Ռոզա Ալբախ-Ռետի

Ռոզա Ալբախ-Ռետի; գերմ.՝ Rosa Albach-Retty
Ծնվել է	դեկտեմբերի 26, 1874
Ծննդավայր	Հանաու, Մայն Կինցիգ, Դարմշտադտի վարչական շրջան, Հեսսեն, Գերմանիա
Մահացել է	օգոստոսի 26, 1980[…] (105 տարեկան) կամ 1980
Մահվան վայր	Բադեն, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա
Գերեզման	Վիենայի կենտրոնական գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Մասնագիտություն	թատրոնի դերասանուհի, կինոդերասանուհի և դերասանուհի
Ամուսին(ներ)	Karl Albach?
Երեխա(ներ)	Վոլֆ Ալբախ Ռետի
Պարգևներ և մրցանակներ	և Կայնցի մեդալ

Ռոզա Ալբախ-Ռետի (գերմ.՝ Rosa Albach-Retty, ծնված՝ Ռոզա Ռետի, դեկտեմբերի 26, 1874(1874-12-26)^[1]^[2]^[3], Հանաու, Մայն Կինցիգ, Դարմշտադտի վարչական շրջան, Հեսսեն, Գերմանիա^[4] - օգոստոսի 26, 1980(1980-08-26)^[1]^[5]^[2]^[…] կամ 1980^[6], Բադեն, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա), թատրոնի և կինոյի ավստրիացի դերասանուհի։

Գերմանաֆրանսիական դերասանուհի Ռոմի Շնայդերի տատիկը։

Կենսագրություն և կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոզա Ռետին ծնվել է 1874 թվականին դերասաններ Ռուդոլֆ և Քեթի Ռետիների ընտանիքում։ Վերջիններս սերում էին հին իտալական դերասանական դինաստիայից։ Ռոզայի առաջին ուսուցիչը դառնում է հայրը՝ Ռուդոլֆ Ռետին։ 1890 թվականից սկսած դերասանուհին խաղացել է բեռլինյան թատրոնների բեմերում։ Նրա առաջին հաջողությունը թատերական ասպարեզում դարձավ դերը «Միննա ֆոն Բարնհելմ» ներկայացման մեջ Բեռլինի Լեսինգի անվան թատրոնում։ 1895 թվականից 1903 թվականներին Ռետին բեմական գործունեություն է ծավալել վիեննական թատրոններում, ըստ մասնավորի՝ Ֆոլկսթեատրոյում և Բուրգթեատրոյում։

1905 թվականին Ռոզա Ռետիին շնորհվում է արքունի դերասանուհու տիտղոս։ 1928 թվականին դերասանուհին արժանանում է Բուրգթեատրոյի պատվավոր անդամի կոչմանը։

Ռոզայի հրաժեշտի բեմելը տեղի ունեցավ 1958 թվականին, երբ նա 84 տարեկան էր։

1930 թվականից սկսվում է Ռոզա Ալբախ-Ռետիի կինոկարիերան։ Նույն թվականին նրա դեբյուտային դերը եղավ «Գումարներ փողոցում» ֆիլմը։

Ռետիի սերունդները նույնպես հայտնի անձինք դարձան։ Որդին՝ Վոլֆ Ալբախ-Ռետին, ում հայրը Ավստրիական բանակի սպա Կառլ Ալբախն էր, նույնպես դերասան դարձավ։ Ռոզայի թոռնուհին Ռոմի Շնայդերն է՝ գերմանաֆրանսիական հայտնի դերասանուհի։

100 տարեկան հասակում Ռոզա Ռետին հրապարակեց իր հիշողությունների գիրքը՝ «Ինչքան կարճ են այս հարյուր տարիները» վերնագրով։

Ռոզա Ալբախ-Ռետին իր մահկանացուն կնքեց 1980 թվականի օգոստոսի 26-ին՝ 105 տարեկան հասակում։ Հուղարկավորված է Վիեննայի կենտրոնական գերեզմանատանը։

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1930՝ Geld auf der Straße
1935՝ Episode
1939՝ Hotel Sacher
1942՝ Wien 1910
1942՝ Die heimliche Gräfin
1942՝ Wen die Götter lieben
1951՝ Maria Theresia
1955՝ Der Kongreß tanzt

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Albach-Retty, Rosa. So kurz sind hundert Jahre. Erinnerungen. Verlag: Herbig, München Berlin, 1979. ISBN 9783776608649

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 filmportal.de — 2005.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118501356 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Rosa Albach-Retty: So kurz sind hundert Jahre. Erinnerungen. Aufgezeichnet von Gertrud Svoboda-Srncik. Herbig, München Berlin 1978, ISBN 3-7766-0864-1
Robert Kittler: Rosa Albach-Retty. Ein Leben für das Theater. Diss. Univ. Wien, Wien 1958
Oliver Rathkolb: Führertreu und gottbegnadet. Künstlereliten im Dritten Reich. Österreichischer Bundesverlag, Wien 1991, ISBN 3-215-07490-7
Robert Teichl: Österreicher der Gegenwart. Lexikon schöpferischer und schaffender Zeitgenossen. Verlag der Österreichischen Staatsdruckerei, Wien 1951
Jürgen Trimborn: Romy und ihre Familie. Droemer, München 2008, ISBN 3-426-27451-5

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենսագրությունը austria-forum.org կայքում (գերմ.)
Rosa Albach-Retty (Kurzbiographie im Geschichte-Wiki der Stadt Wien) Արխիվացված 2016-03-24 Wayback Machine
Archivaufnahmen mit Rosa Albach-Retty im Onlinearchiv der Österreichische Mediathek

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոզա Ալբախ-Ռետի» հոդվածին։

[_b85c4eed27136adf-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 filmportal.de — 2005.

[_6216736d9c35bdbc-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_970c9126569d90bc-3] 3,0 ^3,1 Munzinger Personen (գերմ.)

[_ce31cf0506fe2859-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118501356 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_7631a27e9030a9e5-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[_f8f3cbda5027645f-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]