Նիկոլայ Մակարով

Նիկոլայ Մակարով;
Ծնվել է	մայիսի 9 (22), 1914
Ծննդավայր	Sasovo, Shatskiy Uyezd, Տամբովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	մայիսի 14, 1988 (73 տարեկան)
Մահվան վայր	Տուլա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Ազգություն	Ռուսաստան
Կրթություն	Տուլայի պետական համալսարան (1944)
Մասնագիտություն	ճարտարագետ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	; ; և

Նիկոլայ Ֆյոդորովիչ Մակարով (ռուս.՝ Никола́й Фёдорович Мака́ров,մայիսի 9 (22), 1914^[1], Sasovo, Shatskiy Uyezd, Տամբովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[2] - մայիսի 14, 1988(1988-05-14)^[1], Տուլա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[2]), խորհրդային զենքերի կոնստրուկտոր, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1974), Ստալինյան և ԽՍՀՄ պետական մրցանակների դափնեկիր։ Եղել է Տուլայի մարզի պատվավոր քաղաքացի^[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլայ Ֆյոդորովիչ Մակարովը ծնվել է 1914 թվականի մայիսի 11-ին Ռյազան նահանգի Սպասկի շրջանում՝ երկաթուղային մեքենավարի ընտանիքում։ Ծնվելուց երեք օր անց մկրտվել է Շիլովի եկեղեցում։ Հայրը աշխատել է Շիլովի կայարանում և կնոջ հետ ապրել այդ գյուղում։ Ապագա զինագործը ծնվել է Շիլովի կայարանի բժշկական ամբուլատորիայում։ Նրան կնքել է Շիլով գյուղի քահանա Միշցին Նիկոլայ Նիկանորովիչը։ Չափաբերական մատյանում ասվել էր,որ մայիսի 11-ին Շերլով գյուղում Տամբովսկի նահանգի Տեմնիկովսկի շրջանի Տանկաչևո գյուղի (այժմ՝ Սասովսկի շրջան) գյուղացի Ֆյոդոր Վասիլևիչ Մակարովը և նրա օրինական կին՝ Պելագեյ Վասիլևնայի ընտանիքում որդի է ծնվել, որի անունը դրել են Նիկոլայ։ Նրան կնքել են մայիսի 14-ին՝ Սիմբիրսկի նահանգի Ալտիրյա քաղաքի վաճառական Վասիլիյ Աֆանասեվիչ Չերենկովը և Պերզենսկի նահանգի Ինսարսկի շրջանի Տրեսվյատսկի գյուղացի Մարֆա Իվանովնա Թրենինը։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆաբրիկա-գործարանային ուսումնարանը (ФЗУ) ավարտելուց հետո աշխատել էր Սասովսկի երկաթուղային դեպոյուն, իսկ 1936 թվականին ընդունվել էր Տուլայի մեխանիկական ինստիտուտ։

Հայրենական մեծ պատերազմի սկզբներին Նիկոլայ Մակարովին նախադիպլոմային պրակտիկայից հետ են կանչել և ժամանակից շուտ ինժեների որակավորում տալով՝ ուղարկել են Զագորսկի գործարան, որտեղ արտադրվում էր Շպագին տեսակի ատրճանակ-գնդացրեր։ Շուտով գործարանը տեղափոխվել է Կիրովի մարզի Վյատսկի Պոլյանա, որտեղ Նիկոլայ Ֆեոդորովիչն արագորեն վարպետից առաջատար կոնստրուկտոր է դարձել։ Նա 1944 թվականին գերազանցության դիպլոմով ավարտել է Տուլսկի մեխանիկական ինստիտուտը։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիպլոմի պաշտպանությունից հետո Նիկոլայ Մակարովին ուղարկել են Կունցեվոյի Ճշգրիտ մեքենաշինության գիտահետազոտական ինստիտուտ (НИИ СПВА), որտեղ էլ մինչև պատերազմի ավարտն աշխատել է առաջատար ինժեներ-կոնստրուկտոր։ Այնուհետև տեղափոխվել է Տուլայի ЦКБ-14 (ներկայումս՝ Սարքաշինական կոնստրուկտորական բյուրո պետական ունիտար ձեռնարկություն (ГУП)):

Ստեղծած զինատեսակների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ատրճանակի տեսակը	գործի դրման տարեթիվը
Մակարովի ատրճանակ	1951 թվական
Աֆանասևի օդային գնդացիր AM-23	1953 թվական
«Ֆագոտ» շարժական հակատանկային հրթիռային համակարգ	1970 թվական
«Կոնկուրս» հակատանկային կառավարվող ինքնագնաց հրթիռ	1974 թվական

