Բադեն (Ներքին Ավստրիա)

Քաղաք
Բադեն
գերմ.՝ Baden bei Wien
Զինանշան
Երկիր	Ավստրիա
Նահանգ	Ստորին ԱվստրիաՍտորին Ավստրիա
Մակերես	26,89 կմ²
ԲԾՄ	230 մետր
Բնակչություն	25 136 մարդ (2010)
Խտություն	935 մարդ/կմ²
Տեղաբնականուն	Բադենցի
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ	0 22 52
Փոստային ինդեքս	2500
Փոստային ինդեքսներ	2500
Ավտոմոբիլային կոդ	BN
Թվային իդենտիֆիկատոր	3 06 04
Պաշտոնական կայք	baden-bei-wien.at
Բադեն Վիքիպահեստում

Բադենի համայնապատկերը, 1482 թվական

Բադենի համայնապատկերը, կենտրոնում Սուրբ Քրիստոֆ եկեղեցին, մեր օրեր

Բադեն (գերմ.՝ Baden bei Wien), քաղաք Ավստրիայի Ստորին Ավստրիայում, մայրաքաղաք Վիեննայի հարավից 26 կիլոմետր հեռավորության վրա: Ունի շրջանային կենտրոնի կարգավիճակ: Իրենից ներկայացնում է սպա-հանգստավայր: Վիեննայի հետ կապված է տրամվայի գծով: Քաղաքը հաճախ անվանում են «Վիեննայի մոտ գտնվող Բադեն» (գերմ.՝ Baden bei Wien): Թեև այս անվանումը պաշտոնական չի համարվում, այն հաճախ է գործածվում, որպեսզի քաղաքը տարբերվի մյուս համանուն քաղաքներից, որոնցից են օրինակ՝ Բադեն-Բադենը կամ Շվեյցարիայում գտնվող Բադենը: Քաղաքը բաղկացած է կադաստրային համայնքներից (գերմ.՝ Katastralgemeinden)՝ Բադեն, Բրայթեն, Համինգերհոֆ, Լեերսդորֆ, Միտերբերգ, Ռաուխենշտայն և Վայկերսդորֆ:

Բադեն քաղաքը մտնում է Բադեն շրջանի կազմի մեջ: Բնակչությունը կազմում է 25,136 մարդ (2010 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ): Զբաղեցնում է 26,89 կմ² տարածք: Պաշտոնական կոդը՝ 3 06 04:

Բադենը գտնվում է Հելենենտալ (գերմ.՝ Helenental) գեղատեսիլ հովտի սահմանին, Վիեննական անտառի (գերմ.՝ Wienerwald) լեռնային հատվածով անցնող Շվեխատ գետաբերանին: Այն հարակից Ավստրիական մայրաքաղաքի հարուստ բնակիչների հիմնական ամառային հանգստավայրն է:

Հանգստավայր

Բադենը Ավստրիայի լավագույն հանգստավայրերից մեկն է: Այն հայտնի է եղել դեռևս Հռոմեական կայսրության ժամանակաշրջանից՝ Պանոնիկի բաղնիքներ (լատ.՝ Thermae Pannonicae) անվանումով: Տաք հանքային աղբյուրները (լատ.՝ Itinerarium Antonini) գործածվել են դեռ հռոմեացիների կողմից: Այժմ «Հռոմեական բաղնիքներ» լոգարանները գործում են ամբողջ տարին, կան բացօթյա ամառային լոգարաններ:

Բադենում ընդհանուր հաշվով կա 15 լոգարաններ: Դրանցից 13-ը տաք են, և այդ հանգամանքով էլ պայմանավորված, քաղաքը ստացել է իր անվանումը: Տաք լոգարանների ջրի ջերմաստիճանը տատանվում է 22 °C-ից մինչև 36 °C, իսկ դրա հիմնական տարրը համարվում է կալցիումի սուլֆատը: Այն ակունքները, որոնք օգտագործվում են լոգանքի համար, դոլոմիտացված կրաքարից են և գտնվում են հիմնականում Կալվարիենբերգ (լատ.՝ Calvarienberg, բարձրությունը մոտ 326 մետր) լեռան ստորոտին:

Պատմություն

Բադենի փառքը ծագել է դեռևս Հռոմեական կայսրության ժամանակաշրջանում: Փաստաթղթերում բնակավայրը հիշատակվում է Պադուն անվանումով: Քաղաքի կարգավիճակ ստացել է 1480 թվականին: Թեև այն տարբեր ժամանակներում թալանվել և ավերվել է հունգարների և թուրքերի կողմից, այն ամեն անգամ կրկին ծաղկում է ապրել: Ավստրիական կայսերական ընտանիքի մի քանի անդամներ Բադենը որպես իրենց ամառային նստավայր են կարգել և քաղաքում կառուցել շքեղ վիլլաներ: Նրանցից է եղել նաև Ավստրիայի առաջին կայսրը՝ Ֆրանց I-ը: Կայսերական հետաքրքրությունների քաղաք լինելու կապակցությամբ Բադենի տարբեր տարիներին մանրամասն քարտեզագրվել է:

