Պիանոզա

Պիանոզա;
Տեսակ	կղզի
Երկիր	Իտալիա
Վարչատարածքային միավոր	Կամպո նել Էլբա
Մասն է	Տոսկանյան կղզեխումբ
Մակերես	10,25 կմ²
Բնակչություն	10 մարդ

Պիանոզա (իտալ.՝ Isola di Pianosa), կղզի Միջերկրական ծովում՝ Տոսկանյան կղզեխմբի կազմում։ Վարչականորեն Պիանոզան Կամպո նել Էլբայի կոմունան է, Տոսկանայի Լիվորնո գավառի կազմում։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հռոմեական ժամանակաշրջանում կղզին կոչվում էր Պլանասիա (հարթավայր)՝ հարթ լինելու պատճառով։ Կղզու ամենաբարձր կետը ծովի մակերևույթից բարձր է 29 մետր։ Այն Տոսկանյան կղզեխմբի 5-րդ ամենամեծ կղզին է։ Եռանկյունաձև ցամաք է, Էլբա կղզուց 14 կմ հարավ-արևմուտք։ Զբաղեցնում է 10,25 կմ քառ․ տարածք։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին մարդիկ կղզում հայտնվել են Հին քարի դարում։ Հռոմեական ժամանակներում, երբ կղզին կրում էր Պլանասիա անունը, այստեղ բնակություն հաստատեցին հռոմեացիները։ Այս ժամանակաշրջանում կղզում առաջացավ թատրոն և կատակոմբներ։ 6-րդ դարում Օկտավիանոս Օգոստոս կայսրը կղզի աքսորեց իր թոռանը և գահի պոտենցիալ ժառանգ հանդիսացող Ագրիպպաս Պոստումին, ով սպանվեց այստեղ Տիբերիոս կայսեր հրամանով (14 թվական)։ Միջնադարում կղզու կառավարման համար պայքարում էին Պիզան և Ջենովան։ Թեև 18-րդ դարի փաստաթղթերը հաստատում են, որ կղզին երբևէ ծածկված է եղել խիտ անտառով, բայց ձկնորսները և նրանց հետ բերած կենդանիները վերջ տվեցին դրա բնական փայտային բուսականությունը։ 1858-1998 թվականներին Պյանոսան եղել է խիստ ռեժիմային բանտ, որտեղ կային շատ վտանգավոր մաֆիոզներ։

Մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պյանոսա կղզին հայտնի է դարձել Ջոզեֆ Հելերի «Ծուղակ-22» (անգլ.՝ Catch 22) վեպի շնորհիվ։ Գրքի իրադարձությունները տեղի են ունենում Պյանոսայում, որտեղ, ըստ սցենարի, տեղակայված էր 27-րդ օդային բանակի 488-րդ էսկադրիլիան, թեև հեղինակը ինքնին սահմանում է, որ կղզին «անշուշտ չափազանց փոքր է, որպեսզի նկարագրված իրադարձությունները իրականացվեն»^[1]։

Կա ևս մեկ, ավելի փոքր կղզի, որը նույնպես հայտնի է Պյանոսա անունով և գտնվում է Ադրիատիկ ծովում։