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլայ Ֆեոդրովիչ Մակարովը 1974 թվականի մայիսի 8-ին Խորհրդային սոցիալիստական հանրապետությունների միության Գերագույն խորհրդի Նախագահության հրամանագրով նոր ռազմական տեխնիկայի նմուշներ ստեղծելու գործում մեծ վաստակի համար տրվել է Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչում և պարգևատրվել է Լենինի շքանշանով և «Մուրճ ու մանգաղ» ոսկե մեդալով։

Լենինի կրկնակի շքանշան
Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան
Խորհրդային սոցիալիստական հանրապետությունների միության մեդալներ
Ստալինյան երրորդ աստիճանի մրցանակ Մակարովի ատրճանակ (ПМ) ստեղծման համար (1952)
ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ (1967)
Մոսինայի անվան մրցանակ։

Հետագա տարիներ և մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլայ Մակարովը 1974 թվականից անցել է թոշակի։ Ապրել է հերոս քաղաք Տուլայում։ Նիկոլայ Ֆյոդորովիչ Մակարովը ընտրվել է Տուլայի մարզային աշխատավորական խորհրդի պատգամավոր։ Երկար ժամանակ հանդիսացել է «Մաշպրոմ» գիտատեխնիկական շրջանային խորհրդի անդամ։ Շարունակել է իր ակտիվ ստեղծագործական աշխատանքը։

Նիկոլայ Ֆյոդորովիչ Մակարովը մահացել է 1988 թվականի մայիսի 13-ին՝ սրտի կանգից (յոթերորդ ինֆարկտից հետո)։ Թաղվել է Տուլայի առաջին Քաղաքային գերեզմանատանը։

Հիշողություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հուշատախտակ Տուլայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2019 թվականի հունվարի 12-ին հայրենիքում՝ Սասովո քաղաքում, բացվել է ականավոր կոնստրուկտորի հուշարձանը
Հուշատախտակ կոնստրուկտորի տանը՝ Սասովոյում, որտեղ նա ծնվել է (Լեսոզավոդսկայա փող. 7)
Հուշատախտակ Սասովո թիվ 106 դպրոցի շենքին, որտեղ սովորել է կոնստրուկտորը (Պուշկինի փող. 106)
Հուշատախտակ Տուլայում, որտեղ ապրել է կոնստրուկտորը (Պերվոմայսկայա փող. 9)
2009 թվականի մայիսի 9-ին Տուլայի պետական զենքերի թանգարանում բացվել է ցուցահանդես, որը նվիրված էր Մակարովի ծննդյան 95-ամյակին։ Ցուցահանդեսում ցուցադրվել են նրա ստեղծած զենքերը, ինչպես նաև լուսանկարչական փաստաթղթերը, որոնց մեջ արտացոլված էր նրա կյանքի հիմնական փուլերը և գործունեությունը։

Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլայ Ֆյոդորովիչ Մակարովը հարազատների համար նվերների վրա է ծախսել Ստալինյան մրցանակի համար ստացած դրամական պարգևը (50.000 ռուբլի)^[4]։
Թոշակի է անցել 60 տարեկանում՝ ստանալով 60-60 պետ.համարանիշով «Վոլգա» մակնիշի ավտոմեքենա ձեռք բերելու համար «կտրոն»։
Թոշակի անցնելուց հետո կնոջ խնդրանքով ստեղծել է պահածոյացման գործիք։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Возбранный В. В. Второе рождение // И щит и меч России К 80-летию ГУП «КБП» / Сбор материала и подготовка текста В.В. Возбранного. — Тула: Издательский дом «Пересвет», 2007. — С. 50—52. — 224 с. — ISBN 978-5-86714-287-2

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 https://russiapedia.rt.com/prominent-russians/science-and-technology/nikolay-makarov/
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Prominent Russians: Nikolay Makarov
↑ «Почётный гражданин Тульской области». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 1-ին.
↑ «Смертельное оружие. Судьба Макарова / Телеканал «Россия 1»». russia.tv (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. - վավերագրական ֆիլմ կոնստրուկտոր Մակարովի մասին

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլայ Մակարով «Երկրի հերոսներ» կայքում
Макаров Н. Ф., конструктор оружия
Русская Сила | Макаров Н. Ф., конструктор оружия | Краткая биография
«Смертельное оружие. Судьба Макарова / Телеканал «Россия 1»». russia.tv (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. - վավերագրական ֆիլմ կոնստրուկտոր Մակարովի մասին

[_f02736165c2a2083-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 https://russiapedia.rt.com/prominent-russians/science-and-technology/nikolay-makarov/

[_0801c000c1889297-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Prominent Russians: Nikolay Makarov

[3] «Почётный гражданин Тульской области». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 1-ին.

[4] «Смертельное оружие. Судьба Макарова / Телеканал «Россия 1»». russia.tv (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. - վավերագրական ֆիլմ կոնստրուկտոր Մակարովի մասին

[1]

[2]

[3]

[4]