Տեսարժան վայրեր և շրջակայք

Բադենում կա կուրզալ՝ հանգստավայրի սոցիալ-մշակույթի պալատ, ուշ գոթական ոճով կառուցված ծխական եկեղեցի և ռատուշա, որտեղ պահվում են քաղաքի արխիվները: Այստեղ է գտնվում նաև Կենտրոնական Եվրոպայի ամենամեծ կազինոն, Ավստրիայի ամենամեծ վարդանոցը, Կայսերական ամրոցը և մի քանի զբոսայգիներ: Բադենը շրջապատված է շուրջ 120 խաղողի այգիներով, որոնցում՝ շուրջ 70 գինետուն-ռեստորաններ:

Քաղաքը շրջապատող գեղատեսիլ վայրերից ամենահայտնին Հելենենտալի հովիտն է: Բադենից ոչ հեռու տարածքը հատում է վիեննական ջրատարի լայնատարած ջրանցույցը: Դրա մուտքի մոտ՝ գետի աջ ափին, պահպանվել են 12-րդ դարում կառուցված Ռաուհենեկ ամրոցի ավերակները: Ջրանցույցի հիմքի մոտ է գտնվում Շատո Վայլբուրգը, որը կառուցվել է 1820-ից 1825 թվականներին ավստրիական էրցհերցոգ Կառլ Թեշենցի կողմից, ով Ասպերնի ճակատամարտի հաղթողն էր: Դրա հակառակ կողմում՝ գետի ձախ ափին, պահպանվել են Ռաուհենշտայն ամրոցի ավերակները, որոնք նույնպես թվագրվում են 12-րդ դարով:

Հովտից մոտ 6 կիլոմետր վերև գտնվում է Մայերլինգը, այն որսորդական տնակ է, որտեղ 1889 թվականին մահացած հայտնաբերվել են Ավստրիայի կրոնպրինց Ռուդոֆը և բարոնուհի Մարիա ֆոն Վեչերան: Դրանից ավելի վեր գտնվում է Ալանդ տոնավաճառային կոմունան: Այնտեղից էլ ճանապարհը տանում է դեպի հին ու լավ պահպանված Հեյլինգենկրոյց աբբայության տարածք (Սուրբ Խաչի վանական համալիր): Վերջինի կազմի մեջ է մտնում հռոմեական ոճի եկեղեցի, որի կառուցումը թվագրվում է 11-րդ դարով, տեսարժան վանական համալիր և Բաբենբերգների ընտանիքի մի քանի անդամների դամբարաններ:

Բադենի շրջակայքի ամենաբարձր կետը համարվում է Հոեր Լինդկոգելի (բարձրությունը մոտավորապես 861 մետր) լեռնագագաթը, որին բնակչությունը Eisernes Tor (երկաթե դարպասներ) է անվանում, վերելքը տևում է մոտավորապես 3 ժամ:

Գերմանացի հայտնի կոմպոզիտոր Լյուդվիգ վան Բեթհովենը մի քանի անգամ կանգ է առել Բադենում և նրա այնտեղի կեցավայրերից շատերը մինչ այժմ կարելի է տեսնել: Այդ հասցեներն են՝ Antonsgasse 4, Breitnerstrasse 26, Frauengasse 10, Johannesbadgasse 12, Kaiser Franz Ring 9, Rathausgasse 10 (թանգարան) և Weilburgstrasse 13:

Բադենի քաղաքային թատրոնը կառուցվել է 1909 թվականին՝ ավստրիացի ճարտարապետ Ֆերդինանդ Ֆելների կողմից: Թատրոնի խաղացանկում գերիշխում են օպերետները: 2010 թվականի նոյեմբերին Բադենում սկսել է գործել զբոսաշրջային գնացք: City Zug Baden-ը շրջում է քաղաքի պատմական կենտրոնով և հասնում հարևան Soos գինեգործական փոքրիկ քաղաք:

1812 թվականին քաղաքն ավերած հրդեհից հետո այն հետևողականորեն սկսել է վերականգնվել Բիդերմայեր ոճով՝ ճարտարապետ Յոզեֆ Կորնհյոյզելի նախագծի հիման վրա: Հենց դա է պատճառը, որ Բադենը հաճախ անվանում են նաև Բիդերմայերշտադտ:

Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին (1914-1918 թթ.) Բադենում ժամանակավորապես տեղակայվել են Ավստրո-Հունգարական կայսրության կայսերական և թագավորական զորքերի Գլխավոր հրամանատարությունը:

1934 թվականին կազինոյի բացումը Բադենը դարձրել է Ավստրիայի գլխավոր առողջարանային հանգստավայրը:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, դաշնակից ուժերի կողմից Ավստրիայի օկուպացիայի ժամանակ (1945-1955 թվականներ), Բադենը դարձել է խորհրդային զորքերի որոշ ստորաբաժանումների կենտրոնակայանը:

Ռոզենբերգ-Օրսինի վիլլայում գտնվում է Բադենյան ռուսական գրադարանը, որը կազմված է ավելի քան 5000 գրքերից:

