Շամպինյոն դեղնամաշկ
| Շամպինյոն դեղնամաշկ | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||
|
||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||
| Agaricus xanthodermus
|
Շամպինյոն դեղնամաշկ (լատին․՝ Agaricus xanthodermus), Agaricaceae ընտանիքին պատկանող սունկ, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հաստ մսալի, զանգակաձև, կիսագնդաձև գլխարկը, որը կպչելիս ստանում է դեղին կամ դեղնանարնջագույն գունավորում, ունի 2-12 սմ տրամագիծ, սպիտակ է, սպիտակավուն, մոխրագույն, մերկ, հարթ, թավշյա, փայլուն։ Այն մեջտեղում տափակ է, երբեմն ճաքճքված, ծալված եզրերով և մասնակի ծածկոցի մնացորդներով, գունավորված է ավելի մուգ։ Կտրվածքում վառ դեղին գունավորմամբ պտղամիսը սպիտակ է և ունի տհաճ կարբոլաթթվի հոտ։ Սպիտակավուն, վարդագույն և մուգ շագանակագույն թիթեղները գրեթե սև են։ Գլխարկի գույնի, կենտրոնական, մերկ ոտիկը 5-10 x 1-4 սմ է, հիմքում՝ դեղնավուն, ուռուցիկ, լայն, սպիտակավուն, դեղին եզրերով օղակով։ Սպորափոշին մուգ շագանակագույն է։ Շագանակագույն, կլորավուն ձվաձև սպորները 5,5-6,5 x 3,5-5 մկմ են և հարթ։ Հումուսային սապրոտրոֆ է, իսկ պտղամարմինները թունավոր են[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընդհանուր արեալը ընդգրկում է Ամերիկան, Եվրոպան, Աֆրիկան, Ավստրալիան, Հարավային Կովկասը (Ադրբեջանը, Վրաստանը, Հայաստանը)։ Լայն տարածում ունի որոշ եվրոպական երկրներում։ Հայաստանում եզակի օրինակները հայտնաբերված են Արագածի ֆլորիստիկական շրջաններում, Սև լճի շրջակայք և Երևանի ֆլորիստիկական շրջակայք, Երևանի քաղաքի «Ծիծեռնակաբերդ» զբոսայգի[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանդիպում է հողի վրա, ալպիական մարգագետիններում, արոտավայրերում, այգիներում, 1000-3500 մ բարձրությունների վրա, հուլիս-օգոստոս ամիսներին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անհետացման եզրին գտնվող տեսակ է[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.