Շիգաձե
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Շիգաձե | ||
| չինարեն՝ 日喀则市 տիբեթերեն՝ གཞིས་ཀ་རྩེ | ||
 | ||
| Երկիր |  Չինաստան | |
| Ներքին բաժանում | Սամդրուբցե, Նամլինգ, Գյանգձե, Տինգրի, Սակյա, Լհաձե, Նգամրինգ, Շետոնգմյոն, Բենանգ, Ռինբունգ, Կանգմար, Դինգյե, Ջոնգբա, Չոմո, Գյիրոնգ, Նյալամ, Սագա և Գամբա | |
| Մակերես | 179 902,6 կմ² | |
| Բնակչություն | ▲798 153 մարդ (2020)[1] | |
| Ժամային գոտի | UTC+8 | |
| Հեռախոսային կոդ | 0892 | |
| Փոստային դասիչ | 857000 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | 藏D | |
| Պաշտոնական կայք | rkzw.cn | |
| ||
Շիգաձե (հնացած՝ Շիգատզե, Ժիկացզե, Շիգացզե, Շիխացզե, տիբեթերեն՝ གཞིས་ཀ་རྩེ་, չինարեն՝ 日喀则, փինյին՝ Rìkāzé, Պալլադիի տառադարձության համակարգ՝ Жикацзэ), քաղաքային օկրուգ Տիբեթի ինքնավար շրջանում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ու-Ցանգ պատմական տարածքի մի մասն է։
1959 թվականին կազմավորվել են Շիգաձեի (日喀则专区) և Գյանգձեի (江孜专区) հատուկ մարզերը։ 1964 թվականին Գյանգձեի հատուկ մարզը բռնակցվել է Շիգաձեին։ 1970 թվականին Շիգաձեի հատուկ մարզը վերանվանվել է Շիգաձե օկրուգ.
2014 թվականին Շիգաձե օկրուգը վերափոխվել է քաղաքային օկրուգի։
Վարչատարածքային բաժանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շիգաձե օկրուգը բաժանված է 1 քաղաքային ենթակայության շրջանի և 17 գավառների։
| Քարտեզ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| # | Կարգավիճակ | Անվանում | Հիերոգլիֆներ | Փինյին | Տիբեթերեն | Վայլի | Բնակչություն (2003) | Մակերես (կմ²) | Բնակչության խտություն (/կմ²) |
| 1 | Շրջան | Սամդրուբցե | 桑珠孜区 | Sāngzhūzī qū | བསམ་འགྲུབ་རྩེ་ཆུས། | bsam ’grub rtse | 90000 | 3654 | 25 |
| 2 | Գավառ | Նամլինգ | 南木林县 | Nánmùlín xiàn | རྣམ་གླིང་རྫོང་ | rnam gling rdzong | 70000 | 8113 | 9 |
| 3 | Գավառ | Գյանգձե | 江孜县 | Jiāngzī xiàn | རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་ | rgyal rtse rdzong | 60000 | 3859 | 16 |
| 4 | Գավառ | Տինգրի | 定日县 | Dìngrì xiàn | དིང་རི་རྫོང་ | ding ri rdzong | 50000 | 13859 | 4 |
| 5 | Գավառ | Սակյա | 萨迦县 | Sàjiā xiàn | ས་སྐྱ་རྫོང་ | sa skya rdzong | 40000 | 7510 | 5 |
| 6 | Գավառ | Լհաձե | 拉孜县 | Lāzī xiàn | ལྷ་རྩེ་རྫོང་ | lha rtse rdzong | 50000 | 4505 | 11 |
| 7 | Գավառ | Նգամրինգ | 昂仁县 | Ángrén xiàn | ངམ་རིང་རྫོང་ | ngam ring rdzong | 50000 | 20105 | 2 |
| 8 | Գավառ | Շետոնգմյոն | 谢通门县 | Xiètōngmén xiàn | བཞད་མཐོང་སྨོན་རྫོང་ | bzhad mthong smon rdzong | 40000 | 13960 | 3 |
| 9 | Գավառ | Բենանգ | 白朗县 | Báilǎng xiàn | པ་སྣམ་རྫོང་ | pa snam rdzong | 40000 | 2806 | 14 |
| 10 | Գավառ | Ռինբունգ | 仁布县 | Rénbù xiàn | རིན་སྤུངས་རྫོང་ | rin spungs rdzong | 30000 | 2123 | 14 |
| 11 | Գավառ | Կանգմար | 康马县 | Kāngmǎ xiàn | ཁང་དམར་རྫོང་ | khang dmar rdzong | 20000 | 6165 | 3 |
| 12 | Գավառ | Դինգյե | 定结县 | Dìngjié xiàn | གདིང་སྐྱེས་རྫོང་ | gding skyes rdzong | 20000 | 5816 | 3 |
| 13 | Գավառ | Ջոնգբա | 仲巴县 | Zhòngbā xiàn | འབྲོང་པ་རྫོང་ | 'brong pa rdzong | 10000 | 43594 | 0 |
| 14 | Գավառ | Չոմո | 亚东县 | Yàdōng xiàn | གྲོ་མོ་རྫོང་ | gro mo rdzong | 10000 | 4306 | 2 |
| 15 | Գավառ | Գյիրոնգ | 吉隆县 | Jílóng xiàn | སྐྱིད་གྲོང་རྫོང་ | skyid grong rdzong | 10000 | 9009 | 1 |
| 16 | Գավառ | Նյալամ | 聂拉木县 | Nièlāmù xiàn | གཉའ་ལམ་རྫོང་ | gnya' lam rdzong | 10000 | 7903 | 1 |
| 17 | Գավառ | Սագա | 萨嘎县 | Sàgā xiàn | ས་དགའ་རྫོང་ | sa dga' rdzong | 10000 | 12411 | 1 |
| 18 | Գավառ | Գամբա | 岗巴县 | Gǎngbā xiàn | གམ་པ་རྫོང་ | gam pa rdzong | 10000 | 3936 | 3 |
Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյանգձեն հայտնի է իր մեծ վանքով և վերակառուցված բերդով (ձոնգ)։
Այն տարածքում, որտեղ գտնվում է Շիգաձեն, կան մշակութային, պատմական և կրոնական նշանակություն ունեցող շատ վանքեր, մասնավորապես Սակյա վանքը համանուն գավառում։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերաղի Չաբյեր-Ցակա լիճը գտնվում է Շիգաձեում, որը լիթիումի ամենամեծ աղբյուրն է ողջ Չինաստանում[2]։
Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկաթուղային[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լհասա-Շիգաձե երկաթուղին միացնում է Սամդրուբցե և Լհասա կայարանները, այնուհետև Ցինհայ-Տիբեթ երկաթգծով միանում է մնացած Չինաստանի հետ։ Շիգաձեից Լհասա ողջ ճանապարհը տևում է երեք ժամ։
Ժամանակացույցը կազմված է այնպես, որ մեկ օրում կարելի է ուղևորվել Լհասա և վերադառնալ[3]։
Օդային[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շիգաձեի խաղաղության օդանավակայանը բացվել է 2010 թվականի հոկտեմբերի 30-ին։ Օդանավակայանը գտնվում է Ցզյանդան ավանում՝ 3782 մ բարձրության և Սամդրուբցեից 43 կմ հեռավորության վրա[4]։ 2020 թվականից օդանավակայանն ունակ է ընդունելու տարեկան 230 հազար ուղևորի[5]։
Ճանապարհային[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական մայրուղիները Գոդաո 318-ն ու 219-ն են։
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շիգաձեն ունի խոնավ ցամաքային կլիմա (Կյոպպենի կլիմաների դասակարգում՝ Dwb):
| Շիգաձեի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 5.6 (42.1) |
7.9 (46.2) |
10.9 (51.6) |
15.2 (59.4) |
18.9 (66) |
22.2 (72) |
20.8 (69.4) |
19.7 (67.5) |
18.5 (65.3) |
15.1 (59.2) |
10.3 (50.5) |
6.8 (44.2) |
14.33 (57.78) |
| Միջին օրական °C (°F) | −3.7 (25.3) |
−0.8 (30.6) |
2.8 (37) |
7.3 (45.1) |
11.0 (51.8) |
14.9 (58.8) |
14.7 (58.5) |
13.9 (57) |
12.1 (53.8) |
6.9 (44.4) |
1.0 (33.8) |
−2.7 (27.1) |
6.45 (43.6) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −13.0 (8.6) |
−9.4 (15.1) |
−5.3 (22.5) |
−0.7 (30.7) |
3.2 (37.8) |
7.6 (45.7) |
8.7 (47.7) |
8.1 (46.6) |
5.7 (42.3) |
−1.2 (29.8) |
−8.3 (17.1) |
−12.2 (10) |
−1.4 (29.49) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 0 (0) |
0 (0) |
2 (0.08) |
3 (0.12) |
15 (0.59) |
60 (2.36) |
129 (5.08) |
146 (5.75) |
58 (2.28) |
7 (0.28) |
2 (0.08) |
0 (0) |
422 (16.62) |
| աղբյուր: Climate-Data.org[6] | |||||||||||||
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
-
Վանք՝ Շիգաձեից Էվերեստ տանող ճանապարհին -
Չո Օյուն Տինգրիից -
Շիգաձեի վանահոր լուսանկարը, մոտ 1910 թվական -
Տիբեթյան բանակի զինվորները մասնակցում են շքերթի մոտ 1938 թվականին: Նրանք զինված են Լի-Էնֆիլդ հրացաններով:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ ՉԺՀ յոթերորդ ազգային մարդահամար
- ↑ www.enn.com https://www.enn.com/articles/33517. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
{{cite web}}: Missing or empty|title=(օգնություն) - ↑ "Shigatse Travel" ChinaTour.net Արխիվացված 2015-08-16 Wikiwix
- ↑ 西藏第五个民用机场日喀则机场正式通航
- ↑ «Archived copy». Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link) - ↑ «Climate: Shigatse - Climate-Data.org». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 21-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Chisholm, Hugh, ed. (1911). . Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). Cambridge University Press.
- «日喀则市-行政区划网(区划地名网) www.xzqh.org». www.xzqh.org. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շիգաձե» հոդվածին։ |
| ||||||||||
