Սիմոն Բոլիվար Բաքներ

Սիմոն Բոլիվար Բաքներ
ապրիլի 1, 1823 - հունվարի 8, 1914 (90 տարեկան)
Ծննդավայր	Հարտ շրջան, Կենտուկի, ԱՄՆ
Մահվան վայր	Հարտ շրջան, Կենտուկի, ԱՄՆ
Գերեզման	Frankfort Cemetery
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Զորատեսակ	ԱՄՆ բանակ և Ամերիկայի Կոնֆեդերատիվ Նահանգների բանակ
Կոչում	գեներալ
Մարտեր/; պատերազմներ	Seminole Wars?, Ամերիկա-մեքսիկական պատերազմ և Ամերիկայի քաղաքացիական պատերազմ
Կրթություն	ԱՄՆ Ռազմական ակադեմիա
Ստորագրություն

Սիմոն Բոլիվար Բաքներ (անգլ.՝ Simon Bolivar Buckner, ապրիլի 1, 1823(1823-04-01)^[1]^[2], Հարտ շրջան, Կենտուկի, ԱՄՆ - հունվարի 8, 1914(1914-01-08)^[1]^[2]^[3], Հարտ շրջան, Կենտուկի, ԱՄՆ), ամերիկացի ռազմական գործիչ, որը մասնակցել է Ամերիկա-մեքսիկական պատերազմին` ԱՄՆ-ի կողմից և Ամերիկայի քաղաքացիական պատերազմին` համադաշնության կողմից։ Ավելի ուշ նա դարձել է Կենտուկի նահանգի 30-րդ նահանգապետը։

Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաքները ծնվել է Կենտուկի նահանգի իր հայրական "Glen Lily" կալվածքում^[4]։ Նա ընտանիքի երրորդ երեխան էր և Այլեթ Հարթսվելի և Էլիզաբեթ Էն Մորհեդի երկրորդ որդին։ Իր անունը նա ստացել Է վենեսուելացի հերոս Սիմոն Բոլիվարի պատվին։ 9 տարեկան հասակում նա Մանֆորդվիլում ընդունվել է մասնավոր դպրոց, որտեղ ընկերացել է Թոմաս Վուդի հետ։ 1838 թվականին նրա հայրը տեղափոխվել է Մյուլենբերգի շրջան, որտեղ հիմնադրել է երկաթագործական արդյունաբերության միություն։ Բաքները դպրոց է գնացել Գրիննվիլում, այնուհետև սեմինարիա` Հոփկինսվիլում։ 1840 թվականին Բաքներն ընդունվել է Վեստ-Փոինթի ակադեմիա` 1844 թվականին ավարտելով 11-րդ դասարանը։ Երկրորդ հետևակային գնդում ստացել է երկրորդ լեյտենանտի ժամանակավոր կոչում։ Նրան ուղարկել են Օնտարիո լճի կայազոր, սակայն 1845 թվականի օգոստոսի 28-ին նա վերադարձել է ակադեմիա և սկսել է դասավանդել աշխարհագրություն, պատմություն և էթիկա^[5]։

Մեքսիկական պատերազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկա-մեքսիկական պատերազմի տարիներին թողել է դասավանդելը` միանալով գործող բանակին և մասնակցելով շատ խոշոր մարտերի։ 1855 թվականին Բաքները հրաժարական է տվել` Իլինոյս նահանգի Չիկագո քաղաքում իր աներոջ անշարժ գույքի կառավարման գործին անցնելու համար։

Միջպատերազմական շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1857 թվականին նա վերադարձել է իր հայրենի Կենտուկի նահանգ, իսկ 1861 թվականին նշանակվել է նահանգապետ Բերիա Մագոֆնի (անգլ.՝ Beriah Magoffin) գեներալ-համհարզ և նահանգի ոստիկանության հրամանատար։ Այս պաշտոններում Բաքները փորձել է ապահովել Կենտուկի նահանգի չեզոքությունը Քաղաքացիական պատերազմի առաջին օրերին։

