացել է Արժույթի միջազգային հիմնադրամին (ԱՄՀ) 1947 թվականի ապրիլի 10-ին[3] և ֆիքսել փոխարժեքը 2,19 ֆունտ 1 ԱՄՆ դոլարի դիմաց[4]։

Սիրիայի կենտրոնական բանկի ստեղծման մասին օրենքն ընդունվել է 1953 թվականին, սակայն բանկը չի գործել մինչև 1956 թվականը։ Նրա գործառույթները ներառում էին թղթադրամների թողարկում, փողի զանգվածի վերահսկում, կառավարության համար որպես հարկաբյուջետային գործակալ և վարկային ու առևտրային բանկերի վերահսկումը[5]։ Այն նաև պետք է գործեր որպես երկրի զարգացման բանկ, մինչև կստեղծվեին մասնագիտացված բանկեր տարբեր ոլորտների համար։ Կենտրոնական բանկն ուներ զգալի հայեցողական լիազորություններ բանկային համակարգի նկատմամբ, սակայն ինքը գտնվում էր փողի և վարկի խորհրդի՝ բարձրաստիճան պաշտոնյաներից կազմված քաղաքական խմբի վերահսկողության տակ։

1956 թվականի Սուեզի պատերազմից հետո ֆրանսիական և բրիտանական բանկային շահերը բռնագրավվեցին որպես թշնամու ակտիվներ։ 1958 թվականին, Եգիպտոսի հետ դաշնակցությունից հետո, պետությունը սկսեց արաբացնել առևտրային բանկային համակարգը և 1961 թվականին իրականացրեց սահմանափակ ազգայնացման քաղաքականություն[5]։

1966 թվականին պետությունը ազգայնացրեց բոլոր առևտրային բանկերը՝ միաձուլելով բոլոր գոյություն ունեցող առևտրային բանկերը Սիրիայի միասնական առևտրային բանկի մեջ։ Կառավարությունը ստեղծել է նաև մասնագիտացված բանկեր՝ տնտեսության զարգացմանը նպաստելու համար[5]։

Միջազգային պատժամիջոցներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգները պատժամիջոցներ է սահմանել Սիրիայի կենտրոնական բանկի նկատմամբ 2004 թվականի մայիսից[6]՝ «Patriot Act»-ի 311-րդ հոդվածի համաձայն, և դրա հետ մեկտեղ մեղադրվում է փողերի լվացման մեջ։ Պատժամիջոցները Սիրիային դուրս են թողել համաշխարհային ֆինանսական համակարգից։ Պատժամիջոցները շրջանցելու համար սիրիացիները օտարերկրյա գործարքներ են իրականացնում հարևան երկրների, հատկապես Լիբանանի բանկերի միջոցով[7], որը նրանց խոցելի են դարձնում այդ երկրներում տնտեսական խաթարումների դեպքում։

Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմում կառավարության գործողությունների պատճառով ԱՄՆ[8], Կանադան, ԵՄ-ն, Արաբական լիգան և Թուրքիան պատժամիջոցներ են սահմանել Սիրիայի, այդ թվում՝ Սիրիայի կենտրոնական բանկի դեմ[6][9][10]։ Սիրիայի կենտրոնական բանկը ակտիվորեն փորձում է շրջանցել այս տարբեր պատժամիջոցները, երբ բանկերի պաշտոնյաները հանդիպեցին գործընկեր հաստատությունների հետ, ինչպիսիք են Գազպրոմբանկի ղեկավարները, որնց նրանք հանդիպեցին 2012 թվականի մարտին Մոսկվայում[11]։ Բանկը ավելի ու ավելի գաղտնի դեր է ստանձնում ներքին մասնավոր հատվածում, քանի որ երկրի ձախողված տնտեսությունը զսպում է օտարերկրյա ներդրումները[12]։

2020 թվականի դեկտեմբերի 23-ին ԱՄՆ գանձապետարանի արտաքին ակտիվների վերահսկողության գրասենյակը (OFAC) պատժամիջոցներ է կիրառել Սիրիայի կենտրոնական բանկի, ինչպես նաև ինը այլ կազմակերպությունների և յոթ ֆիզանձանց նկատմամբ, Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ նրանց դերի համար[13]։

