Նուկլոն
| Ենթակատեգորիա | • Բարիոն • N-baryon  | |
|---|---|---|
| Մասն է | • մոլեկուլ • ատոմ • Միջուկ | |
| Սպինային քվանտային թին | 0,5 | |
| Half-life | 8400000000000000234584843055267840±8400000000000000234584843055267840 annum | |
| Antiparticle | antinucleon | |
| Interaction | էլեկտրամագնիսական փոխազդեցություն, Թույլ փոխազդեցություն, Ուժեղ փոխազդեցություն, գրավիտացիա | |
| Բնութագրվում է | կապված վիճակ | |
| Կազմված է | քվարկ | |
Նուկլոն (լատին․՝ nucleus — միջուկ), ատոմային միջուկները կազմող տարրական մասնիկների՝ պրոտոնի և նեյտրոնի ընդհանուր անվանումը։ Փորձը ցույց է տվել, որ նեյտրոնը և պրոտոնը միմյանց հետ փոխազդում են այնպես, ինչպես նեյտրոնը կամ պրոտոնը (ուժեղ կամ միջուկային փոխազդեցություն)։
Նուկլոնները նստած են այն սահմանին, որտեղ մասնիկների ֆիզիկան և միջուկային ֆիզիկան համընկնում են։ Մասնիկների ֆիզիկան, մասնավորապես քվանտային քրոմոդինամիկան, տալիս է հիմնարար հավասարումներ, որոնք նկարագրում են քվարկների հատկությունները և ուժեղ փոխազդեցությունը։ Այս հավասարումները քանակապես նկարագրում են, թե ինչպես են քվարկները կարող են միանալ պրոտոնների և նեյտրոնների (և մնացած բոլոր հադրոնների)։ Այնուամենայնիվ, երբ մի քանի նուկլեոններ հավաքվում են ատոմային միջուկի մեջ (նուկլիդ), այս հիմնարար հավասարումները դառնում են շատ դժվար ուղղակիորեն լուծելը։ Փոխարենը, նուկլիդներն ուսումնասիրվում են միջուկային ֆիզիկայի շրջանակներում, որն ուսումնասիրում է նուկլոնները և դրանց փոխազդեցությունները մոտավորություններով և մոդելներով, ինչպիսին է միջուկային թաղանթի մոդելը։ Այս մոդելները կարող են հաջողությամբ նկարագրել նուկլիդի հատկությունները, օրինակ՝ որոշակի նուկլիդի ենթարկվում է ռադիոակտիվ քայքայման, թե ոչ։ Պրոտոնը և նեյտրոնը դասակարգման սխեմայի մեջ են՝ ֆերմիոններ, հադրոններ և բարիոններ։ Պրոտոնը կրում է դրական զուտ լիցք, իսկ նեյտրոնը՝ զրոյական զուտ լիցք; պրոտոնի զանգվածը նեյտրոնի զանգվածից ընդամենը 0,13%-ով փոքր է։ Այսպիսով, դրանք կարող են դիտվել որպես նույն նուկլեոնի երկու վիճակ և միասին ձևավորել իզոսպինի կրկնակի (I = 1/2)։ Իզոսպինի տարածության մեջ նեյտրոնները կարող են փոխակերպվել պրոտոնների և ընդհակառակը SU(2) համաչափությամբ։ Այս նուկլեոնների վրա հավասարապես ազդում է ուժեղ փոխազդեցությունը, որն անփոփոխ է իզոսպինի տարածության մեջ պտտվելու դեպքում։ Նոյթերի թեորեմի համաձայն, իզոսպինը պահպանվում է ուժեղ փոխազդեցության նկատմամբ[1]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Griffiths, David J. (2008). Introduction to Elementary Particles (2nd revised ed.). WILEY-VCH. ISBN 978-3-527-40601-2.
| ||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 403)։ 
|