Քաղաքացիական պատերազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ պետության չեզոքությունը խախտվել է, Բաքները միացել է Համադաշնային բանակին` մերժելով Միության բանակի կողմից հնչած նմանատիպ առաջարկը։ Նա մասնակցել է Բրեգ Բրեքսթոնի չհաջողված ներխուժմանը Կենտուկի, իսկ 1862 թվականին դարձել է Էդմունդ Քիրբի Սմիթի շտաբի ղեկավարը Տրանս-Միսիսիպիի վարչությունում։ Սակայն հենց նույն 1862 թվականին Բաքներն ընդունել է գեներալ Ուլիսես Ս. Գրանթի` կապիտուլյացիայի անվերապահ պայմանները Ֆորթ Դոնելսոնի ճակատամարտում։ Նա դարձել է դաշնակցային առաջին գեներալը, որը հանձնվել է պատերազմում։

Պատերազմից հետո առաջին տարիներին Բաքները ակտիվորեն ներգրավվել է քաղաքականության մեջ։ 1887 թվականին նա ընտրվել է Կենտուկիի նահանգապետ։ Սա նրա երկրորդ արշավն էր` այս պաշտոնն ստանալու փորձով։ Նրա պաշտոնավարման ընթացքում նահանգի արևելյան մասում տեղի են ունեցել մի քանի զինված բախումներ, այդ թվում` Հաթթֆիլդների և Մաքքոյների միջև տոհմային թշնամությունն ու պատերազմը Ռոուան կոմսությունում։ Նրա վարչակազմը ցնցված էր այն սկանդալով, որը ծագել էր, երբ պետական գանձապահ Ջեյմս Թեյթը` «Ազնիվ Դիք» մականունով, անհետացել էր 250.000 դոլարով։ Որպես նահանգապետ, Բաքները առավել հայտնի էր դարձել վետոյի կիրառման նկատմամբ իր մեծ սիրով։ Օրենսդիր մարմնի միայն մեկ նիստում նա ավելի շատ է վետո կիրառել, քան նախորդ տասը նահանգապետերը միասին վերցրած^[6]։

1895 թվականին նա անհաջող փորձ է կատարել ԱՄՆ Սենատում պաշտոն զբաղեցնելու համար։ Հաջորդ տարի նա անդամագրվել է Ազգային ժողովրդավարական կուսակցությանը, որը պաշտպանում էր կոշտ արժութային քաղաքականությունը։ Նա կուսակցության փոխնախագահի թեկնածուն էր, 1896 թվականի ընտրություններում ընտրողների միայն 1%-ն էր կողմ քվեարկել այդ կուսակցության նախագահի թեկնածու Ջոն Պալմերի օգտին։ Դրանից հետո Բաքներն այլևս երբեք չի ձգտել պետական պաշտոնների։ Մահացել է երիկամների սուր վնասման հետևանքով, 1914 թվականի հունվարի 8-ին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Wall B. H. Buckner, Simon Bolivar (01 April 1823–08 January 1914), Confederate lieutenant general and governor of Kentucky (1887-1891) // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.0500098
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Harrison in The Kentucky Encyclopedia, стр. 136
↑ Cullums Register
↑ Stickles стр. 348–355, 367, 360–361, 374–375

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Stickles, Arndt M. Simon Bolivar Buckner: Borderland Knight. — Chapel Hill, North Carolina: University of North Carolina Press, 1940. — ISBN 978-0-8078-5356-6
Lowell H. Harrison Simon Bolivar Buckner // The Kentucky Encyclopedia / Kleber, John E.. — Lexington, Kentucky: The University Press of Kentucky, 1992. — ISBN 0-8131-1772-0

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիմոն Բոլիվար Բաքներ» հոդվածին։

[_154d53edd083dc8d-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Encyclopædia Britannica

[_a23ce1baea60c674-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Wall B. H. Buckner, Simon Bolivar (01 April 1823–08 January 1914), Confederate lieutenant general and governor of Kentucky (1887-1891) // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.0500098

[_6a4cd308ee496831-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[4] Harrison in The Kentucky Encyclopedia, стр. 136

[5] Cullums Register

[6] Stickles стр. 348–355, 367, 360–361, 374–375

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]