Ոսկու պաշարներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականի ապրիլին «Reuters»-ը հաղորդել է, որ 2011 թվականին Սիրիայում քաղաքացիական պատերազմի բռնկման պահից ի վեր, Սիրիայի ոսկու պաշարները կրճատվել են կրկնակի անգամ, որը մինչև քաղաքացիական պատերազմին կազմում էր մոտ 17 միլիարդ դոլար, ընդ որում, սիրիական կառավարությունն օգտագործում է այդ պաշարները միջազգային պատժամիջոցները հաղթահարելու համար[14]։ Կենտրոնական բանկի կառավարիչ Ադիբ Մայալահը փորձել է հերքել այս տեղեկությունները[15]։ Սա նման է այն բանին, թե ինչպես է սիրիական կառավարությունն օգտագործում իր արտաքին պահուստները բյուջեի դեֆիցիտի պահանջները բավարարելու համար, որը զգալիորեն աճել է, հասնելով մինչև 6,7 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի[16]։

Հարձակումներ բանկի վրա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմի սկզբից ի վեր Կենտրոնական բանկի շենքը երեք անգամ հարձակման է ենթարկվել՝ 2012 թվականի ապրիլին շենքի վրա հրթիռային նռնակ է արձակվել, 2013 թվականի ապրիլին այն տուժել է մոտակայքում ականապատ մեքենայի պայթյունից, իսկ 2013 թվականի հոկտեմբերին խոցվել է ականանետային արկերից[17]։

Կառավարիչներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Իզզատ Տրաբուլսի (1956–1961)
  2. Հոսնի Ալ-Սավաֆ (1961–1963)
  3. Նուր Ալլահ Նուր Ալլահ (1963–1963)
  4. Ադնան Ալ-Ֆարա (1963–1970)
  5. Նասոուհ Ալ-Դաքքաք (1971–1978)
  6. Ռիֆաթ Ալ Աքքադ (1978–1984)
  7. Հիշամ Մութավալի (1984–1987)
  8. Մուհամմադ Ալ Շարիֆ (1987–1995)
  9. Մուհամմադ Բաշարի Քաբբարահ (1995–2004)
  10. Ադիբ Միլա (2005–2016)
  11. Դուրայդ Դուրգամ (2016–2018)
  12. Հազեմ Քարֆուլ (2018–2021)
  13. Մուհամեդ Իսսամ Հազիմա (2021–ներկա)

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «CBS's Branches in Syria». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  2. «Central Bank of Syria official website». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  3. «List of Members' Date of Entry». www.imf.org. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 26-ին.
  4. «Third International Report - Exchange Restrictions». IMF.org. 1952.(չաշխատող հղում)
  5. 5,0 5,1 5,2 Banking and Monetary Policy
  6. 6,0 6,1 Cutler, David (2011 թ․ նոյեմբերի 28). «Factbox: Sanctions imposed on Syria». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 30-ին.
  7. «Lebanon crisis wreaks havoc on Syria's war-torn economy». Reuters. 2019 թ․ նոյեմբերի 29.
  8. «US trade and financial sanctions against Syria». whitehouse.gov. 2011 թ․ ապրիլի 29. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 24-ին – via NARA.
  9. «Turkey Slaps Economic Sanctions on Syria». Fox News. 2011 թ․ նոյեմբերի 30.
  10. «Canadian Sanctions | Foundation for Defense of Democracies». Defenddemocracy.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 4-ին.
  11. «Syria's Russian Connection». Wall Street Journal. 2012 թ․ օգոստոսի 14. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  12. «Syria backs down over import ban». Financial Times. 2011 թ․ նոյեմբերի 4. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  13. «US sanctions Syria's Central Bank, 9 other entities, 7 individuals». Business Standard India. 2020 թ․ դեկտեմբերի 23.
  14. «Syria selling gold reserves as sanctions bite: sources». Reuters. 2012 թ․ ապրիլի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  15. «Skepticism overshadows Syria's gold reserves». Xinhua. 2012 թ․ ապրիլի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  16. «Syria reverts to socialist economic policies to ease tension». Reuters. 2012 թ․ հուլիսի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  17. «Mortars hit Syria central bank in Damascus». NOW. AFP. 2013 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիրիայի կենտրոնական բանկ» հոդվածին։