Նիկոլայ Դոլեժալ
Նիկոլայ Անտոնովիչ Դոլեժալ (Николай Антонович Доллежаль, հոկտեմբերի 15 (27), 1899, Օմելնիկ, Եկատերինոսլավի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[1][2] - նոյեմբերի 20, 2000, Մոսկվա, Ռուսաստան), միջուկային ռեակտորների կոնստրուկտոր, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։
Աշխատանքները վերաբերում են միջուկային Էներգետիկային, կոմպրեսորների և ջերմաուժային տեղակայանքների նախագծումներին։ Դոլեժալն աշխարհում առաջին ատոմային Էլեկտրակայանի ռեակտորի գլխավոր կոնստրուկտորն է։ ԽՍՀՄ պետական և Լենինյան մրցանակների դափնեկիր է։ Պարգևատրվել է Լենինի 4 շքանշանով։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է հոկտեմբերի 15-ին 1899 թ., Զապորոժիեի մարզի Օրեխովի շրջանի Օմելնիկ գյուղում։ ՍՍՏՄԳԱ ակադեմիկոս (1962), սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1949)։
- 1923 թ-ին ավարտել է Մոսկվայի բարձրագույն տեխնիկական դպրոց ինժեներ-մեխանիկ բաժինը։ 1925-1930 թթ. աշխատել է նախագծային կազմակերպություններում։
- 1943 թ. նա դարձավ գիտահետազոտական ինստիտուտի քիմիական ճարտարագիտության ղեկավար։
- 1952 թ. Դոլեժալը ղեկավարել է «Հատուկ ինստիտուտ»՝ նախատեսված կառուցման համար ռեակտորներ։
- 1958 թ. մեկնարկել է երկակի գործողություն ունեցող ռեակտոր։
- 1961 թ. ստեղծել է «Միջուկային» բաժին, «Էներգետիկ համակարգեր և մեքենաներ»։
- 1998 թ. (99 տարեկանում) ամսագրում հրատարակվեց նրա «Գիտություն և կյանք» հոդվածը[5]։
Մասնագետը միջուկային էներգիայի Բորիս Գրիգորովիչ Դուբովսկին հաշվի առավ, որ Դոլեժալն է անձամբ իրական մեղավորը վթարի համար և ակտիվորեն հրապարակել են իրենց կարծիքները մամուլում[6][7]։
Չեռնոբիլիի ՄԱԳԱՏԷ զեկույցում Դոլեժալի անունը չէր նշվում[7]։
Մահացել է նոյեմբերի 20-ին, 2000 թ. 101 տարեկան հասակում։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-677.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Доллежаль Николай Антонович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 http://www.ras.ru/FStorage/download.aspx?Id=aeff55b6-a6ea-4fe9-bda7-ad15ddf3f5d3
- ↑ http://kremlin.ru/acts/bank/14436
- ↑ http://www.nkj.ru/archive/articles/10478/ Н. А. Доллежаль Трисекция угла // Наука и жизнь. — 1998. — № 3.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
- ↑ 7,0 7,1 http://www-pub.iaea.org/MTCD/publications/PDF/Pub913e_web.pdf
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլայ Դոլեժալ» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 430)։ 
|
- Հոկտեմբերի 27 ծնունդներ
- 1899 ծնունդներ
- Ռուսական կայսրությունում ծնվածներ
- Նոյեմբերի 20 մահեր
- 2000 մահեր
- Մոսկվա քաղաքում մահացածներ
- Ռուսաստանում թաղվածներ
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Մոսկվայի պետական տեխնիկական համալսարանի շրջանավարտներ
- Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսներ
- Ռուսաստանի «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի շքանշանի ասպետներ
- Լենինի շքանշանի ասպետներ
- Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշանով պարգևատրվածներ
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանի ասպետներ
- Կարմիր աստղի շքանշանի ասպետներ
- Լենինյան մրցանակի դափնեկիրներ
- ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկիրներ
- Ստալինյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- 20-րդ դարի ֆիզիկոսներ
- ԽՍՀՄ ԳԱ իսկական անդամներ
- Ֆիզիկոսներ այբբենական կարգով
- Ճարտարագետներ
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- Տեխնիկական գիտությունների դոկտորներ
- ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոսներ
- Պրոֆեսորներ
- Ռուս ֆիզիկոսներ
- Ռուս գյուտարարներ
- Խորհրդային ֆիզիկոսներ
- Ռուսաստանի ԳԱ իսկական անդամներ