Ռոզա Մանուս
| Ռոզա Մանուս | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 20, 1881[1][2] |
| Ծննդավայր | Ամստերդամ, Նիդերլանդներ |
| Մահացել է | ապրիլի 28, 1943[1] (61 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ռավենսբրյուկ համակենտրոնացման ճամբար, Գերմանիա կամ Օսվենցիմ, Lesser Poland Voivodeship, Լեհաստան |
| Քաղաքացիություն |  Նիդերլանդների Թագավորություն |
| Մայրենի լեզու | հոլանդերեն |
| Մասնագիտություն | կանանց իրավունքների պաշտպան, սուֆրաժիստ և սուֆրաժիստ |
| Անդամություն | Խաղաղության և ազատության կանանց միջազգային միություն |
 Rosa Manus Վիքիպահեստում | |
Ռոզա Մանուս (հոլ.՝ Rosette Susanna (Rosa) Manus, Նիդերլանդերեն արտասանություն` [roːˈsɛtə syˈsɑnaː ˈroːsaː ˈmaːnʏs], օգոստոսի 20, 1881[1][2], Ամստերդամ, Նիդերլանդներ - ապրիլի 28, 1943[1], Ռավենսբրյուկ համակենտրոնացման ճամբար, Գերմանիա և Օսվենցիմ, Lesser Poland Voivodeship, Լեհաստան), հոլանդացի խաղաղասեր, կանանց ընտրական իրավունքների կողմնակից։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռոզա Մանուսը ծնվել է Ամստերդամում, ազգությամբ հրեա ծխախոտի վաճառական Հենրի Ֆիլիպ Մանուսի և տնային տնտեսուհի Սոետե Վիտա Իսրայելի ընտանիքում։ Ընտանիքի յոթ երեխաներից եղել է երկրորդը[3][4]։
_-_pacifiste_-_feministe_-_portretschilderij_-_Collectie_Atria_-_Amsterdam.JPG)
Մանուսը ներգրավվել է կանանց միջազգային ընտրական իրավունքի շարժման մեջ 1908 թվականին Կանանց միջազգային ընտրական իրավունքի ալյանս (IWSA) համաժողովի ժամանակ, որտեղ հանդիպել է հոլանդացի սուֆրաժիստ Ալետա Յակոբսին և ամերիկացի սուֆրաժիստ Քարի Չեփմեն Քատին, ում հետ ցմահ գործընկերներ են դարձել[5]։
1908 թվականի կոնգրեսից հետո Մանուսը դարձել է Հոլանդիայի կանանց ընտրական իրավունքի ասոցիացիայի քարտուղար[4]։ 1913 թվականին Միա Բոյզվեյնի հետ միասին կազմակերպել են հոլանդացի կանանց կյանքի մասին պատմող «De Vrouw 1813–1913» ցուցահանդեսը[6]։ 1915 թվականին Մանուսը մեծ դեր է խաղացել Հաագայում Կանանց միջազգային կոնգրեսի կազմակերպման գործում, որից հետո նշանակվել է Խաղաղության և ազատության կանանց միջազգային կոմիտեի (WILPF) քարտուղար։
1922-1923 թվականներին Կանանց միջազգային ընտրական իրավունքի նախագահ Քարի Չեփմեն Քատի հետ համաշխարհային ճամփորդություն են կատարել։
1935 թվականին Յոհաննա Նաբերի և Ուիլեմիյն Պոստումուս վան դեր Գութի հետ հիմնադրել են Կանանց շարժման միջազգային արխիվ (IAV), որը հետագայում հայտնի է դարձել որպես Միջազգային տեղեկատվական կենտրոն և կանանց շարժման արխիվ, այժմ՝ որպես Ատրիա, Գենդերային հավասարության և կանանց պատմության ինստիտուտ (հոլ.՝ Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis)[6]:
Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1940 թվականին վտարվել է նացիստների կողմից և 1941 թվականի հոկտեմբերին տեղափոխվել Ռավենսբրյուկ համակենտրոնացման ճամբար[7]։ Ամենայն հավանականությամբ 1942 թվականին Բերնբուրգ էֆթանազիայի կենտրոնում գազով թունավորվել է, սակայն մահվան ամսաթվի հետ կապված հակասող տվյալներ կան[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Biografisch Portaal — 2009.
- ↑ 2,0 2,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ «Rosa Manus | Jewish Women's Archive». jwa.org. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 5-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Commire, Anne; Klezmer, Deborah; Stavenuiter, Monique (1999 թ․ հունվարի 1). Women in world history: a biographical encyclopedia (English). Vol. Vol. 10. Waterford, CT: Yorkin Publications. էջ 199. ISBN 078763736X.
{{cite book}}:|volume=has extra text (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Rupp, Leila J (1997 թ․ հունվարի 1). Worlds of women: the making of an international women's movement (English). Princeton, N.J.: Princeton University Press. էջեր 190–191, 196–197. ISBN 0691016763.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 6,0 6,1 6,2 «Who was Rosa Manus?». Atria Institute on gender equality and women's history. 2016 թ․ ապրիլի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 5-ին.
- ↑ «International Women's News». 1946 թ․ փետրվար. էջ 50.
{{cite web}}: Missing or empty|url=(օգնություն)
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Archief Rosa Manus Fonds(չաշխատող հղում), Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, Amsterdam, Netherlands
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոզա Մանուս» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