Տրանսպորտ

Բադեն
Կլիմայի աղյուսակ (բացատրություն)
Հ Փ Մ Ա Մ Հ Հ Օ Ս Հ Ն Դ     35   3 −3     34   6 −2     49   10 2     55   15 5     62   21 10     70   23 13     67   26 15     60   25 15     57   21 11     42   15 6     52   8 2     41   4 −1 Միջին առավելագույն և նվազագույն ջերմաստիճանը ° C Տեղումների գումարը mm-ով Աղբյուրը: ZAMG
Imperial conversion Հ Փ Մ Ա Մ Հ Հ Օ Ս Հ Ն Դ     1.4   37 27     1.3   43 28     1.9   50 36     2.2   59 41     2.4   70 50     2.8   73 55     2.6   79 59     2.4   77 59     2.2   70 52     1.7   59 43     2   46 36     1.6   39 30 Միջին առավելագույն և նվազագույն ջերմաստիճանը °F Տեղումների գումարը դյույմով

Բադեն կարելի է հասնել Süd Autobahn (հարավային Autobahn, A2) ճանապարհով, ինչպես նաև Բադենի երկաթուղային կայարանով՝ Südbahn երկաթուղային գծի միջոցով (այդ թվում նաև՝ S9 քաղաքային երկաթուղային գծի միջոցով՝ S-Bahn): Բացի այդ, Բադենը մայրաքաղաք Վիեննայի հետ միանում է Badner Bahn գնացք-տրամվայով:

Քաղաքական դրություն

Համայնքի քաղաքապետն է (բուրգոմիստր) Կուրտ Շտասկան, ով հանդիսանում է Ավստրիայի Ժողովրդական կուսակցության անդամ (ընտրվել է 2010 թվականին կայացած ընտրությունների արդյունքում): Նրա տեղակալն է Հելգա Կրիսմերը՝ Կանչների կուսակցությունից:

Համայնքի ներկայացուցիչների խորհուրդը բաղկացած է 41 տեղից, որոնցից՝

• Ավստիրայի Ժողովրդական կուսակցությունը զբաղեցնում է 18 տեղ,
• Ավստրիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունը զբաղեցնում է 9 տեղ,
• Տեղական բլոկը զբաղեցնում է 7 տեղ,
• Կանաչների կուսակցությունը՝ 5 տեղ,
• Ավստրիական ազատություն կուսակցությունը՝ 2 տեղ:

Բնակչություն

Ստորև ներկայացված է քաղաքի բնակչության թվաքանակը ըստ տարիների

1971թ.	1981թ.	1991թ.	2001թ.	2006թ.	2010թ.
22 727	23 140	23 488	24 518	25 212	25 136

Պատկերասրահ

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Օգտագործված գրականություն

• Rainer von Reinöhl: Die Baudenkmale des Kurortes Baden bei Wien. Deutsche Heimatbücherei, Band 4, Wien 1913, ÖNB.(գերմ.)
• Johann Kräftner (Hrsg.): Im Schatten der Weilburg. Baden im Biedermeier. Eine Ausstellung der Stadtgemeinde Baden im Frauenbad vom 23. September 1988 bis 31. Jänner 1989. Grasl, Baden 1988, ISBN 3-85098-186-X.(գերմ.)
• Viktor Wallner, Gerhard Weber: 200 Jahre Kurpark in Baden. Eine Zusammenstellung. Neue Badener Blätter, Band 3,2, ZDB. Gesellschaft der Freunde Badens und Städtische Sammlungen - Archiv, Rollettmuseum der Stadtgemeinde Baden, Baden 1992, OBV.(գերմ.)
• Julius Böheimer: Straßen & Gassen in Baden bei Wien. Lexikon der Straßen, Gassen, Plätze, Wege, Stege, Brücken. Grasl, Baden 1997, ISBN 3-85098-236-X.(գերմ.)
• Viktor Wallner: Häuser, Menschen und Geschichten – ein Badener Anekdotenspaziergang. Gesellschaft der Freunde Badens, Baden 2002, OBV.(գերմ.)
• Rudolf Maurer: Die Wiener Vorstadt. Antonsgasse und Annagasse im Lauf der Jahrhunderte. Katalogblätter des Rollettmuseums Baden, Band 56, ZDB. Rollettmuseum Baden, Baden 2005, ISBN 3-901951-56-3.(գերմ.)
• Hildegard Hnatek, Franz Reiter: So war’s einmal in Baden bei Wien. Verlag Sutton, Erfurt 2007, ISBN 978-3-86680-154-7.(գերմ.)
• Heidi Angelika Mascher-Pichler: Baden bei Wien zur sowjetischen Besatzungszeit 1945–1955 mit besonderer Berücksichtigung der ersten beiden Besatzungsjahre und des Jahres 1955. Dissertation. Universität Wien, Wien 2009. – Volltext online (PDF; 2,8 MB).(գերմ.)

Արտաքին հղումներ

• Բադենի պաշտոնական կայք

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Բադեն (Ներքին Ավստրիա) կատեգորիայում։